Thoreau behandelt verschillende belangrijke thema's in zijn werken zoals de waarde van eenvoud, de verbinding met de natuur, en de kritiek op materieel welzijn. Zijn meest invloedrijke werk, Walden, draait om de zoektocht naar zelfkennis door het leven in harmonie met de natuur. Ook de concepten van burgerlijke ongehoorzaamheid en de noodzaak van actie tegen onrecht spelen een grote rol in zijn essays. Deze thema's blijven vandaag de dag relevant en inspireren veel mensen.
Thoreau wordt vaak gezien als een voorloper van de milieubeweging vanwege zijn sterke pleidooi voor het beschermen van de natuur en zijn waarschuwingen over de effecten van industrialisatie. Zijn ideeën over duurzaam leven en onderscheiden wat echt belangrijk is, resoneren met hedendaagse discussies over milieuvervuiling en het behoud van natuurlijke hulpbronnen. Zijn leefstijl in Walden laat zien hoe ons welzijn verbonden is met de staat van de natuur.
Uit Thoreau's boeken leren we dat zelfredzaamheid niet alleen gaat om materiële onafhankelijkheid, maar ook om spirituele en emotionele onafhankelijkheid. Hij moedigt aan om te vertrouwen op je eigen oordeel en veel waarde te hechten aan introspectie. Thoreau's tijd in de natuur, zoals beschreven in Walden, dient als een les in hoe we zelfvoorzienend kunnen leven met eenvoudige middelen, wat tegenwoordig weer steeds belangrijker wordt.
De natuur speelt een fundamentele rol in Thoreau's essays. Hij beschrijft zijn ervaringen in de natuur met een poëtische en filosofische lens, waardoor lezers een diepere waardering voor de natuurlijke wereld ontwikkelen. Zijn observaties over seizoenen, planten en dieren zijn niet alleen alleen maar beschrijvingen, maar dienen als reflecties over de menselijke conditie en ons bestaan. Thoreau ziet de natuur als een bron van spiritualiteit en kennis.
Thoreau wordt vaak geciteerd in discussies over sociale verandering vanwege zijn krachtige boodschap over burgerlijke ongehoorzaamheid en rechtvaardigheid. Zijn idee dat individuen de morele plicht hebben om zich te verzetten tegen onrecht heeft vele activisten geïnspireerd. In zijn essay 'Civil Disobedience' legt hij op een overtuigende manier uit dat individuen niet alleen moeten gehoorzamen aan de wet, maar ook moeten handelen volgens hun eigen morele overtuigingen.