||boek: Pan|Uit de papieren van luitenant Thomas Glahn|Grote ABC [256]

||door: Hamsun Pedersen

||taal: nl
||jaar: 1976
||druk: 3e druk
||pag.: 182p
||opm.: paperback|zo goed als nieuw

||isbn: 90-295-1879-0
||code: 1:000888

--- Over het boek (foto 1): Pan ---

Knut Hamsun heeft terecht een Nobelprijs Literatuur verdiend (1920), onder andere met deze korte roman uit 1894. Het woord "roman" roept wel wat vragen op bij dit proza. Langere gedeelten zijn echt staaltjes van zuivere lyriek, waarbij grootse visioenen afgewisseld worden met kleine details.

Het verhaal gaat over de "relatie" van een officier, Thomas Glahn, met een jonge vrouw uit de plaatselijke gemeenschap, Edvarda. Een "relatie" met vallen en opstaan, ja, men zou zich zelfs de vraag kunnen stellen of er wel van een "relatie" kan gesproken worden. Immers, de dame in kwestie lijkt er eerder een spelletje van te maken. Haar stemming wisselt van dag tot dag, en lijkt heel onvoorspelbaar. Doorheen de lente, zomer en herfst eindigt de verhouding in een anticlimax. Het ik-verhaal wordt afgesloten met bedenkingen van een onbekende derde, die de lezer informeert over wat er na dit jaar met Thomas gebeurde.

Pan is niet alleen de god van de mannelijkheid maar ook van het dierlijke instinct. Noch het ene, noch het andere komen expliciet aan bod, maar zijn wel intrinsiek doorheen het hele verhaal aanwezig, doorheen de symboliek van de natuur.

Of dit boek een (lyrische) fabel kan genoemd worden (Thomas' hond heet tenslotte Aesopus), laat ik aan de interpretatie van de lezer. Tenslotte biedt elke lectuur een nieuwe visie. Misschien is het wel wat ouderwets (het boek dateert al van meer dan honderd jaar geleden), maar het heeft zeker nog heel wat actualiteitswaarde.

Het boek sluit af met een tekst over het scepticisme in de werken van Hamsun.

[bron: https--www.leestafel.info/knut-hamsun]

Pan: uit de papieren van Luitenant Thomas Glahn (kortweg Pan) is een roman van Knut Hamsun, gepubliceerd in 1894 bij uitgever P.G. Philipsens, Kopenhagen. Hamsun is winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur in 1920, met name voor zijn monumentale werk 'Hoe het groeide' en 'Pan'.

Pan sluit aan bij de (lyrische) romantiek, symbolisme en het episch realisme. De roman wordt ook vaak geassocieerd met de jugendstil. Lange passages in dit boek zijn lyrisch proza van het zuiverste water. Visionaire en symbolische elementen, klank- en kleurassociaties, ritmische cadensen, herhalingen en klankrijmen, irrationele formuleringen die als in een bedwelmende roes impulsief zijn neergeschreven, overspoelen de lezer. Grote apocalyptische visioenen wisselen elkaar af met het teder observeren van een nietig detail als 'de kuise uitdrukking van een meisjesduim' of een verdord dennentakje.

"Voor Hamsun was de mens niet meer dan een reeks voortdurend veranderende stemmingen, vaak zonder een spoor van samenhang", schrijft Singer in zijn essay "Knut Hamsun: kunstenaar van het scepticisme". Deze zinsnede typeert bij uitstek Hamsuns roman Pan.

De hoofdpersoon Thomas Glahn vertelt het verhaal over zijn verblijf als jager in de omgeving van Nordland met zijn hond Aesopus. Het alles-overheersende ik-beleven van Glahn, een korte intense relatie die opbloeit met een meisje Edvarda en het extatisch opgaan in de natuur waardoor hij zwerft, monden binnen een dramatisch handelingspatroon uit in een aangrijpende climax.

Het verhaal loopt synchroon met de opkomst van de jaargetijden. De liefde tussen Glahn en Edwarda bloeit op in mei, ze bedrijven de liefde in de zomer en aan hun relatie komt een einde in de herfst.

De verbondenheid met de natuur en een kosmisch beleven roept bij Glahn een toestand van vervoering op, aan welke symbolisch gerefereerd wordt in de titel van het boek: Pan wordt gezien als de god van de mannelijkheid en van het dierlijk instinct.

De eerste Nederlandstalige editie van Pan verscheen in 1904 in een vertaling van Hermine Schuijlenburg, uitgegeven door H.J.W. Becht. In 1958 volgde een nieuwe vertaling door Johan van der Veken, ook bij Becht. In 1964 nam de Hasseltse uitgeverij Heideland een vertaling van Jean H.P. Jacobs op in Hamsuns Verzameld proza. In 1975 verzorgde Uitgeverij De Bezige een nieuwe vertaling van Rita Verschuur, in 2009 opnieuw uitgegeven bij De Geus.

De roman begint als volgt:

De laatste dagen heb ik steeds moeten denken aan de eeuwige dag van de Nordlandse zomer. Ik zit er steeds maar aan te denken en aan de hut waarin ik woonde en aan het bos achter te hut en ik begin wat te schrijven om de tijd te korten, puur voor mijn eigen genoegen. De tijd valt me erg lang, hij gaat niet zo snel als ik zou willen, hoewel ik nergens over zit te tobben en niets te klagen heb. Ik ben heel tevreden met alles en mijn dertig jaar - dat noem ik geen leeftijd. Een dag of wat geleden kreeg ik een paar vogelveren toegestuurd. Ze kwamen van ver, van iemand die mij niets verschuldigd was. Twee groene vogelveren tussen een vel postpapier met een kroontje in een verzegelde enveloppe. Twee van die gifgroene vogelveren. Het was me een genoegen ze te zien. En verder heb ik nergens last van, alleen zo af en toe van wat reumatiek in mijn linkervoet, als gevolg van een oude schotwond die al lang geleden genezen is.

Trivia

• Pan werd verfilmd door Henning Carlsen en uitgebracht op 22 september 1995. Thomas Glahn wordt vertolkt door Lasse Kolsrud. Deze regisseur verfilmde al eerder het door Hamsun geschreven "Honger (roman)" (Noors: Sult) in 1966. De film is ook wel bekend onder de naam "Two Green Feathers". Deze afwijkende titel is een verwijzing naar een zin op de eerste pagina van Pan.

• Herman Gorter schreef in 1911 en publiceerde in 1912 het episch-lyrische gedicht: Pan. Het gedicht zou zijn geïnspireerd door het marxisme of utopisch socialisme. De zeer veel vermeerderde druk uit 1916 is door hemzelf bewerkt met een meer gestructureerde opbouw. Hij legt de nadruk op het vrijmaken van de mens. De reden voor deze aan passingen zouden verband houden met de uitbraak van de Eerste Wereldoorlog waardoor de politieke situatie veranderde.

[bron: wikipedia]

Luitenant Glahn, ex-militair, jager en natuurmens, neemt zijn intrek in een hutje in het noorden van Noorwegen om daar de zomer door te brengen. Hij zwerft door de bossen en geniet op bijna extatische wijze van de natuur. Hij ontmoet de jonge, grillige Edvarda, dochter van de rijke koopman Mack, en wordt hopeloos verliefd op haar.
Aanvankelijk beantwoordt ze zijn gevoelens en ze beleven een kortstondige, heftige periode van geluk, waaraan een einde komt door onderlinge conflicten en door toedoen van twee rivalen, een wat oudere dokter en een Finse baron. Dat drijft Glahn tot waanzin. Glahn zoekt troost bij Eva, de vrouw van de smid, maar blijft verlangen naar Edvarda. Edvarda wordt een obsessie voor hem, waardoor hij zich steeds extremer gaat gedragen en zichzelf steeds onmogelijker maakt. Hij verliest alle grip op de werkelijkheid.

Nadat Eva om het leven is gekomen door een ongeluk dat hij heeft veroorzaakt, trekt Glahn weg. Op een gruwelijke en ontroerende manier komt er een eind aan zijn leven ...

[bron: https--www.bol.com]

Lieutenant Thomas Glahn, a hunter and ex-military man, lives alone in a hut in the forest with his faithful dog Aesop. Upon meeting Edvarda, the daughter of a merchant in a nearby town, they are both strongly attracted to each other, but neither understands the other's love.

[source: https--www.goodreads.com]

"Tu erres ici et consumes ta vie pour une chétive écolière et tes nuits sont pleines de rêves désolés. Et un air étouffant stagne autour de ta tête, un air empesté d'antan. Cependant qu'au ciel frissonne le plus merveilleux des bleus et que les montagnes appellent. Viens, Esope, ohé !"

Publié en 1894, quatre ans après "La faim", qui le fit connaître, "Pan" est l'un des plus célèbres romans de Knut Hamsun. La plus belle de ses histoires d'amour sans doute, et, indéniablement, la plus poignante, amour d'un "fils de la forêt" pour la nature, amour d'un homme et d'une femme comme une longue déchirure. "Pan" est, après "La Faim", le second et incontestable chef-d'oeuvre de Knut Hamsun. Portrait d'un être complexe, le lieutenant Glahn, qui ne conquiert son unité que « dans un rapport privilégié avec la nature, le roman campe un personnage moderne, dans les pensées et les sentiments duquel il se produit des bonds délicats et arbitraires ». Glahn est chasseur, fils de la forêt, ermite vivant dans une hutte avec son chien pour toute compagnie. Mais la femme flaire toujours la piste du solitaire.

Le chasseur est débusqué, pourchassé par une jeune fille, l'androgyne Edvarda, qui n'a de cesse qu'il ne tombe à ses genoux, esclave d'amour à perpétuité... Dans la lumière de l'été du Nordland, l'ombre d'Edvarda, souveraine et fantasque, plane sur la vie, les jours, les pensées de Glahn, l'orgueilleux devenu pantin, qui, dans un sursaut de révolte, prend à son tour une esclave d'amour, Eva la servante, éperdue de tendresse pour l'égaré.

[source: https--www.babelio.com/livres/Hamsun-Pan/51196]

--- Over (foto 2): Hamsun Pedersen ---

De Noor Knut Hamsun (1859-1952) was o.a. schoenmaker, marskramer, hulpveldwachter, onderwijzer, steenhouwer, houthakker en tramconducteur voordat hij zich op het schrijven toelegde. De publicatie van Honger maakte hem in één klap beroemd. In 1920 ontving hij de Nobelprijs voor de Literatuur.

[bron: https--www.bol.com]

Knut Hamsun (1859-1952) brak in 1890 door met zijn roman Honger. Het was het begin van een lange, productieve literaire carrière, die in 1920 werd bekroond met de Nobelprijs voor Literatuur.

Hamsun wordt beschouwd als een van de grootste schrijvers van Noorwegen. Zijn werk heeft veel invloed gehad op de Europese en Amerikaanse literatuur en inspireerde auteurs als Frans Kafka, James Joyce, Ernest Hemingway en Henry Miller.

Knut Hamsun stierf op 19 februari 1952 op zijn boerderij, Norholm, in de buurt van Grimstad.

[bron: https--uitgeverijoevers.nl/knut-hamsun]

Knut Hamsun - Noorwegen

Knut Hamsun (1859-1952) was een wereldberoemd schrijver, die grote invloed op de wereldliteratuur heeft gehad. Een inspiratiebron voor Celine, Miller, Mann, Singer (die hem de vader van de moderne literatuur noemde), maar ook van verschillende Noorse auteurs zoals Lars Saabye Christensen en Karl Ove Knausgard.

Hij brak in 1890 door met zijn roman Honger. Het was het begin van een lange, productieve literaire carrière, die in 1920 bekroond werd met de Nobelprijs voor Literatuur. Zijn overwinningsspeech leest u hier. Hamsun wordt beschouwd als een van de grootste schrijvers van Noorwegen.

[bron: http--nl.schwob-books.eu/author/96/knut-hamsun]

Knut Hamsun (Vaga (Oppland), 4 augustus 1859 - Norholm bij Grimstad, 19 februari 1952), pseudoniem van Knud Pedersen, was een Noors schrijver, vooral van romans. In 1920 kreeg hij de Nobelprijs voor de Literatuur toegekend voor zijn roman Hoe het groeide. In zijn vroege werk wordt hij tegenwoordig beschouwd als een voorloper van het modernisme uit de eerste decennia van de 20e eeuw. Hij was een der eersten die het procedé van de stream of consciousness hanteerde.

Hamsun wordt beschouwd als belangrijke voorloper van de moderne literatuur. Zijn naam als groot literator werd na de Tweede Wereldoorlog echter negatief beïnvloed door zijn nazi-sympathieën.

Hamsun verhuisde op jonge leeftijd met zijn familie naar een boerderij Hamsund in Hamaroy (nabij de Lofoten). Hij stamde uit een arme landbouwfamilie en werd deels opgevoed door een oom met een moeilijk karakter, wat bij Hamsun traumatische sporen achterliet. Hij kreeg nauwelijks scholing en was volledig autodidact (hij was wel een ijverig lezer). Na het schrijven van enkele jeugdwerkjes verbleef hij enige tijd in Amerika en had daar diverse eenvoudige baantjes. Eind jaren 1880 van de 19e eeuw keerde hij terug naar Noorwegen om te gaan schrijven.

Hamsuns vroege werk staat tegenwoordig als sterk vernieuwend te boek. Met name zijn werken 'Honger' (1890), 'Mysteriën' (1892), 'Pan' (1894) en 'Victoria' (1898), vallen op door het uitdagende karakter en de buitengewone intensiteit en eigengereidheid waarmee ze geschreven zijn, alsook door de extatisch-lyrische toon. De handeling concentreert zich steeds rondom de buitenstaander ("outsider") die zich geplaatst ziet in een maatschappij waaraan hij zich niet wil conformeren. Conflictstof komt voort uit schuldgevoelens, onzekerheden en angsten, maar ook uit arrogantie, vervoering, euforie en vooral een enorme vitaliteit. Opvallende kenmerken in de vroege romans zijn verder de fragmentarische opbouw, de absurdistische humor en de doodsdrift. Hamsun is in zijn eerste romans een van de eersten die het literaire procedé van de stream of consciousness hanteert, dat in de vroege 20e eeuw sterk opgang maakte in het werk van modernistische schrijvers. In hun soort, stellen literatuurhistorici, hebben zijn vroege werken nauwelijks een precedent en kan zijn schrijfwijze hooguit vergeleken worden met iemand als Dostojewski (wiens werk Hamsun overigens uitgebreid gelezen had).

Na de eeuwwisseling komt er, mede onder invloed van zijn huwelijk met actrice Marie Andersen en de verankering van zijn leven op zijn boerenlandgoed Norholm, een relatieve stabiliteit in zijn leven en daarmee ook in zijn werk. Waar hij zich in zijn vroege werk steeds sterk vereenzelvigde met zijn hoofdpersonen wordt hij nu wat meer observator. Het hoge voltage raakt er een beetje af, de toon wordt meer episch, maar tegelijkertijd trekt veel van de vroegere thematiek zich door en blijven zijn werken van een uitzonderlijk literair niveau. Hoogtepunten in zijn latere werk zijn het monumentale 'Hoe het groeide' (Markens Grode, 1917, voor welk boek hij de Nobelprijs voor Literatuur ontving), 'Het laatste hoofdstuk' (1924) en 'De ring gesloten' (1936).

Zijn latere werk verheerlijkt vooral de verbondenheid van de mens met de aarde, het bestaan van boeren en vissers, zonder het vaak zware bestaan te verbloemen. Industrialisatie en andere modernistische tendensen worden afgewezen. Het outsidermotief blijft echter terugkeren, telkens weer. Zo fulmineert de hoofdpersoon in De ring gesloten tegen het idee dat hij maatschappelijk vooruit moet komen, iemand moet worden. "Ik ben er toch al, waarom moet ik nog iets anders willen worden". Deze toon blijft typerend voor Hamsun, doorheen al zijn romans.

Op bijna 90-jarige leeftijd sloot Hamsun zijn schrijversloopbaan af met het autobiografische 'Langs overwoekerde paden' (1949), opnieuw geschreven vanuit de positie van de outsider, nadat hij geïnterneerd was geweest vanwege zijn nazi-sympathieën. Hij werd uiteindelijk veroordeeld tot hoge geldboetes, niet vanwege actieve collaboratie maar vanwege de gegeven "morele steun" aan de Duitse bezetters.

De (meestal mannelijke) hoofdfiguren in het werk van Hamsun hebben wat genoemd kan worden 'übermensch'-achtige trekken: ze representeren wat Nietzsche eens de vier kardinale deugden heeft genoemd: inzicht, moed, mededogen en eenzaamheid.

De Nederlandse Hamsunkenner Amy van Marken maakte een duidelijk onderscheid tussen man- en vrouwfiguren in het werk van Hamsun.

Vrouwfiguren in de werken van Hamsun worden vaak heen en weer geslingerd tussen enerzijds verlangen naar- en volledige overgave aan de "grote liefde" en anderzijds duidelijke berekening: streven naar maatschappelijke zekerheid, pragmatisme. Uiteindelijk valt de keuze meestal op dat laatste, maar achteraf volgt de spijt, als het te laat is (Victoria, op haar sterfbed) of wanneer als de liefde definitief niet meer gerealiseerd kan worden (Pan, Mysteriën, als de grote geliefde dood is).

Mannelijke (neven)figuren bij Hamsun zijn vaak óf gericht op maatschappelijk aanzien, óf ze zijn eenvoudig, levend in harmonie met de natuur, trouw aan zichzelf (vaak landarbeiders, vissers et cetera). De sympathie van Hamsun ligt duidelijk bij de laatsten, maar nooit ongenuanceerd zwart-wit. Ook in Hamsuns persoonlijk leven is terug te zien hoe hij meermaals heen en weer getrokken werd tussen beide perspectieven.

Opvallend in de ontmoetingssituatie tussen man en vrouw in het werk van Hamsun is de neiging van de vrouw om zich te onderwerpen en de neiging van de man om zich ( vaak onbewust) voortdurend in een positie te manoeuvreren waarin hij wordt afgewezen, waarna hij zich dan vol verontwaardiging keert tegen degene die hem afwijst. Het lijkt een masochistisch trekje, in psychoanalytische termen wel met de term "injustice collectors" geduid (moeizaam losmakingsproces van de moeder, met als gevolg dat ze in het latere leven steeds weer teleurgesteld willen worden).

Waarachtig geluk en "ware liefde" wordt bij Hamsun nooit echt mogelijk, noch voor vrouwen, noch voor mannen: "we voelen dat het er is, maar we kunnen er niet komen".

Tijdens de Tweede Wereldoorlog steunde Hamsun de pro-naziregering van Vidkun Quisling, wat zijn bijzondere reputatie danig aantastte. In mei 1943 bezocht hij Joseph Goebbels en schonk deze zijn bij de Nobelprijs behorende medaille. Een maand later had hij op de Berghof een ontmoeting met Adolf Hitler en verzocht hij hem om Josef Terboven af te zetten als Noorse Reichskommissar. Veel is geschreven over het waarom van deze pro-nazistische opstelling van Hamsun, maar ook zijn belangrijkste biografen (Ferguson, Sletten Kolloen) geven toe nauwelijks tot een bevredigende verklaring te komen. Oorzaken worden gezocht in de anti-modernistische en anti-Engelse houding van Hamsun (deels overblijfsel van zijn verblijf als jongeman in de Verenigde Staten). Ook wordt gewezen op zijn sympathie voor het Blut und Boden-denken en zijn grote succes als schrijver in Duitsland, maar dit alles lijkt niet afdoende. Werkelijke redenen lijken verborgen te liggen in de ontoegankelijke, "leugenachtige", ijdele en vooral dwarse provocerende persoonlijkheid van Hamsun zelf. Bij vlagen lijkt die zich soms in zijn werk te openbaren, vanuit een diep inlevingsvermogen in zijn eigen psyche, maar zelfs dan zijn zijn keuzes niet te voorspellen, net zomin als bij de meeste van zijn hoofdpersonages. Volgens Hamsuns biograaf Ferguson is de kern van het probleem dat je bij Hamsun nooit weet wat waar is of wat niet, wat hij meent of wat hij niet meent. Vaak bleek Hamsun dat van zichzelf nog niet eens te weten. Ooit gaf hij aan zich nauwelijks meer te herinneren wat hij nu "geleefd" had en wat er in zijn boeken was gebeurd. Vaak nam hij ook gewoon een standpunt in om zich dwars tegenover iemand op te stellen, los van wat hij er misschien werkelijk van vond. Hij poseert voortdurend. Ook rondom zijn opstelling in de oorlog kan zoiets volgens Ferguson aan de hand zijn geweest.

In Noorwegen werd de collaboratie van Hamsun bijna als een nationaal trauma ervaren. Na de oorlog werd Hamsun enige tijd in een psychiatrische kliniek opgenomen om te onderzoeken of hij geen psychiatrische aandoening had, maar dat wist hij krachtig te weerleggen in zijn zwanenzang Langs overwoekerde paden, zonder verklaringen te geven. In 1948 werd hij tot een boete van 325.000 Noorse kronen veroordeeld wegens collaboratie.

De invloed van Hamsun op de wereldliteratuur is enorm geweest, vergelijkbaar met die van negentiende-eeuwse literaire grootheden als Dostojevski en Ibsen. Grote toonaangevende schrijvers uit de 20e eeuw namen hem tot belangrijk voorbeeld, zoals James Joyce ('stream of consciousness'), Thomas Mann, Isaac Bashevis Singer, Franz Kafka, Anatole France, Ernest Hemingway, Hermann Hesse en Henry Miller. Henry Miller noemde in zijn autobiografische The books of my life Hamsun's boek Mysteriën bij de drie beste, voor hem als persoon meest bepalende boeken die hij ooit had gelezen. Met name het vroege werk van Hamsun doet meer dan een eeuw later nog steeds onvoorstelbaar modern aan en was in de tijd dat het geschreven werd vrijwel zonder precedent. Door sommigen wordt Hamsun dan ook wel de eerste moderne schrijver genoemd. Thomas Mann gaf zelfs na de oorlog nog aan dat de Nobelprijs nooit naar iemand was gegaan die hem meer verdiend had dan Hamsun.

De invloed van Hamsun gaat overigens nog steeds door, tot nu, vooral in Scandinavië (Christensen, Enquist). In Noorwegen bestaat nog steeds een levendige 'Hamsun-beweging'. Zijn honderdvijftigste geboortedag anno 2009 is er uitgebreid herdacht.

Tot aan de Tweede Wereldoorlog was Hamsun in Nederland en België een veelgelezen auteur. Vrijwel al zijn romans werden kort na verschijnen in het Nederlands vertaald. De eerste Hamsun-vertaling dateert uit 1894: Raadselachtig!, een vertaling van Mysterier, door Philippine Wijsman. Jan en Annie Romein (marxisten nota bene, beiden ook Hamsun-vertalers), Marsman en Walschap waren in de periode voor de Tweede Wereldoorlog belangrijke pleitbezorgers van zijn werk. Na de oorlog had zijn reputatie sterk te lijden onder zijn collaboratie. Niettemin verscheen in 1959, bij zijn honderdste geboortejaar, bij Uitgeverij Heideland in Hasselt (België) zijn verzameld proza in tien delen. Eind jaren zeventig verschenen de belangrijkste werken van Hamsun in een aantal nieuwe vertalingen. Opvallend is dat in deze periode ook Mysteriën door de Nederlandse cineast Paul de Lussanet werd verfilmd, met hoofdrollen voor Rutger Hauer en Sylvia Kristel. W.F. Hermans schreef een uitgebreid artikel over 'Honger' in 'Ik draag geen helm met vederbos' (1979).

Anno 2009 verschenen bij uitgeverij De Geus ter gelegenheid van zijn honderdvijftigste geboortedag opnieuw een aantal delen in nieuwe Nederlandse vertaling. In de kritieken naar aanleiding van een nieuwe vertaling van Mysteriën (begin 2009) blijft de 'foute Hamsun' van de oorlog echter steeds terugkeren, zonder dat er een inhoudelijke relatie met het boek kan worden gelegd. De periode blijft kleven aan Hamsun, maar dat staat de waardering van zijn werk op zichzelf steeds minder in de weg.

Bibliografie

• Den Gaadefulde (1877)
• Et gjensyn (1878)
• Bjorger (1878)
• Fra det moderne Amerikas Aandsliv (1879), artikelen
• Sult (1890)
• Honger
• Mysterier (1892)
• Mysteriën
• Redaktor Lynge (1893)
• Redacteur Lynge
• Ny Jord (1893)
• Nieuwe aarde
• Pan (1894)
• Pan
• Ved Rigets Port (1895), drama
• Livets Spil (1896), drama
• Siësta (1897), verhalen
• Siesta
• Aftenrode (1898), drama
• Victoria (1898)
• Victoria
• Munken Vendt (1902), drama
• I Æventyrland (1903), verhalen
• In sprookjesland
• Kratskog (1903), verhalen
• Kreupelhout
• Dronning Tamara (1903), drama
• Sværmere (1904)
• Dwepers
• Det vilde Kor (1904), gedichten
• Stridende Liv (1905), verhalen
• Strijdend leven
• Under Hoststjærnen (1906)
• Onder de herfstster
• Benoni (1908)
• Benoni
• Rosa (1908)
• Rosa
• En Vandrer spiller med Sordin (1909)
• Con Sordino
• Livet i vold (1910), drama
• Den siste Glæde (1912)
• De laatste vreugde
• Born av Tiden (1913)
• Kinderen van hun tijd
• Segelfoss by (1915)
• De ontwrichten
• Markens Grode (1917)
• Hoe het groeide
• Konerne ved Vandposten (1920)
• De vrouwen bij de pomp
• Siste Kapitel (1924)
• Het laatste hoofdstuk
• Landstrykere (1927)
• Zwervers
• August (1931)
• August
• Men Livet lever (1933)
• Maar het leven leeft
• Ringen sluttet (1936)
• De ring gesloten
• Paa gjengrodde Stier (1949), autobiografisch
• Langs overwoekerde paden

Biografieën

• Marie Hamsun: Onder de regenboog (1953)
• Tore Hamsun: Knut Hamsun, mijn vader (1959)
• Piet Schepens: Knut Hamsun (1965) - nr. 54 uit de reeks 'Ontmoetingen' (Uitgeverij Desclée De Brouwer)
• Willem Frederik Hermans: "Hamsun's honger" (1976). Opgenomen in "Ik draag geen helm met vederbos"
• Amy van Marken: Knut Hamsun (1977)
• Robert Ferguson: Enigma. The Life of Knut Hamsun (1987)
• Ingar Sletten Kolloen: Knut Hamsun, dreamer and dissident (2004)

[bron: wikipedia]