Handleiding der muziekopvoeding|Alfons Verbist,Lucy Gelber

||boek: Handleiding der muziekopvoeding|Inleidend deel Kleuterschool|Sinfra

||door: Alfons Verbist, Lucy Gelber

||taal: nl
||jaar: 1968
||druk: 2e druk, herziene
||pag.: 103p
||opm.: paperback|zo goed als nieuw

||depot: 0774/37/1968
||code: 1:001327

--- Over het boek (foto 1): Handleiding der muziekopvoeding ---

Niets van te vinden op het internet (2022)

--- Over (foto 2): Alfons Verbist ---

Verbist, Alfons

(Itegem 15 september 1888 - Bonheiden 24 oktober 1974).

Was de zoon van een bakker en werd in 1912 leraar aan de katholieke normaalschool te Mechelen, waar hij in 1907 het diploma van onderwijzer had behaald. Verbist gaf er pedagogie en muziek, terreinen waarop hij zich verder bleef bekwamen. In 1931, na bijkomende opleiding in het buitenland, promoveerde hij te Gent tot doctor in de opvoedkunde.

Als normalist engageerde Verbist zich in de katholieke Vlaamse studentenbeweging, die in die jaren de waarde van de sociale inzet beklemtoonde. Als jong leraar wierp hij zich in de Vlaamse en sociale strijd, hierin aangemoedigd door zijn vriend priester Ivo Cornelis.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog stichtte hij met onder meer Philip van Isacker een niet-activistische studiekring, die via een netwerk van wijkkringen de naoorlogse Vlaamse actie in het Mechelse moest voorbereiden. Uit deze kring groeide na de wapenstilstand het Katholiek Vlaamsch Verbond, dat een aandeel had in de vervlaamsing en de democratisering van de katholieke partij te Mechelen. Verbist, die zich vanaf 1919 ook engageerde in de christelijke arbeidersbeweging, speelde daarbij een leidende rol. Hij steunde, zoals Van Isacker, de invoering van de standenvertegenwoordiging in de katholieke partij in de overtuiging dat die ook haar Vlaams karakter zou waarborgen. Hij weigerde echter de door de arbeiders aangeboden plaats op de Kamerlijst en gaf de voorkeur aan zijn onderwijstaak aan de normaalschool. Hij werd voorzitter van het werkersverbond van het arrondissement, dat dankzij hem en secretaris Edward Clottens op Vlaams gebied zeer strijdvaardig was. Van 1927 tot 1938 was hij gemeenteraadslid en vanaf 1933 ook schepen te Mechelen.

In 1932 aanvaardde Verbist omwille van de schoolkwestie een senaatszetel. Hij bekleedde weldra een leidende positie in de Katholieke Vlaamsche Senaatsgroep, waarvan hij in november 1935 voorzitter werd in opvolging van de overleden Hector Lebon. In die hoedanigheid kondigde hij samen met Frans van Cauwelaert, voorzitter van de Katholieke Vlaamsche Kamergroep, aan dat de leden voortaan nog enkel Nederlands zouden spreken in het parlement. Nog voor de parlementsverkiezingen van mei 1936 werd hij Vlaams secretaris van de Katholieke Unie.

Verbist, die al in 1924 op het congres van de Katholieke Vlaamsche Landsbond en in 1925 op de Vlaamse Sociale Week begrijpende standpunten had ingenomen tegenover de katholieke Vlaams-nationalisten, bleek, na de katholieke verkiezingsnederlaag van mei 1936, de geknipte figuur om een brug te slaan naar het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). Op 11 oktober 1936 werd hij voorzitter van het voorlopig directorium van de Katholieke Vlaamsche Volkspartij (KVV) en lag hij door zijn persoonlijke inspanningen aan de basis van het Beginselakkoord KVV-VNV, dat hij op 8 december 1936 mee ondertekende. In een radiorede, begin november 1936, deed hij een oproep om "mede te bouwen aan de Vlaams-nationale orde in de KVV". In maart 1937 werd hij bevestigd als voorzitter van de KVV, functie die hij cumuleerde met het voorzitterschap van de Katholieke Vlaamsche Senaatsgroep. Als zodanig speelde hij een vooraanstaande rol in het politieke leven op het einde van de jaren 1930. In februari 1939 ondertekende hij het zogenaamde Manifest van Antwerpen ten gunste van Adriaan Martens. Bij de verkiezingen van 1939 stapte hij van de senaat naar de Kamer over.

Na de Tweede Wereldoorlog werd Verbist lid van het voorlopig organisatiecomité dat de stichting van de Christelijke Volkspartij moest voorbereiden. In de regering-Paul-Henri Spaak was hij van 20 maart 1947 tot 27 november 1948 minister van volksgezondheid en het gezin. Als minister sprak hij als eerste in het parlement altijd in het Nederlands. Intussen had hij al in september 1944 geprotesteerd tegen de excessen van de repressie. In 1950 werd hij voorzitter van de opnieuw opgerichte maar kortstondige Vlaamse Katholieke Kamergroep. In 1961 trok hij zich uit de politiek terug, maar hij bleef actief in Vlaamse organisaties voor pedagogie en volksopvoeding.
Literatuur

Feestbundel Prof. Dr. A. Verbist, z.j. (1952);

H. de Lannoy, 'Verbist, Alphonsus Petrus', in NBW, XII, 1987.

[bron: https--nevb.be/wiki/Verbist,_Alfons]

Alfons Verbist was onderwijzer, leraar aan de katholieke normaalschool te Mechelen en promoveerde later tot Doctor in de opvoedkunde. Hij was CVP-gemeenteraadslid (1927-1938) en schepen (1933-1938) van Mechelen. Hij was senator voor het arrondisement Mechelen-Turnhout (1932-1939) en volksvertegenwoordiger van het arrondisement Mechelen (1939-1961), minister van Volksgezondheid (1947-1948), flamingant, voorzitter van de Katholieke Vlaamse Volkspartij (1936-1945), voorzitter van de Kristelijke Beweging van Gepensioneerden (1958-1968), voorzitter ACW-Mechelen. Met Alfons Verbist had het Chirstelijk Onderwijzersverbond (COV) een pion in het parlement.

[bron: https--www.odis.be/hercules/toonPers.php?taalcode=nl&id=8467#PS_BIOGRAFIE_8467]

--- Over (foto 3): Lucy Gelber ---

Liedjescollectie Lucy Gelber

Een gezaghebbende Oostenrijkse musicologe. Als Jodin zat ze tijdens WO II ondergedoken het klooster bij de Zusters Annuntiaten te Heverlee. Omwille van haar eigen muziekpedagogie is in de meeste muziekencyclopedies uit die periode een korte levensschets te vinden.

Lucy Gelber was een uitzonderlijke talentrijke vrouw voor wie haar leerlingen bijzonder veel respect hadden. Ze schreef meerdere boeken waaronder een biografie van Edith Stein en diverse werken over muziekonderricht. Op basis van het door Carl Orf ontwikkelde instrumentarium voor kinderen ontwikkelde ze een geëigend systeem voor muziekopvoeding.

Ook de "Encyclopedie van het levende Vlaamse Volkslied" is van haar hand. Deze encyclopedie is een naslagwerk van het 'levende' Vlaamse volks- en kinderlied. De liederen, zangroepen, rijmen en gezongen vertelselsels die u hierin vindt, werden ontleend aan de verzameling Alfons Verbist-Lucy Gelber, ter nagedachtenis aan wijlen Oud-mininister Prof. Dr. Alfons Verbist, neergelegd in de afdeling muziek van de Koninklijke Bibliotheek Albert I te Brussel.

[bron: https--erfgoedbanklandvanrode.be/themas/liedjescollectie-lucy-gelber]

In het begin van de jaren zestig hebben in Vlaanderen Walter De Buck te Gent en Wannes Van de Velde te Antwerpen, het straat- en cafélied in ere hersteld. Hun repertorium bestaat uit oudere en nieuwe liederen, waarvan de teksten op bekende zangwijzen waren en zijn geschreven en die in het dialect van beide Vlaamse steden worden gezongen. De liederen van beide volksbarden bestrijken een hele gamma volkse onderwerpen, waarvan de klemtonen liggen, enerzijds op het belerende genre, anderzijds op het sociaal-politieke engagement.

De « Encyclopedie van het levende Vlaamse volkslied », maakt geen gewag (althans niet in het eerste deel) van beide volkskunstenaars. Deze jammerlijke vergetelheid kan wellicht verklaard worden door de keuze van de samenstelster, met name Lucy C. Gelber, van wie de kaftomslag vermeldt : « Dr. phil., gediplomeerd musicus en muziekpedagoog. Musicoloog, psycholoog, volkskundige. Wetenschappelijke navorser aan het Seminarie en Laboratorium voor experimentele psychologische en sociale Pedagogiek, Rijksuniversiteit Gent. Directrice van het Seminarie voor Muziekopvoeding, zetel : Klein Seminarie, Mechelen. Medewerker aan de Koninklijke Bibliotheek Albert I, afdeling Muziek, Brussel ».

[bron: https--ronnydeschepper.com/2017/11/25/het-levende-vlaamse-volkslied]

In het Archief Provincialaat Broeders van Liefde te Gent, bevindt zich het archief Prof. Alfons Verbist - Dr. Lucy Gelber - Br. Henri Roobaert. Dit archief bestaat uit 2 grote delen: een afdeling 'Volksliederenarchief' en een afdeling 'Muziekopvoeding'. In de sectie 'Volksliederenarchief bevinden zich een 21 tal geluidsbanden met daarop tezamen 9.900 opnames van liederen die tussen 1937 en 1988 werden opgenomen in heel Vlaanderen. Ze stond oorspronkelijk op band, maar werd in 2012 gedigitaliseerd met hulp van de Vlaamse Erfgoedcellen, Huis van Allijn, Erfgoedplus en het Archief van de Broeders van Liefde.

[bron: https--collecties.kempenserfgoed.be/archief-van-de-broeders-van-liefde-te-gent-fonds-prof-alfons-verbist-dr-lucy-gelber-br-henri-roobaert/object/bvlg-1620?nav_id=0-1&index=1&id=609547570]

De Duitse vernieuwingen bereiken Vlaanderen niet meteen. In het modelprogramma (voorgeschreven curriculum) voor het lager onderwijs (Schollaert, 1922) lezen we wat het vak 'zang' (van een breder vak 'muziek' was nog geen sprake) in deze periode inhoudt. Het repertoire moet bestaan uit volksliederen, werken van grote componisten en hedendaagse liederen. De leraar moet bij het zingen aandacht hebben voor de tekst, houding, stemgebruik en heel wat andere muzikale parameters. De bepalingen rond notenzang lezen als een compromis: er moet weinig, maar wel structureel tijd aan worden gespendeerd, eerst aan het relatieve cijferschrift in de tweede graad (8-10 jaar), gevolgd door het absolute notenschrift in de derde graad (10-12 jaar).

In de jaren dertig laat musicus en pedagoog Alfons Verbist (geboren 1888 - gestorven 1974), nadien ook parlementslid, senator en minister (Simons, 1998), de lezers van Musica Sacra kennismaken met de muziekpedagogische ontwikkelingen in Duitsland (bv. Verbist, 1933). Hij pleit voor meer aandacht voor de beleving van de muzikale schoonheid en voor de waarneming van muziek als geheel, weg van het analytische. Zang staat ook bij hem nog steeds centraal als een manier waarop leerlingen toegang krijgen tot wat er in hun geest omgaat. Als volleerd academicus formuleert hij vernieuwende voorschriften voor gehoorvorming en intonatie vanuit inzichten uit de ontwikkelings- en Gestaltpsychologie (Verbist, 1935, 1936a, 1936b).

Aan het einde van de jaren dertig pleit Lucy Gelber (geboren 1904 - gestorven 2001; Kerremans, 2018) voor een transitie van muziekonderricht naar muziekopvoeding. De muziekopvoeder moet met praktijkgerichte muzieklessen de persoonlijkheid en gemeenschapsgeest van leerlingen vormen. Gelber benadrukt de ethische, esthetische en sociale waarde van muziek, die onlosmakelijk verbonden is met de gedachten van Volk en Staat. De muziekles moet daarom vertrekken vanuit de muzikale beleving, rekening houden met de belevingswereld van de leerlingen en samenhang zoeken met andere vakken (Gelber, 1938, 1939a) - muzische principes die ons ook vandaag bekend in de oren klinken.

[bron: https--lirias.kuleuven.be/retrieve/652604&usg=AOvVaw38_gAYMGKRn-CL38Vvk8TH]