Openbare executie in Parijs in de 18e eeuw: een geschiedenis

Openbare executie in Parijs in de 18e eeuw: een geschiedenis van gerechtelijke rituelen door Pascal Bastien.

Uitgeverij Champ Vallon, 2006.

Paperback, in formaat 15,5 x 24 cm, 275 pagina's.

Na nog een laatste keer het doodvonnis te hebben gelezen, nadert de griffier het Saint-André-kruis waar de veroordeelde man is bevestigd.
Hij vraagt hem of er nog definitieve verklaringen moeten worden afgelegd en geeft vervolgens, in reactie op zijn stilzwijgen, een signaal aan de beul dat het zover is. De ijzeren staaf valt, het lichaam is gebroken. De steiger en het vuur dat het ongearticuleerde lichaam zal verteren, bieden het publiek het spektakel van gerechtigheid. Openbare executie in de moderne tijd is door historici vaak beschreven als een theater van angst, geweld en gehoorzaamheid. Volgens Michel Foucault en de historici die erdoor geïnspireerd waren, herstelde het op het lichaam van de veroordeelden de goddelijke en menselijke soevereiniteit die door de misdaad was gekwetst.
De gerechtelijke strafrituelen maken echter deel uit van een grotere, complexere reflectie over recht en moraal: ze vormden een voortdurende dialoog, zelfs een onderhandeling, tussen de verdachte en de advocaat. Het doel van dit boek is om deze dialoog te reconstrueren. Op het kruispunt van woorden, geschriften en amusement wil Pascal Bastien de executierituelen in het Parijs van de 18e eeuw uitleggen: beulen, veroordeelden, griffiers en biechtvaders deelden en wisselden, met de menigte en de magistraten, een juridische 'knowhow' uit die het verkeerd zou zijn om te eenvoudig tot de galg of op de brandstapel terug te brengen.
Buiten de rechtbanken, waar de procedure tot de revolutionaire wet geheim werd gehouden, was openbare executie een manier om de wet over te brengen door het vonnis in woord en beeld om te zetten. Het was ook een dynamisch en effectief instrument van de sociale band tussen de koninklijke staat en zijn onderdanen - in de 18e eeuw werd straf zelfs de ruimte en het moment voor een nieuw oordeel, dat van de gerechtigden met betrekking tot hun rechtvaardigheid.
Meer dan de straf zelf is het een kwestie van het reconstrueren en analyseren van de verschillende structuren van het strafspektakel in Parijs in de 18e eeuw. Van de verspreiding van de gedrukte vonnissen tot de opmars van de beul in de stad, en van de woorden van de griffier die naar de menigte wordt gegooid tot die van de biechtvader die de veroordeelden troostte, openbaart de openbare executie zich als een gebeurtenis die, ondanks haar interne tegenstrijdigheden, een diepe samenhang kan verzekeren met de rechterlijke verbeelding die zij heeft helpen creëren.
In de straten van de stad wachtte, hoopte, aanvaardde of betwistte de Parijzenaar de gerechtigheid van de koning.