HET DAVIDSFONDS IN WEZEN EN WERKING 1928 onderrichtingen ZZZ

Het Davidsfonds
in wezen en werking
Onderrichtingen voor de Bestuursleden van de Afdeelingen
1928
ZELDZAAM!
186 blz. 20 x 14 cm. 190 gr.
Staat: omslag onfris (vlekken, sleetsporen; binnen: bladspiegels zuiver.
Inhoud: zie foto’s.
Met o.a. volledige lijst van de uitgaven tot 1928.

Davidsfonds (vzw) is een culturele netwerkorganisatie met Vlaams-christelijke wortels, gesticht in 1875 en vernoemd naar kanunnik Jan Baptist David (1801 - 1866). Samen met het socialistische Vermeylenfonds en het vrijzinnige Willemsfonds heeft het een impuls gegeven aan de Vlaamse beweging door Nederlandstalige cultuur te promoten.
Davidsfonds werd door zes bestuursleden van het katholieke studentengenootschap Met Tijd en Vlijt op 15 januari 1875 gesticht in de pastorie van priester Lodewijk Willem Schuermans in Wilsele bij Leuven[1] met als motto Voor Godsdienst, Taal en Vaderland.
In het Fondsenblad van 20 december 1874 had Frans de Potter een hartstochtelijk pleidooi gehouden om een katholieke tegenhanger op te richten van het vrijzinnige Willemsfonds, hij suggereerde daarbij meteen ook het te vernoemen naar kanunnik Jan Baptist David (1801 - 1866).[2]
Davidsfonds kende meteen succes, met 2.500 leden in 27 afdelingen tijdens het eerste werkingsjaar, 7.000 leden in 1888 en 12.000 leden in 1914. De werking van Davidsfonds steunde van bij aanvang op talrijke plaatselijke afdelingen. Als gevolg van de toenemende ideologische polarisering in Vlaanderen en binnen de Vlaamse Beweging lag de nadruk van de werking oorspronkelijk sterk op het godsdienstige aspect. Tijdens de beginjaren werden bijvoorbeeld heel wat anti-vrijzinnige romans uitgegeven. Al in 1875 verscheen de felle anti-liberale roman De geuzen in de Kempen van de Turnhoutse dokter Jan Renier Snieders. En het jaar daarop werd De Pacificatie of Bevrediging van Gent van Pierre Vincent Bets gepubliceerd, dat deze gebeurtenis in een heel ander daglicht stelde dan het het stadsbestuur van Gent en het Willemsfonds bij hun grootscheepse herdenking van de 300e verjaardag deden.[3]
Als drukkingsgroep ijverde Davidsfonds mee voor een uitbreiding van de taalwetgeving, vanaf 1883 zelfs in samenwerking met het Willemsfonds.
Het Davidsfonds werd een van de voornaamste organisatoren van de herinnering aan Guido Gezelle. Het eerste initiatief werd het organiseren van een geldinzameling die het in 1906 ingehuldigde praalgraf op het Brugs kerkhof financierde. Het groot standbeeld van Gezelle in Brugge, in 1930 ingehuldigd, was hoofdzakelijk aan het Davidsfonds te danken. Verschillende herinneringsborden aan huizen, ter nagedachtenis van Gezelle, kwamen er op initiatief van het Davidsfonds.
(Wikipedia)

De Eerste Wereldoorlog verlamde bijna volledig de werking van de vereniging. Na de bevrijding kende Davidsfonds een snelle heropleving door op politiek vlak het Vlaams minimumprogramma te ondersteunen dat de minimale Vlaamse eisen van de gematigde Vlaamsgezinden inzake taalwetgeving binnen Vlaanderen en België vertolkte. Het ledenaantal kende in 1932 een eerste hoogtepunt, met 74.000 leden in 421 afdelingen.

Na de Tweede Wereldoorlog hervatte Davidsfonds overal in Vlaanderen de lokale werking, maar het ledenaantal daalde ten gevolge van maatschappelijke evoluties (de opkomst van de televisie, de uitbouw van een bibliotheeknetwerk, nieuwe organisaties voor volwassenenvorming, de ontkerkelijking).