Marmeren hoofd van Drusus de Jongere uit de periode van Tiberius, ca. 22–37 na Chr., met standaard en provenance uit een privécollectie.



Hoofd van generaal Drusus de Jongere.Oud-Romeins, midden in de regering van keizer Tiberius, circa 22 - 37 n.Chr.Marmer.24 cm hoogte zonder standaard.Inclusief metalen standaard.GOEDE algemene conditie, met blauwe plekken aan de rechterbovenkant van het oog, een schaafwond op de rechterwang, en materiaalverlies aan de neus en kin. De linkerkant van het hoofd vertoont restauraties in het onderste deel van de wang, evenals rond het oog en het haar. Het behoudt een oude insnijding aan de achterkant van het hoofd, vierkant van vorm, met resten van een ijzeren anker in het centrale gebied.Herkomst: Privécollectie, Parijs, Frankrijk. 1960–1970.OMSCHRIJVING: Nero Claudius Drusus, beter bekend als Drusus de Jongere of de Minderjarige om hem te onderscheiden van zijn oom, Drusus de Oudere, was de zoon van keizer Tiberius en zijn eerste vrouw, Vipsania, en werd geboren rond 15 v.Chr. Oude bronnen presenteren hem als een bekwame militaire commandant, hoewel hij werd bekritiseerd om zijn arrogantie, zijn losbandige privéleven en vooral om zijn wreedheid, die zich uitte in een bijzondere voorliefde voor bloedige spektakels. Achter zijn schijnbare bescheidenheid schuilde een uitdagende houding die hem herhaaldelijk deed botsen met de Senaat. In 15 n.Chr. werd hij consul nadat hij een opstand in Pannonië had neergeslagen, en in 19 n.Chr., na de dood van zijn halfbroer Germanicus, zijn eeuwige rivaal, werd hij erfgenaam van de troon. Kort daarna werd hij vermoord, in 23 n.Chr., 'door een criminele overeenkomst tussen zijn vrouw Livilla en Sejanus', volgens Suetonius; Lucius Aelius Sejanus, vertrouweling van Tiberius en een pretendent op de keizerlijke troon, verleidde eerst Drusus' vrouw en later, met haar hulp, vergiftigde hij hem. Voordat hij in 31 zijn gunst verloor en de machtigste man in het Rijk werd, vermoordde Sejanus ook andere erfgenamen, waaronder Germanicus, een van Drusus de Jongere's zonen.Dit portret toont de karakteristieke kenmerken van Drusus de Jongere: een lage, achterwaarts krommende voorhoofd, opvallende wenkbrauwen, een grote, lange adelaarsneus met de typische fout aan de top, dunne lippen met de onderlip teruggetrokken, een naar achteren geduwde kin, grote ogen en haar naar voren gekamd. Het is uitgevoerd in de stijl die typisch is voor de tijd van Tiberius (14-37), met een classicistische bewerking van de krullen en een koele, afwezige uitdrukking op het gezicht. De haarstijl is typerend voor de Julio-Claudische dynastie, met licht golvende lokken die naar voren gekamd zijn. De pony is doorlopend, opgebouwd uit regelmatige lokken en vormt een uniforme lijn over het voorhoofd, dat grotendeels wordt verhuld. De slapen zijn kort en licht gekruld. De krullen, individueel gebeeldhouwd, buigen naar de rechter slapen, behalve de laatste vijf aan de linkerkant, die in de tegenovergestelde richting gekamd zijn. Op de rest van het hoofd zijn de lokken dikker, en achteraan lijken ze minder precies bewerkt, omdat ze uit het zicht zouden zijn. Deze haarstijl is typisch voor de tijden van Tiberius en Caligula (37-41). Met de opvolger van laatstgenoemde, Claudius (41-54), volgen mannelijke haarstijlen andere trends. De stijl vindt zijn oorsprong in de Republikeinse periode, maar tijdens het bewind van Tiberius worden de lokken langer en prominenter in beeld gebracht.Formeel gezien is het een portret met opmerkelijke realisme, dat aandacht besteedt aan de onregelmatigheden van het gezicht en de effecten van de tijdsduur. De grote ogen zijn uitgewerkt met expressieve, sierlijke lijnen en de oogleden springen eruit vanwege hun volume, zowel de bovenste als de onderste. De beeldhouwer heeft nauwkeurig, maar zonder te overdrijven, anatomische details weergegeven die ver afstaan van het klassieke ideaal, zoals de wallen onder de ogen, de geaccentueerde nasolabiale plooi en het uitgesproken volume van de mond, inclusief zeer opvallende hoeken en de teruggetrokken onderlip, kenmerkend voor de portretten van Drusus de Jongere. De neus, die nu verslechterd is, behoudt nog steeds de dikke neusgaten die kenmerkend zijn voor de adelaarsneus van dit personage. In de Napolitaanse stad Sessa Aurunca bevindt zich een heel vergelijkbaar portret van Drusus de Jongere (fig. 1), gedateerd tussen de jaren 23 en 37, waarmee dit stuk zeer precieze details deelt, zoals de prominente maar sierlijk gebeitelde supraciliaire bogen, die de aandacht richten op de doordringende ogen, de lichte bolling in het midden van het voorhoofd of de vorm van het kapsel, met de haarlijn die een zachte M vormt en eindigt in korte zijwaartse lokken, met alle krullen naar de rechter slapen gericht, behalve de laatste vijf aan de tegenovergestelde zijde.Het prototype van het officiële portret van Drusus de Jongere werd gemaakt na de troonsbestijging van zijn vader, in het jaar 14. Ongeveer dertig exemplaren zijn bewaard gebleven, waarvan de meeste tijdens het bewind van Tiberius zijn gemaakt, hoewel er ook latere voorbeelden bekend zijn, zoals een buste bewaard in Madrid die dateert uit de tijd van Caligula (fig. 2). De onmiskenbare kenmerken die ons in staat stellen zijn portretten te identificeren, zijn die typische van de directe afstammelingen van Livia, de vrouw van Augustus; het is mogelijk dat deze familiegelijkenis ertoe heeft geleid dat ze in zijn portretten werden benadrukt, zonder te streven naar idealisering. Aan de andere kant kan de realisme van zijn gelaatstrekken worden geïnterpreteerd als een eerbetoon aan de republikeinse traditie van de Claudische gens, de patriciërsfamilie waartoe hij behoorde. Volgens het door Boschung vastgestelde schema zijn er vier types portretten van Drusus de Jongere, die vooral verschillen door details in het kapsel en door een groter of minder groot realisme. Het eerste is het Luni-type (fig. 3), dat sinds het jaar 14 wordt gebruikt en gekenmerkt wordt door een driehoekig gezicht dat licht naar rechts helt, evenals door een specifieke rangschikking van de krullen die het voorhoofd tooien, zeer dynamisch. Het tweede type, het Béziers-type (fig. 4), werd gebruikt vanaf hetzelfde jaar tot ongeveer 22, en wordt gekenmerkt door een laag, trapeziumvormig voorhoofd en haar dat naar de centrale as van het gezicht is gekamd, met twee krullen die samenkomen boven de binnenste traanbuis van het rechteroog. Het derde type, en het breedste, is het Leptis Magna-type (fig. 5), dat de modellen volgt van de portretten van Marcus Agrippa, de grootvader van Drusus, en waarschijnlijk postuum is ontwikkeld voor de talloze erebeelden die aan hem werden gewijd in heel het Rijk na 23. Het is een type gekenmerkt door een gezicht met zachtere wangen en kaaklijn, met een groter algemeen idealisme, en door een kortere kuif in het midden, die het voorhoofd vrijmaakt. Het stuk dat hier bestudeerd wordt, zou overeenkomen met de vierde formule, genaamd het Louvre 1240-type uit een portret bewaard in Parijs (fig. 6). Het werd gemaakt om de triomfantelijke terugkeer van Drusus uit Illyrië aan het eind van het jaar 22 te vieren, en wordt gekenmerkt door een bijzondere nadruk op de gelijkenis van het personage met zijn vader, evenals door de krullen die het voorhoofd omlijsten, uniform gekerfd naar rechts, behalve enkele divergente lokken boven het linker oog. Een portret van dit vierde type is bewaard in het Nationaal Archaeologisch Museum van Madrid, gedateerd tussen de jaren 22 en 27, dat bijzonder dicht bij het stuk dat hier bestudeerd wordt ligt (fig. 7).Het Romeinse portret ontstond in het Republikeinse tijdperk met een dubbele betekenis. Aan de ene kant werden openbare beelden gemaakt die bedoeld waren om illustere burgers te eren, een type portret dat zijn formele en conceptuele oorsprong in Griekenland vindt. Aan de andere kant waren de maiorum immagines portretten van voorouders die tijdens begrafenissen werden getoond en later in afgesloten ruimtes werden bewaard, die alleen op speciale gelegenheden werden geopend. De maiorum immagines zijn puur Italiaanse kunstvormen, rechtstreeks afgeleid van de eerdere wasmaskers van de dood en hebben hun oorsprong in de Etruskische vooroudercultus. Bovendien waren het meestal alleen bustes en hoofden, terwijl ereportretten meestal levensgroot waren, omdat ze de Griekse opvatting van het lichaam als geheel weerspiegelen, waarbij elk deel onafscheidelijk is van de andere. Onder de Romeinen was er echter het idee dat de persoonlijkheid van een man geconcentreerd was in zijn hoofd, zodat dit voldoende was om zijn individualiteit te vertegenwoordigen.Aanvankelijk hadden alleen patriciërsfamilies het ius imaginum, dat wil zeggen het recht om deze portretten van hun voorouders in hun huizen te bewaren. Hun status werd weerspiegeld in hun verzameling beelden; hoe talrijker en illusterder deze waren, des te respectabeler ze waren. In feite symboliseerde de verzameling familiefoto's, en toonde deze zelfs, de continuïteit van de deugden binnen de familie. Later werd het privilege van het ius imaginum uitgebreid tot families met een vooraanstaande voorouder, de zogeheten nobiles. Uiteindelijk, vanaf de tijd van Augustus, werd het recht om deze portretten te maken en te bewaren uitgebreid tot de hele samenleving, inclusief vrijgelatenen en burgers.De tijd van Sulla (88-80 v.Chr.) markeerde het begin van het Romeinse-republikeinse portret, na de definitieve formele scheiding van het Griekse Hellenisme. Het was het moment waarop de afbeelding van de voorouders realistischer begon te worden, weg van het Griekse naturalistische model. Na de hervormingen van de Gracchen (133-123 v.Chr.) en de Social War (91-88 v.Chr.), een conflict dat ontstond door de eis van burgerschap door de bondgenoten van Rome, ontwikkelde zich een periode van verheerlijking van patriciërswaarden en -tradities, altijd gericht op het concept van de gens, het sociale systeem dat patriciërsfamilies groepeert rond gemeenschappelijke voorname voorouders. Het portret wordt daardoor zowel op sociaal en politiek niveau essentieel, niet alleen op eretitel, maar ook op privégebied, omdat het die afstamming vertegenwoordigt die de patriciër maakt wie hij is.De stijl van het portret uit de Romeinse Republiek is droog en nauwkeurig, met weergave van huid die door de jaren en de harde leefomstandigheden getekend is, en weerspiegelt vaak een trotse, bijna minachtende uitdrukking. Het zijn modellen die bewust afstand lijken te nemen van de Griekse invloed, van haar elegantie en geïdealiseerde naturalisme. Daarom wordt het portret uit de Republiek beschouwd als een duidelijk Romeinse creatie. Echter, de verspreiding van de Neo-Attische mode aan het einde van de 1e eeuw v.Chr. leidde ertoe dat de hogere klassen dit type portret geleidelijk verlieten, hoewel het nog steeds voortleefde onder degenen die de patriciërsklasse imiteerden in hun grafmonumenten. Ten slotte zal de tijd van Augustus, met de verandering van het tijdperk, de definitieve omslag bepalen naar een minder expressief classicisme, dat stilistisch publieke en privéportretten zal fusioneren. Echter, met de loop van de tijd zal het verschil tussen beide types portret weer zichtbaar worden, één expressief met een realistische neiging en een andere geïdealiseerd, van Hellenistisch Grieks erfgoed. Dit is het geval bij dit portret van Drusus de Jongere, dat bewust de realistische esthetiek van de republiek oproept om de ouderdom en adel van zijn afstamming te benadrukken.BIBLIOGRAPHY- BIANCHI, R. Roma: de kunst in het centrum van de macht (van de oorsprong tot de tweede eeuw na Christus). RCS. 2005. - BOSCHUNG, D. “De beeldtypen van de Julio-Claudische keizerfamilie: een kritische onderzoeksrapport”, in JRA 6, 1993. pp. 62-63.- FEJFER, J. Romanportretten in context. Walter de Greuyter. 2008. - HUFFMAN, A.M. “Serveer het hen heet”: een nieuw marmeren portretkopje van Drusus Minor in het Cleveland Museum of Art en vragen over identiteit, typologie en herkomst, in ARTH 512, 2016. - KISS, Z. De iconografie van de Julio-Claudische prinsen in de tijd van Augustus en Tiberius. Wetenschappelijke Uitgaven van Polen. 1975.- POLLINI, J., ed. Portretkunst in het Romeinse tijdperk: beelden van karakter en deugd. Catalogus van de tentoonstelling gehouden in de Fisher Gallery in Los Angeles. University of Southern California. 1990.- ROSE, C.B. Dynastieke Herdenking en Keizerlijke Portretkunst in de Julio-Claudiaanse Periode. Cambridge University Press. 1997.ParallelleFig. 1 Drusus de Jongere. Romeinse Rijk, ca. 23–37 n.Chr. Marmer, 35 cm hoog. Voorheen Cleveland Museum of Art, geretourneerd aan Italië in 2017, nu Museo Civico di Sessa Aurunca.Fig. 2 Drusus de Jonge. Romeinse Rijk, ca. 37-41 n.Chr. Marmer, 60,8 cm hoog zonder sokkel. Museo del Prado, Madrid, inv. E000342.Fig. 3 Drusus de Jongere. Romeinse Rijk, ca. 14-23 n.Chr. Marmer, 208 cm hoog, van het volledig gerestaureerde standbeeld. Museo Nazionale di Antichità, Parma (Italië), inv. 1952,833.Fig. 3 Drusus de Jonge. Romeinse Rijk, ca. 14-23 n.Chr. Marmer, 208 cm hoog, van het volledig gereconstrueerde standbeeld. Museo Nazionale di Antichità, Parma (Italië), inv. 1952,833.Fig. 4 Drusus de Jongere. Romeinse Rijk, ca. 14-37 n.Chr. Marmer, 34 cm hoog. Museum van Cádiz, inv. CE07442.Fig. 5 Drusus de Jongere. Romeinse Rijk, ca. 14-23 n.Chr. Marmer, 87 cm hoog. Museo del Prado, Madrid, inv. E000200.Fig. 6 Drusus de Jongere. Romeinse Rijk, ca. 23-37. Marmer, 48,5 cm hoog. Musée du Louvre, Parijs, inv. Ma 1240.Fig. 7 Drusus de Jongere. Romeinse Rijk, ca. 22-27 n.Chr. Marmer, 50 cm hoog. Nationaal Archeologisch Museum, Madrid, inv. 2731.Notities:Het stuk bevat een authenticiteitscertificaat.Het stuk bevat een Spaanse exportvergunning.De verkoper garandeert dat hij dit stuk heeft verkregen in overeenstemming met alle nationale en internationale wetgevingen met betrekking tot het eigendom van cultureel erfgoed. Provenantverklaring gezien door Catawiki.


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app

Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.