||boek: Liefde in het oude Griekenland|vertaling: A.A. Janssen|AULA [111]

||door: Aula, Robert Flacelière

||taal: nl
||jaar: 1963
||druk: ?
||pag.: 223p
||opm.: pocket|zo goed als nieuw|vergeeld

||isbn: N/A
||code: 1:001111

--- Over het boek (foto 1): Liefde in het oude Griekenland ---

Boeiend verteller, zijn betoog ondersteunend met uitvoerige citaten uit de klassieke teksten behandelt de Parijse hoogleraar Flacelière alle aspecten van liefde en erotiek in de Griekse samenleving van Homeros tot de hellenistische tijd. Hoe zag de homerische mens de liefdesbetrekkingen tussen man en vrouw zowel in mensen- als godenwereld en hoe werd gedacht over de schone Helena met het verdeelde hart? Welke was de juiste plaats en functie van de homoseksualiteit en speciaal de knapenliefde in een maatschappij die naast gewijde prostitutie en publieke vrouwen ook hetairen kende? Want mét Demosthenes dacht de grote meerderheid der Grieken van bijna alle tijden dat "het schoonste wezen de vrouw is" en in hun ogen was schoonheid en goddelijke genade.

Naast beschouwingen over huwelijk en gezinsleven weet Flacelière helder uiteen te zetten hoe schrijvers en filosofen het hunne bijdroegen tot een ontwikkeling die uitmondde in het ideaal van een huwelijk uit liefde uit de Hellenistische romans. Waar onze generatie zo'n verheugde belangstelling toont voor zeden en gewoonten, denkbeelden en levensopvattingen in het oude Griekenland en er bovendien onbevangen naar dan vorige geslachten staan tegenover de meest intieme en primair van alle menselijke verhoudingen, vormt deze gedegen studie van het liefdesleven der antieke Grieken niet slechts voor cultureel-historisch of socilologisch geïnteresseerde lezers, maar voor allen met een rwjde belangstelling een onmisbare aanvulling op de reeds in de Prisma-of Pictura-reeks verschenen boeken over de bakermat van onze Westerse beschaving en haar bewoners.

[bron: https--www.bol.com]

Liefde volgens de oude Grieken [2020-08-07]

In onze taal hebben we maar één woord voor liefde, terwijl we dat woord voor allerlei verschillende soorten liefdes gebruiken. Na wat speuren op internet, kwam Robbert Nijziel uit bij de oude Grieken, die wel acht verschillende woorden voor liefde gebruikten in het dagelijks leven.

"De liefde en verbondenheid die ik voor mijn vrouw voel is bijvoorbeeld een hele andere dan voor mijn kinderen, mijn beste vrienden en familie. De vriendschap en lust die ik voel voor mijn minnaar, is weer anders dan het rauwe seksuele verlangen voor een casual date. En dan heb ik het nog niet eens over de liefde voor mezelf!"

Wil jij meer ruimte voor liefde in je leven? Dan is het goed om nog eens goed te kijken naar hoe de Grieken tegen de liefde aankeken, ook al zijn we nu tweeduizend jaar later.

1 Eros - seksueel verlangen

Eros stond bij de oude Grieken voor seksuele hartstocht en begeerte, en vertegenwoordigde een van de belangrijkste soorten liefde. Liefde als passie en verlangen maakt een energie in mannen los die kan verleiden en niets liever wil dan een ander fysiek lief hebben. Eros is daarmee aan de ene kant de verrukkelijke versmelting van mensen in een erotische, extatische lichamelijke uitwisseling, overstromend van emotionele puurheid en intieme doorvoelde verbondenheid met de ander. De andere vorm is de meer rauwe - 'platte' kant van de seks. Beiden gaan over dezelfde Eros.

De Grieken zagen er ook een gevaarlijke, vurige en irrationele vorm van liefde in, die zich meester van je kon maken, en waarvan je volkomen in de ban raakte. Verslaving aan seks en in de moderne wereld porno kunnen leiden tot een destructieve kracht die jezelf en anderen schade kan berokkenen.

2 Mania - bezitten

Mania is een beheersende vorm van liefde, die gekenmerkt wordt door een diepe behoefte om de ander te bezitten. Het gaat over 'hebben' en creëert afhankelijkheid. De vraag is daarbij wie afhankelijk is van wie. De film 'Fifty shades of grey' laat deze vorm van liefde mooi zien. Mania kent een gezonde en een ongezonde variant. De gezonde vorm gaat over een liefdevol bezitten van de ander met respect voor elkaars grenzen. De ongezonde en obsessieve vorm is iemand volledig zijn of haar ruimte ontnemen, want de 'maniak' wil 100% controle.

3 Philia - vriendschap

Philia of vriendschap was voor de Grieken een serieuze aangelegenheid. Dit soort liefde ging over een diep gevoel van kameraadschap. De vriendschap tussen twee gelijken die elkaar onder elke omstandigheid trouw bleven en in geval van nood elkaar te hulp schoten, zonder daarvoor iets terug te verwachten. Vaak wapenbroeders die zij aan zij op het slagveld hadden gestreden. Het uit Amerika overgewaaide 'bromance' is de moderne vorm van wat de Grieken Philia noemden.

4 Ludus - speelse liefde

Met Ludus kunnen we ontsnappen aan onze zorgen van alledag, onze creatieve kanten bevorderen en de speelsheid die we vroeger kenden weer de ruimte geven. Bij deze liefde stond plezier en speelsheid centraal. Voorbeelden vind je bij jonge verliefde mensen of de genegenheid tussen kinderen. Maar ook met onze geliefden en vrienden naar een café of dansavond of de slappe lach brengt meer Ludus in je leven. Juist omdat speels en lichtzinnig gedrag van volwassenen tegen de maatschappelijke normen indruist, is je af en toe overgeven aan Ludus belangrijk voor je persoonlijk welzijn, volgens psychologen. Mensen die speels en blij zijn hebben namelijk een unieke en aanstekelijke uitstraling en maken het leven licht.

5 Pragma - geven en nemen

Dit was de volwassen liefde die echtgenoten ontwikkelden na een lang huwelijk. Pragma gaat over compromissen sluiten, geduld en verdraagzaamheid tonen en een stabiele thuissituatie creëren, ook voor de kinderen. Het is een belangrijke investering, waardoor de liefde in stand blijft. Liefde wordt daarmee iets wat we voor elkaar over hebben. Veel relaties - zeker als er kinderen in het spel komen - ontwikkelen deze vorm van liefde. Druk met werk, samen de kinderen opvoeden én aandacht voor vrienden en familie: in veel relaties is geven en nemen belangrijk om je leven goed op de rails te houden en als 'team' goed samen te werken.

6 Storge - opoffering

Storge gaat nog dieper dan Pragma en is het soort liefde waarvoor je alles, inclusief jezelf of angsten opzij zet om de ander een dienst te bewijzen. In familiebanden, maar ook in liefdesrelaties komt deze vorm van liefde voor. De 'ongezonde' variant is complete zelf opoffering voor de ander, wat je ook vaak in relaties kan tegenkomen.

7 Agape - onzelfzuchtig

Agape was een radicaal ideaal, voorbij denken in 'ik doe iets voor jou, dus doe jij iets voor mij'. Agape ging over onvoorwaardelijke liefde en werd gekenmerkt door non-exclusiviteit. Deze liefde bleef niet beperkt tot de mensen in je nabije omgeving, maar werd aangeboden zonder verplichting en dat er iets voor werd terugverwacht. Een alles overkoepelende liefde, gebaseerd op menselijke solidariteit.

8 Philauteo - eigenliefde

Deze vorm van liefde lijkt op het eerste gezicht het tegendeel van Agape. De Grieken maakten onderscheid in twee soorten eigenliefde. De egoïstische en buitensporige zucht naar persoonlijk genot, geld en maatschappelijk aanzien. Zo vertelt de mythe van Narcissus over een onweerstaanbare jongeman, die verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld in een vijver, zich daar niet meer van kon losrukken en ter plekke verhongerde.

Aristoteles had ook een positieve vorm ontdekt, die ons juist beter in staat stelt anderen lief te hebben. Alle gevoelens voor genegenheid voor anderen, zo schreef hij, komen voort uit liefdevolle gevoelens voor jezelf. Als je bovendien weet wat je gelukkig maakt, zul je er eenvoudiger in slagen dat geluk aan anderen door te geven.

Robbert [bron: https--biplus.nl/liefde-volgens-de-oude-grieken]

Wat kunnen we van de Grieken leren in de liefde? [2018-02-12]

Een hoop! Einde artikel. Nee, het is leuk om eens op een rijtje te zetten hoe de Grieken met liefde omgaan. En dat langs de meetlat te leggen met Nederland, of andere West-Europese culturen. Zeker nu Valentijnsdag weer voor de deur staat. Onze definitie van liefde is namelijk heel ruim, terwijl de Grieken onderscheid hebben gemaakt in soorten liefde.

Griekse oudheid

De oude Grieken hebben heel uitgebreid de menselijke ervaringen, dilemma's, vragen en thema's binnen de liefde onderzocht. In klassieke mythen wordt de kracht en macht van liefde heel beeldend opgeschreven. Aangezien deze mythen tot op de dag van vandaag van grote invloed zijn binnen de Griekse cultuur, bieden deze beelden een Griek troost en herkenning.

Verliefdheid is volgens de oude Grieken een tijdelijke betovering. Het overkomt je en is tegelijkertijd heftig en heel overweldigend. Liefde zag, en tot zekere hoogte ziet, men in Griekenland als de wil van de goden. Men geloofde diep in het gevoel voor elkaar voorbestemd te zijn en wilde zodoende aan die innerlijke drang gehoorzamen. Het is een terugkerend fenomeen in de Griekse mythologie hoe man en vrouw door de goden van de liefde worden samengebracht. Soms is dit door Eros (voor ons beter bekend als Cupid), en soms Afrodite (waar wij het woord afrodisiacum vanaf hebben geleid).

Griekse woorden voor liefde

Waar wij Nederlanders liefde gebruiken als verzamelwoord voor vriendschap, genegenheid, intimiteit en geslachtelijke liefde, gebruiken de Grieken hier verschillende woorden voor. Zo zeggen de Grieken storge wanneer ze het hebben over genegenheid, bijvoorbeeld tussen ouders en kinderen. Het woord filia betekent vriendschap, en in de Bijbel wordt dit (filadelfia) vaak gebruikt bij liefde tussen broers en zussen onderling.

Het meest tot de verbeelding sprekende woord, en dat je vaak tegenkomt, is eros. Dit staat voor de geslachtelijke liefde. Het is een populair woord, toen en nu. Aangezien geslachtelijke liefde voor kan komen binnen een goed huwelijk én bij uitsluitend lichamelijke aantrekkingskracht, is ook deze definitie van eros dus wat ruim. Bijna zoals wij liefde voor alles gebruiken. Tenslotte is er nog agape. Dit staat voor een door beginselen geleide, of beheerste liefde. Al dan niet vergezeld door genegenheid en warme gevoelens. De focus ligt hier meer op de behoefte van de ander, en wat het beste voor diegene is. Dus vergelijkbaar met wat wij Nederlanders 'échte liefde' noemen.

[bron: https--gkazas.com/nl/magazine/liefde-grieken]

...

Positie van de vrouw, huwelijk en sexualiteit.

De griekse samenleving was in wezen een mannenmaatschappij. In de klassieke en hellenistische tijd verschilde de sociale positie van de vrouw van stad tot stad. Zij bezat echter nergens meer dan een nominaal burgerrecht; bevoegdheden kon zij aan haar burgerschap, dat evenals bij de man verkregen werd door geboorte uit twee ouders die het burgerrecht bezaten, niet ontlenen. De vrouw bezat ook vrijwel nergens enige juridische handelingsbekwaamheid.

In Athene leidde zowel de gehuwde als de ongehuwde vrouw een teruggetrokken leven binnenshuis, waar ze de huishouding en de opvoeding der kleine kinderen verzorgde; inkopen werden door de man gedaan. In andere, vooral dorische, steden was het isolement van de vrouw iets minder streng. Het huwelijk was bij de G. in beginsel monogaam. Het werd de man echter niet kwalijk genomen indien hij buitenechtelijke liefdesbetrekkingen onderhield (hetaere). Deze werden in de hand gewerkt door het feit dat een huwelijk zelden uit liefde werd gesloten en in de betere kringen ook door het lage ontwikkelingspeil van de meeste vrouwen.

In de oudste tijden kocht de bruidegom de bruid, wier toestemming niet vereist was, van haar vader of voogd. De koopprijs veranderde later in een bruidschat, die de bruidegom aan zijn a.s. schoonvader en deze weer aan zijn dochter gaf, of die door de vader van de bruid aan haar werd meegegeven. In Athene en andere steden werd het huwelijk voorafgegaan door een contract tussen de bruidegom en zijn a.s. schoonvader; dit contract bevatte onder meer bepalingen inzake de bestemming van de bruidschat bij overlijden of scheiding. Het huwelijk werd uitsluitend beschouwd als een middel om kinderen te krijgen. Het was ook niet een door de staat gesanctioneerde instelling, maar een particulier contract.

Echtscheiding was steeds mogelijk, d.w.z. dat de man altijd het recht had zijn vrouw weg te zenden, zelfs zonder enig motief. De vrouw kon slechts in zeer uitzonderlijke gevallen scheiding verkrijgen; kennelijke ontrouw van de man gold niet als motief. Overspel van de vrouw echter verplichtte de man tot haar verstoting.

Rechtsongeldig waren huwelijken tussen vrijen en slaven, tussen burgers van verschillende staten - behoudens speciale desbetreffende overeenkomsten en tussen naaste verwanten.

De eigenlijke huwelijkssluiting was een familiefeest. Dit begon in het huis van de vader van de bruid met een offer en gebeden tot de huwelijksgoden Zeus en Hera, een ritueel bad van bruid en bruidegom, een bruiloftsmaal en de ontsluiering van de bruid. Bij het vallen van de avond werd de bruid, begeleid door haar moeder en fakkeldragers, onder het zingen van bruiloftsliederen (Hymenaeus) door de bruidegom en een vriend in een wagen afgehaald, door de ouders van de bruidegom ontvangen en in de nieuwe familie opgenomen. De volgende dag ontving de bruid geschenken van vrienden en verwanten en werd - althans in Athene - het huwelijk officieel geregistreerd.

Erotiek en beleving van de sexualiteit waren bij de G. aan geheel andere normen onderhevig dan die waaraan wij in de laatste eeuwen in West-Europa gewend waren en tot op zekere hoogte nog zijn. Het meest opvallende is dat bedoelde normen bij de G. - afgezien van de invloed van enkele ethische theorieën van wijsgerige herkomst - niet gebaseerd waren op algemenere morele beginselen, maar in hoofdzaak berustten op een pragmatische erkenning van de sexuele behoeften van de man en van de daaruit voortgekomen conventies. Verder valt op dat strenge zedigheid bestond - en hoog gewaardeerd, soms zelfs geëist werd - naast naar onze opvattingen grove uitspattingen; deze laatste waren echter meestal gebonden aan welbepaalde situaties en geenszins algemeen gebruik.

Prostitutie was een algemeen verbreid en getolereerd verschijnsel; ze werd dikwijls door de staat georganiseerd en gecontroleerd, in Corinthe en op enkele andere plaatsen ook in de vorm van tempelprostitutie ter ere van Aphrodite. De prostituées waren meestal slavinnen of vreemdelingen.

De veelbesproken pederastie, de liefdesrelatie van een oudere man met een jongen, was waarschijnlijk van dorische oorsprong; in de dorische staten was zij vermoedelijk tot in de 4e eeuw vC een bijverschijnsel van de militaire opvoeding. In de rest van Griekenland werd de pederastie voor een deel gesublimeerd tot een pedagogische relatie, waarbij de erostei gedreven werd of voorgaf gedreven te worden door het verlangen de jonge geliefde door zijn gezelschap en zijn voorbeeld tot een ideale man te vormen. We moeten aannemen dat lichamelijke intimiteiten gewoonlijk een onderdeel van deze typische liefdesrelatie uitmaakten. De commerciële vorm van homosexualiteit was in Athene strafbaar.

Lit. W. Erdmann, Die Ehe im alten Griechenland (München 1934). T. Hopfner, Das Sexualleben der Griechen und Römer (Praag 1938). U. Paoli, Die Frau im alten Hellas (Bern 1955). R. Flacelière, L'amour en Grèce (Paris 1960; nederlandse vertaling UtrechtlAntwerpen 1963). W. den Boer, Eros en amor. Man en vrouw in Griekenland en Rome (Den Haag 1962). W. Lacey, The Family in Classical Greece (London 1968). K.J. Dover, Greek Homosexuality (London 1978). H. Patzer, Die griechische Knabenliebe (Wiesbaden 1982).

...

[bron: https--www.stilus.nl/oudheid/wdo/GRIEKEN/GEWOON/GRIEKGEW.html]

--- Over (foto 2): Aula ---

De Aula-reeks is een populair-wetenschappelijke boekenreeks die in 1957 werd gestart door Uitgeverij Het Spectrum in Utrecht als wetenschappelijkere versie van de Prisma Pockets naar het voorbeeld van de Engelse Pelican Books. De reeks omvatte ruim 700 pockets over mens- en natuurwetenschappen, kunst en filosofie.

Het betreft de volgende uitgaven:

...

[bron: wikipedia]

--- Over (foto 3): Robert Flacelière ---

Robert Flacelière, né le 29 mai 1904 dans le 5e arrondissement de Paris et mort le 23 mai 1982 à Castries (Hérault), est un philologue et helléniste français, professeur à la Sorbonne et ancien directeur de l'Ecole normale supérieure (Paris).

Après de brillantes études au lycée Henri-IV, il entre en 1922 à l'Ecole normale supérieure, puis est reçu premier à l'agrégation de grammaire en 1925. La même année, il entre à l'Ecole française d'Athènes, où il s'intéresse notamment à l'épigraphie. Sa thèse de doctorat, soutenue en 1935 et publiée en 1937, s'intitule Les Aitoliens à Delphes: contributions à l'histoire de la Grèce centrale au IIIe siècle av. J.-C. Il enseigne la langue et la littérature grecques à la Faculté des lettres de Lyon (de 1932 à 1948), puis à celle de Paris. En 1967, il est élu membre de l'Académie des inscriptions et belles-lettres.

Il dirige l'Ecole normale supérieure de 1963 à 1971. Le président Georges Pompidou, lui-même ancien élève de cet établissement, met un terme à ses fonctions après l'occupation de l'école par des groupuscules maoïstes lors de la « Nuit de la Commune ». Il prend ensuite la direction de la Fondation Thiers, de 1975 à 1980.

En février 1978, il fait partie des membres fondateurs du Comité des intellectuels pour l'Europe des libertés.

De retour d'une croisière en Méditerranée, il décède le 23 mai 1982.

Robert Flacelière a traduit l'Iliade, Médée d'Euripide, les Homélies I à V de Sur l'incompréhensibilité divine de Jean Chrysostome pour la collection des Sources chrétiennes et le Dialogue sur les oracles de la Pythie de Plutarque.

Il a également dirigé l'édition et la traduction de plusieurs ouvrages de Plutarque pour la Collection des Universités de France: les Vies parallèles, en collaboration avec Emile Chambry, et plusieurs volumes des Moralia.

Normale en péril (1971) est le récit de la « Nuit de la Commune » du printemps 1971. Ce pamphlet écrit sur le vif des événements est aussi un témoignage sur l'Ecole normale supérieure au début des années 1970, l'inadaptation et la contestation de son modèle universitaire, le début de ce que Jean Bousquet, son successeur à la tête de cet établissement des plus prestigieux, appellera les « années grises ».

Il est également l'auteur de:

• La Vie quotidienne en Grèce au temps de Périclès (1959)
• L'Amour en Grèce (1960)
• Devins et oracles grecs (1961)
• Histoire littéraire de la Grèce (1962), prix Albéric-Rocheron de l'Académie française en 1963
• Sagesse de Plutarque (1964).

[source: wikipedia]

A Literary History of Greece

There are several good histories of Greek literature of various shapes and sizes, but the purpose of this book is not simply to consider the literature of ancient Greece as an isolated subject, treating each of the literary modes - epic, lyric, drama, history, philosophy, and rhetoric - in terms of its own evolution. Instead, Robert Flaceliere provides a Greek history that deals with all the important works of Hellenic literature that are still of interest to contemporary readers; and he does this in chronological order with an accurate account of their historical background.Flaceliere follows the history of Greece down through the centuries as the writer records it. He describes the political atmosphere in the nation and the advances in the other arts that influenced literature. The author understands Sappho's rhapsodies; girlish love in the context of the acceptance of homosexuality in that era. He sympathizes with the unrequited passion of the penniless Archilochos. He appreciates Pindar's pacifist tendencies, Herodotus' upright insistence on truth, and Euripides' doubts about the existence of the gods. For the classical centuries, so rich in talent and genius, the author follows the successive generations systematically so as to distinguish the special features of each, what it owes to the preceding generation and how it paves the way for the next. Since this is a literary history, attention is mainly focused on the writers and their works, but by displaying these in their political, social, artistic and scientific setting, Flaceliere gives a better understanding of the production and significance of these wonderful achievements of the human spirit. Due to the wide range of material presented, "A Literary History of Greece" can be used as a reference book as well as for enjoyment reading.

[source: https--www.managementboek.nl/boek/9780202362953/a-literary-history-of-greece-robert-flaceliere]

Robert Flacelière dut directeur de l'Ecole normale supérieure et membre de l'Académie des inscriptions et belles-lettres. On lui doit, dans la CUF, l'édition d'une grande partie des oeuvres complètes de Plutarque. [source: https--www.lesbelleslettres.com/contributeur/robert-flaceliere]

Robert Flacelière (29 May 1904, Paris - 23 May 1982, Montpellier) was a scholar of Classical Greek. He was educated at the Collège Sainte-Barbe, the Lycée Henri IV and the Ecole Normale Supérieure. From 1925 to 1930, he was a member of the French School in Athens and from 1932-1948 a Professor of the Faculty of Letters at University of Lyon. He was then appointed to the Chair of Greek Language and Literature at the University of Paris, a post he held until 1963 when he was appointed Director of the Ecole Normale Supérieure.

[source: https--dbpedia.org/page/Robert_Flacelière]