Ik ontsnapte uit Auschwitz|Rudolf Vrba 9789401905244

||boek: Ik ontsnapte uit Auschwitz|Een waargebeurd verhaal|vertaling: M.J. Strengholt|Kosmos

||door: Rudolf 'Rudi' Vrba Rosenberg

||taal: nl
||jaar: 2016
||druk: 29e druk
||pag.: 404p
||opm.: paperback|zo goed als nieuw|front cover bevat sticker

||isbn: 978-94-0190-524-4
||code: 1:000912

--- Over het boek (foto 1): Ik ontsnapte uit Auschwitz ---

Dit is het waargebeurde, ontluisterende verhaal van kampgevangene Rudolf Vrba. Op 7 april 1944 lukt het hem uit Auschwitz te ontsnappen en met veel geluk weet hij uit handen van de nazi's te blijven. Zijn getuigenissen in de zogenaamde Auschwitz-Protocollen redden ten minstens tweehonderdduizend Joden van een zekere dood.

Vrba (1924-2006) getuigde na de oorlog bij vele processen tegen de nazi's. Hij wist vervolgens uit het communistische Tsjecho-Slowakije naar Israël te vluchten. In 1960 vestigde hij zich in Groot-Brittannië, zeven jaar emigreerde hij naar Canada. Daar werd hij professor in de farmacologie.

[bron: flaptekst]

'Ik ontsnapte uit Auschwitz' is het indrukwekkende levensverhaal van Rudolf Vrba, een Slowaakse Jood die uit Auschwitz ontsnapte en het leven van ten minste 200.000 Joden wist te redden.

Een minutieuze beschrijving van de verschrikkingen. In de morgen van 7 april 1944 klinkt alarm door vernietigingskamp Auschwitz. Het eerste teken dat twee gevangenen ontsnapt zijn. Samen met kampgenoot Alfred Wetzler slaagt Vrba erin als een van de vijf joodse gevangenen te ontsnappen. Vrba overleeft door zijn onvoorstelbare levenswil, zijn slimheid en soms door puur geluk. De bijna achteloze stijl waarin het boek geschreven is, maakt de beklemming ervan nog groter...

[bron: https--www.bol.com]

Vrba, Rudolf - Ik ontsnapte uit Auschwitz - Het rapport dat de wereld schokte [2018-12-19]

In juni 1944 verscheen er een rapport dat beschreef dat de meest gruwelijke nachtmerrie realiteit was geworden. Rudolf Vrba en Alfred Wetzler waren onlangs ontsnapt uit het grootste vernietigingskamp van de nazi's en beschreven op gedetailleerde wijze de gruwelijke gebeurtenissen die in Auschwitz plaatsvonden.

In het boek Ik ontsnapte uit Auschwitz schrijft Rudolf Vrba over zijn ervaringen in de Tweede Wereldoorlog en dan voornamelijk over zijn leven in Auschwitz.

Rudolf Vrba was een Slowaakse Jood die in 1942 probeerde via Hongarije en Joegoslavië te vluchten naar Engeland. Helaas werd hij binnen de kortste keren gepakt door de SS en via concentratiekamp Majdanek is hij uiteindelijk in Auschwitz beland. Ondanks de erbarmelijke en onmenselijke omstandigheden lukt het Vrba om in leven te blijven. Voornamelijk door op te klimmen in de hiërarchie die in het kamp heerste. Hij wist zich flexibel op te stellen en leerde al snel hoe je het beste kon overleven in het kamp; vooral door zoveel mogelijk onzichtbaar te blijven voor de nazi's.

Op een gegeven moment krijgt hij een mooi baantje bij het Kanada-Commando. Deze werkgroep sorteert de bezittingen van vermoorde Joden. Hierdoor lukt het hem om kleine beetjes extra eten te stelen. Later gaat hij werken als administrateur en klimt hij hoger op de ladder en maakt deel uit van de leiding die over medegevangenen gaat. Door zijn baantje heeft hij toegang tot meer gegevens en wat nog belangrijker is; hij komt in contact met de top van het verzet. Toen de deportatie van de Hongaarse Joden op gang kwam, besefte hij dat de enige mogelijk uitweg uit het kamp alleen via een ontsnapping kon plaatsvinden. Na veel mislukte pogingen van medegevangenen, waagden Alfred en Rudolf de grote gok. Met goed resultaat.

Na hun ontsnapping schreven zij hun bevindingen in een rapport dat de wereldleiders schokte en de deportatie van de Hongaarse Joden stopte. Ook kwam het rapport bij de geallieerden en zelfs bij de paus terecht. Hun rapport is van onschatbare waarde voor de geschiedenis gebleken.

Ongeveer 14 jaar geleden heb Auschwitz en Auschwitz Birkenau bezocht. Het is werkelijk waar de meest nare plek waar ik ooit ben geweest. Het is enorm en op het moment dat wij daar waren scheen de zon, was de lucht blauw en het gras met madeliefjes was groen. Een enorm schril contrast met de nachtmerrie en het leed dat zich daar heeft afgespeeld.

De verschrikkelijke en onmenselijke gebeurtenissen die Vrba beschrijft, zoals het moorden, doodschoppen, het verraad en zelfs het vechten om een stukje brood doen je adem stokken. Dat het zo onrealistisch overkomt zorgt ervoor dat je nog meer huivert en rilt, omdat je weet dat niets daarvan gelogen is.

De ontberingen die Vrba moet doorstaan veranderen zijn karakter. Vanaf het moment dat hij Auschwitz binnenstapt en ziet en ervaart wat het doel van het kamp lijkt hem sterker te maken. Niet dat hij immuun is voor de wreedheden die hij ziet, maar hij schijnt er beter mee om te kunnen gaan naarmate de jaren verstrijken.

Wat vind ik het lastig om deze recensie te maken. Ik vond het boek erg indrukwekkend, mooi geschreven en wil daarom mijn recensie zo mooi mogelijk maken. Maar op de een of andere manier kan ik de juiste woorden niet vinden. Een recensie zal nooit de puurheid en de kwaliteit van het boek kunnen overbrengen. Wat ik wel kan zeggen is dat dit boek een van de beste boeken is die ik gelezen heb over de Tweede Wereldoorlog. Het zou verplichte lectuur moeten worden op middelbare scholen. En dat zegt meer dan genoeg.

Eikema, Agnes [bron: https--deleesclubvanalles.nl/recensie/ik-ontsnapte-uit-auschwitz]

In 1942 wordt de Slowaakse Jood Rudolf Vrba naar Auschwitz gedeporteerd. Twee jaar later, op 7 april 1944, ontsnapt hij samen met Alfred Wetzler en dankzij hun levenswil, slimheid en soms door puur geluk weten ze te overleven. Ik ontsnapte uit Auschwitz is het authentieke verslag van de gruwelijkheden van het vernietigingskamp en Vrba's gewaagde ontsnapping.

Rudolf Vrba was een van de vijf Joden die uit Auschwitz wisten te ontsnappen. Na de oorlog getuigde hij bij vele processen tegen de nazi's. 'Ik ontsnapte uit Auschwitz' is zijn ooggetuigenverslag van de verschrikkingen van het kampleven. Er zijn al meer dan 100.000 exemplaren verkocht.

[bron: https--libris.nl]

Spectaculaire ontsnapping uit Auschwitz in 1944 [2021-02-23]

Rudolf Vrba (1924-2006) was een Slowaakse Jood die er in april 1944 in slaagde om - als een van de vijf personen die dit lukte - uit Auschwitz te ontsnappen. Kort na zijn ontsnapping stelde hij met een andere Jood het Vrba-Wetzlerrapport op, ook wel de Auschwitzprotocollen genoemd, die minstens 200.000 andere Joden van een gewisse dood heeft gered.

Het meeslepende kampverhaal van Vrba - dat oorspronkelijk verscheen in 1963 onder de titel I Cannot Forget - leest als een enorm spannende non-fictie roman. Vrba slaagt erin om de lezer vanaf de eerste pagina's bij de keel te grijpen en niet meer los te laten. Persoonlijk gesproken: het is een van de beste boeken die ik de afgelopen jaren gelezen heb. Ik wil dit duidelijk maken aan de hand van enkele passages waarin Vrba's een scherp observatievermogen toont en zijn schrijftalent etaleert.

Gevaarlijke zondagen

De zondagen in Auschwitz waren enerzijds ontspannen omdat er niet gewerkt hoefde te worden, maar anderzijds was de christelijke rustdag om twee redenen levensgevaarlijk:

'Het grote voordeel was natuurlijk dat we niet hoefden te werken. Zo onderhielden de nazi's hun luthers sabbat op deze ingesloten plek [Auschwitz] waar de bevolking voor de helft uit Joden bestond. Maar daar eindigden de concessies dan ook mee, aan welke God het ook was die nog een miniem rolletje in hun gedachten speelde. Religieuze bijeenkomsten van welke soort dan ook waren verboden. Wie betrapt werd op het houden van een dienst werd ter dood gebracht. En toch hielden veel dappere priesters, de meeste van hen Polen, nog geheime missen voor hun gelovigen en ze hadden altijd wel gehoor. Afgezien van het feit dat we niet hoefden te werken was de zondag een gevaarlijke dag. De kapo's [Kamp Polizei] hadden niets anders te doen dan elke ongeregeldheid op te sporen. Als een stel wormen werkten ze zich door elke barak heen, op zoek naar een deken die een millimeter te veel naar links of rechts lag, naar een paar stofdeeltjes, naar alles wat ook maar iets tegen de regels inging. Ja, de zondag was de strafdag, de dag waarop de allerkleinste overtreding die door de koortsachtige chaos van het werk meestal bedekt was, ontmaskerd werd; en in de betrekkelijke rust van de zondag werd elke overtreding een luide bekentenis waarvoor geen vergiffenis mogelijk was.' (170,171)

De kampbewakers vulden de zondag verder in door de gevangenen gymnastiekoefeningen te laten doen, 'een groteske pantomime-voorstelling van stervenden', waarbij ook hoge SS'ers aanwezig waren die dan glimlachend toekeken hoe zieken en halfdoden zich in het zweet werkten of doodgingen door het laatste beetje kracht dat uit hun lichaam wegvloeide.

Canadacommando

Vrba had het geluk dat hij na enige tijd in Auschwitz in het Canadacommando terechtkwam, die hij 'het commerciële hart van Auschwitz, het pakhuis van de lijkenpikkers' noemt (187). Dit was een grote loods waar alle bezittingen van de gevangenen verzameld en gesorteerd werden. De naam Canadacommando verwees cynisch naar Kanaän, het in het Oude Testament aan de Joden beloofde land. Vrba schrijft:

'In één week Canada leerde ik meer over het werkelijke doel van Auschwitz dan in de drie maanden daarvoor. Het was een les die me ziek maakte, niet zozeer vanwege het sadisme of de wreedheid of de paar doden, maar vanwege de ijskoude handelsgeest die daar heerste (...) Dagelijks zag ik de goederentreinen binnenkomen. Op maandag zag ik dat ze volgestouwd werden met eersteklas herenoverhemden; op dinsdag met bontmantels; op woensdag met kinderondergoed; of met overjassen en allerlei soorten textiel (...) Ik besefte dat ze naar Duitsland gingen om de burgers een hart onder de riem te steken, een riem die ze voortdurend wat strakker moesten aantrekken.' (195,196)

Ontsnappingsstategieën

Al vanaf het begin had Vrba ontsnappingsplannen gehad, maar het duurde even voor de situatie ernaar was om ook daadwerkelijk op de vlucht te slaan. Enorm veel mazzel en de juiste omstandigheden zorgden ervoor dat Vrba Auschwitz achter zich kon laten. Cruciaal was dat hij veel contacten in het kamp legde door zijn grote talenkennis (hij sprak naast Slowaaks onder meer Russisch en Duits), en dat hij wist te regelen om in het iets verderop gelegen Birkenau te werken om lijken op te ruimen naast de gaskamers. Vrba bevond zich hier in de buitenste ring van het concentratiekamp.

Daarbij was Vrba een scherp observator: hij analyseerde mislukte ontsnappingspogingen van anderen en trok daar lessen uit. Zoals: zorg dat je alternatieve kleding bij je hebt, zorg dat je de omgeving van het kamp goed kent voor als je eenmaal buiten bent, observeer de bewakers, als je ontsnapt ben mijdt dan de dorpen (waar overal nazi's en verraders zitten), enzovoort.

Via een stapel hout vlakbij de kampomheining, waar een aantal gevangen een schuilplaats had gemaakt, lukt het Vrba te ontsnappen. Bij een verdwijning werd de omheining van Birkenau drie dagen hermetisch afgesloten en bewaakt door SS'ers. Dan werd ook de omgeving uitgekamd. Vrba en drie medegevangenen wisten dit en bleven drie dagen in hun hol zitten, om daarna 's nachts een gat in het hek te maken en op de vlucht te slaan. De reis naar Slowakije was begonnen, een zware wandeltocht die op verscheidene momenten bijna fataal afliep. Al meteen in het begin ging het bijna mis:

'Vijfhonderd meter verderop zagen we een troep vrouwelijke gevangen onder een zwaar escorte van SS'ers! Een paar seconden lang lagen we daar te hijgen. Toen tilden we voorzichtig ons hoofd op. De colonne was op weg naar een of andere werkplek en het was duidelijk dat ze ons niet gezien hadden. Toch durfden we nog niet op te staan. In plaats daarvan kropen we verder en maakten we gebruik van iedere uitholling en elke greppel die we tegenkwamen.' (351)

Slot

Vrba is niet alleen een vaardige ontsnapper, maar daarnaast ook een uitmuntend schrijver. Met Ik ontsnapte uit Auschwitz heeft hij een van de beste aanklachten tegen de Holocaust op papier gezet. Het verhaal laat in alle rauwheid zien hoe diep de mensheid kan zakken als racisme en ideologie de boventoon gaan voeren boven medemenselijkheid.

Enne Koops [bron: https--historiek.net/spectaculaire-ontsnapping-uit-auschwitz-in-1944/42038]

Korte samenvatting:

Rudolf Vrba (1924-2006) is een Joodse Slowaak. Begin 1942, hij was 17 jaar en woonde bij zijn moeder, besloot hij om naar Engeland te vluchten om zo aan te sluiten bij het Tsjechoslowaakse leger. Het gerucht ging dat de Joodse jonge mannen naar Polen werden gestuurd om in reservaten te wonen en te werken. Daar had hij geen zin in en hij verliet in maart 1942 zijn ouderlijk huis om via Hongarije naar Engeland te vluchten. Al snel werd hij door de Hongaarse grenswachten opgepakt en belandde hij via enkele kampen uiteindelijk in Auschwitz. Daar zou Rudolf bijna twee jaar gevangen zitten. In het bezoek beschrijft hij de verschrikkingen in het vernietigingskamp Auschwitz. In het boek schrijft hij over het eten (ofwel het gebrek eraan), de mishandelingen, de appèls, de executies, de kapo's, de SS'ers, de blokoudsten, de barakken, de ziektes (dysenterie en vlektyfus), de houten knuppels, enzovoorts. Rudolf werd op verschillende plekken tewerk gesteld: het perron (deportatie wagons schoonmaken), werkplek Buna waar ze een fabriek moesten bouwen ('daar waren twee soorten arbeiders: de snellen en de doden'), in een pakhuis en een sorteercentrum (van kleding en spullen van gedeporteerden). Uiteindelijk werd Rudolf assistent administrateur. Toen verbleef hij al in Auschwitz II (Birkenau), waar de grootste doodsfabriek uit de geschiedenis van de mensheid stond.

In die twee jaren had hij zoveel mogelijk gegevens verzameld over de transporten en de mensen die er vergast werden. Deze gegevens verzamelde hij met als doel om ze, na een ontsnapping, de onwetende buitenwereld hierover te informeren. Ontsnappen was erg moeilijk, Auschwitz was extreem goed beveiligd om het geheim ervan te bewaren.

Begin 1944 vernam hij dat alles in gereedheid werd gebracht om een miljoen Joodse Hongaren te deporteren naar Auschwitz. Dat was voor Rudolf het moment om te ontsnappen, niet vanwege de vrijheid, maar om de wereld te informeren over Auschwitz, om zo de transporten te voorkomen. De buitenwereld was onwetend over de daadwerkelijke bedoelingen van de transporten. Op 7 april 1944 vluchtte hij samen met Fred Wetzler uit Auschwitz. Ruim twee weken later arriveerden ze in het hoofdkwartier bij de Joodse Raad in het Slowaakse Zilina. De Joodse Raad kon hun verhaal nauwelijks geloven. Apart van elkaar werden ze verhoord, daaruit bleek dat hun verhaal wel moest kloppen. Urenlang dicteerde Rudolf zijn getuigenis met gedetailleerde statistieken van de doden. Hij beschreef iedere fase van het Duitse bedrog, hoe de gevangenen de gaskamers in werden gelokt, hoe de vernietigingsfabriek werkte en over de enorme winsten van buitgemaakte sieraden, kleren, geld, mensenhaar en as. Dit werd uitgewerkt in het Vrba-Wetzler Rapport, ook wel de Auschwitz Protocols genoemd. Het rapport werd in verschillende talen opgemaakt en verstuurd naar autoriteiten in Europa (onder meer naar Zwitserland, de paus, Churchill en de Joodse leiders). De laatste honderd pagina's van het boek vormen de epiloog, welke gaan over de invloed van het Rapport in het laatste oorlogsjaar en de naoorlogse processen tegen de SS-officieren van Auschwitz.

Korte toelichting op het cijfer:

Het boek is een waar gebeurd verhaal opgeschreven door de hoofdrolspeler zelf! Ik heb altijd al veel interesse in de Tweede Wereldoorlog. Maar de gruwelijke, mensonterende, dagelijkse taferelen in Auschwitz waren nog verschrikkelijker. Zo schreef Rudolf over: de lange diepe greppels vol doden, het begrip 'muzelmannen' (welke de levende doden zijn, ofwel 'degenen met een lege blik, zonder een draadje vlees, met bloed zo dun als water'), SS'er Jakob Fries en de crematoria.

Het boek leest zich goed en geeft je een goed en compleet beeld van wat zich afspeelde in Auschwitz en Birkenau. Ik vond het boek ook daadwerkelijk iets toevoegen aan alle documentatie en boeken die er over de Tweede Wereldoorlog zijn. Daarbij is zijn rapport een van de belangrijkste oorspronkelijke documenten van de Tweede Wereldoorlog, welke daadwerkelijk bijdroeg aan de informatievoorziening over het Duitse bedrog van Auschwitz. De termen meeslepend, spannend, duidelijk, compleet, informatief en schokkend zijn van toepassing op dit boek. Ook is zijn weergave van de onwetendheid van de burgers tijdens de Tweede Wereldoorlog treffend beschreven.

Het is eigenlijk ook nauwelijks te bevatten. Het boek is een échte aanrader als je geïnteresseerd bent in de geschiedenis of in de Tweede Wereldoorlog. De epiloog is soms wat lastiger om te lezen (daarom geen 10), maar is zeer informatief en voegt veel toe!

Johan Fiddelaers [bron: https--www.intermobiel.com/Nieuws/article/1848/Boek-Ik-ontsnapte-uit-Auschwitz-Rudolf-Vrba-]

--- Over (foto 2): Rudolf 'Rudi' Vrba Rosenberg ---

Rudolf 'Rudi' Vrba, geboren als Walter Rosenberg (Topolcany, 11 september 1924 - Vancouver, 27 maart 2006), was een universitair docent in de farmacologie aan de University of British Columbia.

In april 1944 ontsnapte hij samen met een vriend genaamd Alfréd Wetzler, als nummer twee en drie van slechts vijf Joden die dit gelukt is, uit het concentratiekamp Auschwitz waardoor hij in de belangstelling kwam.

Na hun ontsnapping gaven zij informatie over de massamoord in Auschwitz aan de geallieerden. Dit 32 pagina's tellende document, dat bekend werd als het Vrba-Wetzler-rapport, werd aan Joodse ambtenaren in Slowakije gedicteerd. Het document wordt beschouwd als een van de belangrijkste documenten van de 20ste eeuw, doordat het de eerste gedetailleerde en geloofwaardige informatie over het kamp was dat de geallieerden bereikte, alhoewel Witold Pilecki's rapport ruim een jaar eerder de geallieerden bereikte.

Vrba was van mening dat er veel meer levens gered hadden kunnen worden als het rapport eerder was uitgegeven, aangenomen dat als de Hongaarse Joden geweten hadden dat ze vergast werden in plaats van hervestigd, zoals de Duitsers hen vertelden; dat ze misschien gevlucht zouden zijn of zouden hebben gevochten in plaats van in de trein te stappen. Hij beweerde dat het rapport opzettelijk achtergehouden werd door de Joods-Hongaarse hulpverleningsorganisatie, zodat de complexe maar nutteloze onderhandelingen over het uitwisselen van Joden voor geld of goederen tussen het Comité en Adolf Eichmann, de SS-officier verantwoordelijk voor de transporten, niet in gevaar zouden komen.

Bibliografie

• Ik ontsnapte uit Auschwitz

[bron: wikipedia]