Zoo - of brieven niet over liefde -Viktor Sjklovski-

Russische miniaturen
Viktor Sjklovski   Zoo - of brieven niet over liefde
Uit het Russisch vertaald en van een nawoord voorzien door Maya de Vries

Zoo - of brieven niet over liefde is geschreven door de kameleontische Rus Viktor Sjklovski, literatuurtheoreticus en stichter van het Russische formalisme, schrijver van filmscenario’s en literair proza, criticus en professor in de kunstgeschiedenis. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij officier in het tsaristische leger en ook na het uitbreken van de revolutie was hij militair actief. Toen de geheime politie in 1922 revolutionairen begon te arresteren, vluchtte hij naar Berlijn.

In zijn Berlijnse ballingschap publiceerde Sjklovski niet alleen zijn oorlogsmemoires, Een sentimentele reis, maar ook de curieuze brievenroman Zoo.
Het verhaal van Zoo is eenvoudig na te vertellen. Een Russische balling zwerft door de straten van Berlijn. Hij is verliefd op Alja en schrijft haar elke dag. Alja, die het veel te druk heeft voor hem, verbiedt hem over liefde te schrijven: ‘Misschien is je liefde wel groot, maar vrolijk is ze niet.’ Hij legt zich bij haar gebod neer en verhaalt over de Russische literatuur, over Berlijn, over auto’s en nog veel meer. Allemaal metaforen waarin hij zijn onbeantwoorde liefde verpakt.
Zoo is daardoor een bitter boek over verboden woorden, over woorden die eenzaamheid en ongeluk uitdrukken en die van uitputting in onmacht zijn gevallen. Ze zijn te veel gebruikt, zijn te literair geworden. De brievenschrijver laat Alja, in een ander verband, weten: ‘Zoals een koe gras eet, zo worden literaire thema’s verorberd (…). Een schrijver kan geen landbouwer zijn: hij is een nomade en trekt met zijn kudde en zijn vrouw voortdurend naar nieuwe weidegronden.’ Zoo is het boek van een nomade. Het boek heeft niet alleen een ongewone vorm, het gaat ook over daadwerkelijk en noodgedwongen zwerven. Want de pijnlijke liefde van de brievenschrijver voor Alja is natuurlijk weer eenmetafoor voor de vereenzaming en vervreemding die het gevolg is van de ballingschap.
Zoals hij om Alja heen cirkelt, zo draaien de Russische ballingen om de Berlijnse dierentuin. Als hij over de aap in zijn kooi schrijft, schrijft hij over zichzelf in een onbekende stad. ‘Zonder zijn oerwoud moet de aap zich wel vervelen. Hij ziet de mensen aan voor boze geesten. En de hele dag verveelt die arme buitenlander zich in een binnenkooi van de Zoo. Er verschijnt zelfs geen krant voor hem.’

124 pagina's. Boek in goede staat. Paperback.
G.A. Van Oorschot  Amsterdam 1979

Verzending met bpost vanaf 4,40 euro
Ophaling in regio Antwerpen