Oorlogshelm van het Apulische-Corinthiaanse type.Etruskisch, 5e-4e eeuw v.Chr.Bronze.30 cm hoogte.Goede staat. Het presenteert restauraties, gereconstrueerd uit de originele fragmenten.PROVENANCE: Privécollectie, Toronto, Canada. Verworven vóór 1970.OMSCHRIJVING:Apollo-Corinthiaanse stijl helm, volledig van brons gemaakt door een enkele metalen plaat te smeden, met embossed details die met repoussé zijn aangebracht. Met een zeer brede basis en een koepelvormige bovenkant, heeft het uitsparingen voor de ogen—amandelvormig, zeer dicht bij elkaar en klein—en voor de neusbeschermer, die nauwelijks uit de oppervlakte steekt. De rest van de helm is volledig gesloten, met een aanzienlijke uitbouw aan de achterkant die een plat beschermingsvlak vormt voor de nek. Aan de voorkant bevindt zich een verhoogde reliëf dat omhoog komt om twee bogen boven de ogen te vormen, die de wenkbrauwen oproepen, en die zich rondom het hele profiel van de helm uitstrekt. Aan het bovenste deel van het gezicht, een tweede dubbele boog in reliëf, die het bovenste deel van het voorhoofd afbakent, en de haarlijn voorstelt, die zich verbindt met de eerste boog bij de slapen. De helm wordt bekroond door een verticale element gevormd door twee platte bronzen staven die aan de bovenkant in een U-vorm openen, verbonden met het lichaam van de helm door klinknagels. De achterplaat heeft een klein cirkelvormig gat, dat waarschijnlijk gebruikt werd om de helm op te hangen voor opslag of tentoonstelling.De Apulisch-Corintische helm is een variant van de Corintische helm die ontwikkeld is in Zuid-Italië, in de kuststeden van Magna Graecia. Ze imiteert het uiterlijk van het Griekse model, maar niet de functionaliteit, aangezien het een soort helm is die op het hoofd wordt geplaatst zonder het gezicht te bedekken. Het type werd aanvankelijk ontwikkeld in Apulië, van waaruit het zich verspreidde over heel Zuid-Italië en via de Etruskische centra van Campanië, door heel Etrurië (fig. 1). Het ontstond in het laatste kwart van de 6e eeuw v.Chr. en bleef in gebruik tot ten minste het einde van de 4e eeuw, hoewel het ook in artistieke voorstellingen bleef voorkomen tot de 1e eeuw v.Chr. Het was een helm die direct werd geassocieerd met hooggeplaatste soldaten, helden en goden, zoals te zien is in afbeeldingen op Apulische rood-figurige aardewerk en in Etruskische grafsculptuur (fig. 2).Breder aan de basis dan het Corinthiaanse model, is het ook platter en beschikt het over een kenmerkende platte randvormige nekbeschermer die opvallend uitsteekt vanaf het lichaam van de helm. Aan de voorkant heeft het twee kleine ooggaten en een verlengde neusbeschermer, maar er is geen scheiding tussen de wangbeschermers om ruimte voor de mond te laten. Een ander kenmerkend aspect van het Apulisch-Corinthiaanse type is de opvallende moulding of richel die het gebogen bovenste deel scheidt van het lichaam van de helm, en die de haarlijn of wenkbrauwen omlijnt en zich rondom de slapen uitstrekt om de helm volledig te omringen (fig. 3). In de meest sierlijke voorbeelden zijn krullen zichtbaar in reliëf of gegraveerd onder de haarlijn, evenals ingekerfde lijnen die de wenkbrauwen voorstellen (fig. 4). Sommige van deze helmen waren ook rijk versierd met figuratieve motieven, vooral de figuur van de ever, waarvan werd aangenomen dat hij de drager in de strijd kracht gaf (fig. 5). In de meeste gevallen zijn de ooggaten te klein om praktisch te zijn, en in feite hebben de meest geavanceerde voorbeelden niet eens doorboorde ogen, maar zijn ze gegraveerd of versierd met inlegwerk (fig. 6). Apulisch-Corinthiaanse helmen worden bekroond door een verticale steun die eindigt in een U-vorm, waaraan ofwel een centrale kam of twee symmetrische eindknoppen van veren of paardenhaar bevestigd waren. Sommige hebben ook twee extra steunen aan de zijkanten.De Griekse stadsstaten uit de Archaïsche en Klassieke periodes verkeerden in een constante staat van oorlog, waarbij ze streden om hulpbronnen, grondgebied en handelsroutes. Er was ook voortdurende externe druk van de Perzen, Etrusken, Carthagers, Illyriërs en Scythen. Deze situatie stimuleerde vanzelfsprekend innovatie in de militaire industrie, een gebied waarin de Grieken uit zouden blinken. Gedurende enkele eeuwen overtroffen de Griekse poleis alle beschavingen om hen heen in de ontwikkeling van offensieve wapens, bepantsering, belegeringsuitrusting en maritieme technologie. Evenzo overtroffen ze ook hun vijanden in militaire strategie en tactiek. Aan de andere kant maakten de eigenaardige sociale en politieke omstandigheden van de Griekse stadstaten de opkomst mogelijk van een nieuwe klasse van onafhankelijke landbezittende soldaten, de hoplieten, die uit eigen vrije wil de wapens opnamen om hun land te verdedigen. Zo behoorden wapens en bepantsering in andere samenlevingen toe aan en identificeerden ze slechts een kleine elite, in Griekenland waren ze het erfgoed van een brede middenklasse die landbezittend, politiek relevant en opgeleid was.De helm speelde een belangrijke symbolische rol in Griekenland, of het nu ging om een representatie van de macht en rang van de eigenaar of als een verwijzing naar de overwinning van een polis op haar vijanden, in het geval van oorlogsbuit die aan tempels en heiligdommen werd geschonken uit dankbaarheid voor een militaire triomf. Evenzo zijn er verschillende helmen bewaard gebleven die door de soldaten zelf aan de goden werden aangeboden bij hun overwinning op oorlog. Voor de hopliet was de helm veel meer dan een gebruiksvoorwerp: het was het embleem van zijn klasse, zijn onafhankelijkheid en rationele vastberadenheid om te vechten voor zijn eigen land, om zijn polis te dienen, en ook van de afhankelijkheid van de polis van de hopliet-klasse.Bibliografie:- EVERSON, T. Oorlogvoering in het Oude Griekenland: Wapens en harnassen van de helden van Homerus tot Alexander de Grote. Stroud. 2004.- HIXENBAUGH, R.; VALDMAN, A. Oud-Griekse helmen: Een volledige gids en catalogus. Hixenbaugh Ancient Art. 2019.- PADDOCK, J.M. De bronzen Italiaanse helm: de ontwikkeling van de Cassis van het laatste kwart van de zesde eeuw v.Chr. tot het derde kwart van de eerste eeuw n.Chr. Doctoraatsthesis, University of London. 1993.- SABIN, P. (red.). De Cambridge History of Greek and Roman Warfare. Cambridge University Press. 2007.ParallelleFiguur 1 Apulisch-Corinthiaans helm. Etrurië, 6e–5e eeuw v.Chr. Brons, 27 cm hoog. Dallas Museum of Art, inv. 1966.8.Fig. 2 Pelike met Andromache en Telamon, toegeschreven aan de Berliner Dancer Painter. Apulië, Magna Græcia, ca. 420 v.Chr. Rode-figuur aardewerk, 31,4 cm hoog. National Gallery of Victoria, Melbourne, inv. 1391-D5.Fig. 3 Apulisch-Corinthisch helm. Magna Graecia, midden 4e eeuw – midden 3e eeuw v.Chr. Brons, 30,5 cm hoog. Metropolitan Museum, New York, inv. 2003.407.4. Gerestaureerd in september 2022.Fig. 4 Apulisch-Corintische helm. Magna Graecia, ca. 400–375 v.Chr. Brons, 19,4 cm hoog. The Getty Villa, Malibu, inv. 92.AC.7.1.Fig. 5 Apulisch-Corinthisch helm. Magna Graecia, 5e eeuw v.Chr. Brons. Museum of Art in Cleveland.Fig. 6 Apulische-Corinthische helm. Ruvo di Puglia, Magna Graecia, 5e eeuw v.Chr. Brons, 29 cm hoog. Santa Scolastica, Archeologisch Museum van Bari, 007697.Notities:Het stuk bevat een certificaat van echtheid.Het stuk bevat het Spaanse exportvergunning.


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app

Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.