Aflaat met een satyr. Oud-Romeins, 1e eeuw n.Chr. Marmer. 24 cm lang, 16,5 cm hoog en 6,5 cm diep. Goede staat. Zonder restauraties. Het heeft oppervlakkige slijtage op het marmer. Herkomst: Privécollectie, Zwitserland, verworven in de jaren 1980 - 1990.Privécollectie, Londen, 1990. Beschrijving: Fragment uit marmer uitgehouwen in een opmerkelijk hoog reliëf, waarschijnlijk uit de versiering van een sarcofaag. Het stelt de bovenkant van de romp en het hoofd voor van een jonge satyr of faun, met een krachtige anatomie, staand met zijn rug naar de kijker, met zijn rechterarm omhoog en zijn hoofd in dezelfde richting gedraaid, zodat hij in strikte profielpositie staat. Het vakmanschap van de beeldhouwer blijkt uit de fijne modellering van de volumes en details, evenals uit het geslaagde gebruik van schiacciato, een techniek waarmee de volumes worden versterkt en een effectieve driedimensionale illusie wordt gecreëerd door minimale variaties in de diepte van het uitgeholde reliëf. Zo is de arm praktisch in afgerond reliëf uitgewerkt, terwijl de gespierde rug ook opvallend naar voren komt, terwijl het gezicht in veel minder reliëf is uitgehouwen. Ondanks het fragmentarische karakter behoudt het reliëf toch een dynamische expressiviteit, niet alleen in de manier waarop de rugspieren gespannen en gestrekt zijn, wat de zorgvuldige studie van de natuur door de beeldhouwer weerspiegelt, maar ook in de weergave van het gezicht, met een lichte frons en een halve glimlach. Ondanks de afwezigheid van duidelijke iconografische elementen die de figuur identificeren, kunnen we afleiden dat het een satyr is aan de hand van het warrige haar, typisch voor een wild dier, en vooral aan het gezicht, met de ronde, dikke neus, die sterk verschilt van de geïdealiseerde voorstellingen van goddelijke en heroïsche personages, en kenmerkend is voor de afbeelding van de satyr sinds de Griekse kunst (afb. 1). Uit de uitgestrekte en dynamische houding, met het lichaam naar achteren gedraaid, het gezicht afgewend en de rechterarm gestrekt, kunnen we afleiden dat dit fragment behoort tot de voorstelling van een dansende satyr in de context van een Dionysische scène met meerdere personages. Het zou deel uitmaken van een scenografische en bewegende compositie, waarin de personages van voren en van achteren met elkaar zouden contrasteren om zo naturalisme en ritme aan de compositie toe te voegen (afb. 2). In Griekenland waren satyrs mythologische wezens die meestal werden afgebeeld met een dierlijk uiterlijk, met poten en oren, horens en staarten van een geit of paard, en vaak ook ithyfallisch. Af en toe werden deze wezens echter afgebeeld als mooie jongemannen, zoals in Praxiteles' Satyr in Rust. Samen met de maenaden vormen de satyrs het gevolg dat de god Dionysos vergezelt, hoewel ze mogelijk ook met de god Pan worden geassocieerd. Sommige tradities beschouwen Silenus als de vader van de satyrstam. De drie oudsten van hen, Maron, Leneus en Astreo genaamd, waren dezelfde als hun vader en stonden daarom ook bekend als Silenus. Volgens sommige versies van de mythe waren zij de vaders van de satyrs, die daarom de kleinzonen van Silenus waren. De drie Silenus maakten deel uit van het gevolg van Dionysus toen hij naar India reisde en Astreo was in feite de menner van zijn strijdwagen. In Rome waren de faunen, boswezens met horens en bokkenhoeven, het equivalent van de satyr. Zij waren de zonen van Faunus, die geïdentificeerd werd met de Griekse Pan, de god van de velden en bossen en beschermer van de kuddes, die hij vruchtbaarder maakte en beschermde tegen aanvallen van ongedierte. Vanuit een ander oogpunt werd Faunus beschouwd als een profetische god die de toekomst voorspelde door middel van stemmen die in de bossen te horen waren of via dromen; soms werd hij verantwoordelijk gehouden voor nachtmerries. Hij werd afgebeeld met een wellustige aard, die voortdurend de nimfen van het bos achtervolgde. Men dacht dat hij soms spreuken kon uitspreken over boeren, die hun lichaam insmeerden met bepaalde kruiden als vorm van bescherming. Bacchusthema's komen veelvuldig voor in de Romeinse funeraire context, aangezien Dionysus in zijn persoon het menselijke en het goddelijke, sterfelijkheid en onsterfelijkheid verenigt. Hij is de enige Olympiër met een menselijke moeder en hij ervoer de dood toen hij door de Titanen in stukken werd gehakt, hoewel zijn onsterfelijke natuur overheerste. In zijn persoonlijkheid staan leven en dood op gespannen voet met elkaar, en hij is het die zijn volgelingen voorziet van lysis, de ontspanning en ontbinding van de psyche die de ziel bevrijdt en symbolisch functioneert als een bevrijding van de geest na de dood van het lichaam. Daarom waren de thema's die verband hielden met zijn figuur en zijn cultus bijzonder geschikt voor een liminale ruimte, halverwege tussen de wereld van de levenden en de wereld van de doden, zoals het funeraire monument (afb. 3). Bibliografie: - ELVIRA BARBA, M.A. Arte y Mito. Manual de iconografía clásica. Silex. 2008.- DE GRUMMON, E. “Bacchische beeldspraak en cultuspraktijk in Romeins Italië”, en De Villa der Mysteriën in Pompeii: Oud ritueel, moderne muze. Kelsey Museum of Archaeology en het University of Michigan Museum of Art. 2000. Pp. 73-83.- KERÉNYI, C. Dionysos: Archetypisch beeld van het onverwoestbare leven. Princeton University Press. 1976.- PAILLER, J. M. “Le monde de Bacchus". Anabasen, zn. 4. 2006.- SEAFORD, R. Dionysos. Routledge. 2006. Parallellen: Afb. 1 Fragment van een sarcofaag met satyrmasker. Romeinse Rijk, ca. 220-235 n.Chr. Proconnesisch marmer, 28 x 24 cm. Slot Glieniche, Berlijn-Wansee, inv. SPSG, Skulpt.slg. 4388. Afb. 2. Krater van Borghese. Athene, Grieks werk voor de Romeinse markt, ca. 40-30 v.Chr. Pentelisch marmer, 172 cm hoog. Musée du Louvre, Parijs, inv. MR 985, N 274, Ma 86. Afb. 3. Voorzijde van een sarcofaag met de triomftocht van Dionysus in India. Romeinse Rijk, eind 2e eeuw n.Chr. Marmer, 87,6 x 217,8 cm. Museum of Fine Arts, Houston, inv. 2003.53.1. Notities: Het stuk bevat een authenticiteitscertificaat.- Het stuk bevat de Spaanse exportvergunning (paspoort voor de Europese Unie). Als het stuk bestemd is voor buiten de Europese Unie, moet een vervangende exportvergunning worden aangevraagd, wat maximaal 1-2 weken kan duren.De verkoper garandeert dat hij dit stuk heeft verkregen in overeenstemming met alle nationale en internationale wetgevingen met betrekking tot het eigendom van cultureel erfgoed. Provenantverklaring gezien door Catawiki.#VerzamelaarsFair25


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app

Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.