Oud-Egyptisch Shabti. 10,7 cm hoog. Laatste Periode, 664 -

UshabtiOud-Egypte, Late Periode, 664 - 332 v.Chr.FaienceGROOTTE: Hoogte 10,7 cmHerkomst: Privécollectie, Londen, jaren 1970.Conditie: goed, zie foto's.De faïence shabti heeft fijn gemodelleerde details van het gezicht, de gevlochten baard, de gestreepte drievoudige pruik, handen en houwen. De figuur heeft een voetstuk en een rugpilaar.Het Egyptische hiernamaals werd gezien als een spiegel van de echte wereld, waar zowel goed als kwaad hun plaats hadden. Degenen die onrechtvaardig of kwaad waren, werden voor eeuwig gestraft, terwijl de rechtvaardigen genoten van een comfortabel bestaan die met de zonnegod reisden. Zelfs dan moesten de overledenen die zo gezegend waren, nog steeds menselijke verantwoordelijkheden en behoeften vervullen, op dezelfde manier als ze in het leven moesten. Hun behoefte aan voedsel en drank in het hiernamaals was een constante zorg voor hen. Als ze verplicht waren te werken op de Velden van Aaru, in het Rijk van de Doden, en als leden van een samenleving die een hiërarchie was, beheerst door de goden, moest iedereen – mannen en vrouwen, heren en dienaren, koningen en koninginnen – bereid zijn om gewassen te cultiveren, te zaaien en te oogsten.In de wereld van de levenden werden deze basisproductietaken uitgevoerd door de lagere klassen in de samenleving. Om dit lot te vermijden, zochten Egyptianen naar een magische oplossing: ze maakten één of meer figuren van zichzelf om deze aan de gezanten van de heersende god, Osiris, te kunnen overhandigen wanneer zij de overledene riepen om zijn verplichtingen na te komen. Deze beeldjes, geplaatst tussen de grafgift in de tombe, waren beelden die zowel de meester als de dienaar vertegenwoordigden.Ze staan bekend onder de naam ushabti's, de term afkomstig van sabty of shabty, afgeleid van Sawab, waarvan de betekenis overeenkomt met het Griekse woord "persea", een heilige boom waarvan het hout de oude Egyptenaren aan het begin van het maken van deze funerale effigieën begon te gebruiken. Het was richting de Derde Tussentijd, in de 21e dynastie, rond 1080 v.Chr., dat ze begonnen de term wsbty te gebruiken, dat wil zeggen, "ushebty". Vanaf dat moment werd de naam "ushabti" afgeleid van het werkwoord wsb dat "antwoorden" betekent, gebruikt om te verwijzen naar "degene die antwoordt".Het gebruik van ushabti's werd vanaf de Eerste Tussentijd opgenomen in de begrafenissen in het Oude Egypte. Het gebruik hiervan nam toe tijdens het Middenrijk, de periode waarin de Egyptenaren begonnen een spreuk te schrijven in de mummie-teksten, nummer 472, zodat de ushabti's zouden antwoorden op de oproep: "De rechtvaardige N. zegt 'O ushabti, toebedeeld aan N, als N wordt opgeroepen om werk te verrichten, of als een onaangename taak van N werd gevraagd zoals voor een ieder die zijn plicht vervult, moet je zeggen 'Ik ben hier'. Als N wordt geroepen om toezicht te houden op degenen die daar werken, de nieuwe velden ploegen om de aarde los te maken, of om zand in een boot van oost naar west te varen, dan zeg je 'Ik ben hier'. De rechtvaardige N.Deze spreuk of uitspreeksel werd verder ingeschreven op ushabti's, en dus lijkt het in de meeste gevallen daarop gegraveerd. Vanaf het Nieuwe Koninkrijk werden er veel vernieuwingen doorgevoerd. Voorbeelden met teksten begonnen zich te verspreiden. Sommige hiervan waren wat langere teksten uit Hoofdstuk VI van het Boek der Doden. Toch geeft de tekst in veel gevallen simpelweg de naam van de overledene weer, of een basisuitspraak, met de naam van een familielid of de functies die hij bekleedde.Ushabti's werden aanvankelijk vooral gemaakt van was, later van hout, en aan het einde van het Middenrijk verschenen ze in steen. Vanaf het Nieuwe Koninkrijk was faience het materiaal bij uitstek. We weten dat ze in veelvoud werden geproduceerd dankzij mallen die bewaard zijn gebleven, en waarbij in sommige gevallen de gegraveerde teksten onvolledig waren, omdat de naam van de eigenaar ontbrak. De meest populaire vorm was die van de mummie totdat, tegen het einde van de Achttiende Dynastie, figuren werden geïntroduceerd die versierd waren met alledaagse kleding. Velen droegen werktuigen voor het werken op het veld, zoals een mand, een schop of een pikhouwel, als een verwijzing naar de taak die hen in het Hiernamaals te wachten stond, als de symbolische voorstelling van hun meester. De iconografie, teksten, materialen, kleuren en hun plaatsing in het graf konden andere symbolische betekenissen suggereren.Soms werden ze in houten kisten geplaatst, die eenvoudige of met verfijnde decoratie konden zijn. In het Nieuwe Koninkrijk werden ze geplaatst in miniatuur-sarkofagen.Hoewel ze aanvankelijk werden beschouwd als afspiegelingen van de overledene, werden de ushabti's in het Nieuwe Rijk en later gezien als dienaren of een soort slaven, en om die reden werden ze massaal geproduceerd. Er waren zowel vrouwen als mannen, inclusief specialisten in verschillende activiteiten. Soms stonden ze onder toezicht van opzichters, die werden onderscheiden door het gebruik van een doek. Dit is het geval bij farao Tutankhamun: hij had driehonderdvijfenzestig ushabti's onder zijn bevel, één voor elke dag van het jaar; drieënzestig opzichters, één voor elk groepje van tien arbeiders; en twaalf hoofdopzichters, één voor elke maand van het jaar. Dit kwam neer op een totaal van vierhonderd en dertien dienaren in de andere wereld. De angst om de taken uit te voeren die de doden van Osiris moesten vervullen, betekende dat in sommige graven zelfs ushabti's aanwezig waren die als vervangers of plaasvervangers konden fungeren, indien nodig, voor de hoofdpersonen. Het is logisch om aan te nemen dat geen enkele farao deze soort taak persoonlijk zou willen uitvoeren, en dus werd op het juiste moment de uitdrukking die op het lichaam van de ushabti was geschreven voorgelezen, zodat dit voorwerp leven kreeg om op de roep te antwoorden, ter vervanging van de farao in het werk.


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app

Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.