OP TE HALEN: Oosthoek's Encyclopedie 17dln|1947-1957 4e druk€ 1,00
De legende van Uilenspiegel|Charles De Coster
€ 4,50
Ophalen of Verzenden
Verzenden voor € 4,94
420sinds 10 jul. '24, 16:54
Kenmerken
ConditieZo goed als nieuw
HerkomstBelgië
Jaar (oorspr.)2003
AuteurZie beschrijving
Beschrijving
||boek: De legende van Uilenspiegel||Bibliotheek Het Laatste Nieuws [20-35]
||door: Charles De Coster
||taal: nl
||jaar: 2003
||druk: ?
||pag.: 414p
||opm.: hardcover|zo goed als nieuw|mét flap
||isbn: N/A
||code: 1:000200
--- Over het boek (foto 1): De legende van Uilenspiegel ---
Van het 15de-16de-eeuwse volksboek over de fratsenmaker Tijl Uilenspiegel is wel de meest bekende bewerking die van de Vlaams-Waalse Charles de Coster (1827-1879). Anders dan in de volksboeken gaf De Coster aan het verhaal een andere dimensie. Het werk bevat drie thema's die elkaar doorkruisen: de avonturen van Uilenspiegel, Nele en Lamme (fictie), het lot van Kathelijne (fantasie) en de Spaanse bezetting van de Nederlanden (historisch gegeven). Van individu wordt Uilenspiegel gaandeweg een type (vrijheidsheld) en symbool van het verzet tegen Filips II en de Inquisitie. De vertaling getuigt van inventiviteit, al is van De Coster's met vele Vlaamse woorden en uitdrukkingen doorspekt archaïsch Frans niet veel meer te merken.
[bron: https--harelbeke.bibliotheek.be]
De legende en de heldhaftige, vrolijke en roemrijke avonturen van Uilenspiegel en Lamme Goedzak in het land van Vlaanderen en elders is een historische roman uit 1867 van Charles De Coster. De figuur van Tijl Uilenspiegel komt in veel middeleeuwse verhalen voor. De Coster geeft hem een heldhaftig karakter. Hij wordt een Vlaamse vrijheidsheld die vecht tegen de kerkelijke en de Spaanse heerschappij. Onder de grollen is hij uit op wraak tegen de machthebbers die de kleine man onderdrukken en kapot maken. De Legende van Uilenspiegel is verdeeld in vijf boeken. Boek I, 1527-1559, onder keizer Karel V, vanaf de geboorte van Filips II van Spanje Boek II, 1559-1567, onder Margaretha van Parma Boek III, 1567-1571, onder de hertog van Alva, begin van de Nederlandse Opstand Boek IV, 1571-1573, verder onder Alva Boek V, 1573-1584, met de Unie van Brussel (1576), de Unie van Utrecht (1579), de afzetting van de koning (1581) tot aan de moord op Willem van Oranje.
[bron: https--www.bookspot.be]
De legende en de heldhaftige, vrolijke en roemrijke avonturen van Uilenspiegel en Lamme Goedzak in het land van Vlaanderen en elders (oorspronkelijke Franse titel: La légende et les aventures héroiques, joyeuses et glorieuses d'Ulenspiegel et de Lamme Goedzak au pays de Flandres et ailleurs) is een historische roman uit 1867 van de Belgische Franstalige schrijver Charles De Coster.
De figuur van Tijl Uilenspiegel komt in veel middeleeuwse verhalen voor. De Coster geeft hem een heldhaftig karakter. Hij wordt een Vlaamse vrijheidsheld die vecht tegen de kerkelijke en de Spaanse heerschappij. Tussen de grollen door is hij uit op wraak tegen de machthebbers die de kleine man onderdrukken en kapot maken.
De eerste editie van 1867 stond vol zetfouten en was verschenen zonder dat alle illustraties beschikbaar waren. Dit werd gecorrigeerd in een tweede editie (1869). Niettemin had de schrijver aanvankelijk geen succes met het boek. Daarvoor was zijn Uilenspiegel te veel een man van het volk, een grappenmaker en - naar 19e-eeuwse begrippen - een anarchist. Het is pas in de 20e eeuw dat het boek een groot internationaal succes kende met tientallen vertalingen. Vooral in de Sovjet-Unie werd de verzetsheld van De Coster populair, met vertalingen in elf landstalen in een oplage van twee miljoen exemplaren.
Het boek is meerdere keren in het Nederlands vertaald: Richard Delbecq en Johan Lefèvere (1896), August van Boeckxel (1943), Theun de Vries (1947), Willy Spillebeen (1984 en 1988), Chris van de Poel (1998) en Germain Ver Kempinck (2015).
Verschillende rijkelijk geïllustreerde uitgaven zijn verschenen. Onder meer Frans Masereel (Wolff Verlag, 1926) en Amédée Lynen (Lamertin, 1914) onderscheidden zich in dit opzicht. De eerste editie uit 1867 was versierd met veertien platen van diverse artiesten, waaronder Félicien Rops. Voor de volgende druk twee jaar later waren er 32 etsen klaar. Het boek was doorheen de twintigste eeuw een magneet voor illustratoren, met onder meer Jules De Bruycker (1922), Flor De Raet (1950), Paul Klein (1964), Dmitry Bisti (1965), Vojtech Tittelbach (1962), Otto Tittelbaum (1967) en Lucien Fontanarosa (1969).
Personages
De Legende van Uilenspiegel is verdeeld in vijf boeken.
Uilenspiegel zou op dezelfde dag geboren zijn als Filips II: Twee kinderen zijn geboren, het ene in Spanje (Valladolid), het andere in Vlaanderen (Damme). Na een conflict met de geestelijkheid moet hij een boetereis naar Rome doen. Bij zijn thuiskomst vindt hij zijn vader Klaas op de brandstapel. Van dan af klopt de as van Klaas op zijn hart. Als de opstand begint, zijn Tijl en Lamme Goedzak er op veel plaatsen bij, zo onder andere bij de inname van Den Briel door de Geuzen. Daar probeert Tijl Lumey tevergeefs te verhinderen de martelaren van Gorcum terecht te stellen. Meer nog, zijn zoogzuster en geliefde Nele zal hem zelf van de galg in Dordrecht redden door met hem te trouwen. Zij gaan in Veere wonen in afwachting dat de vrijheidswind na zovele wrede beproevingen over hun land zou komen waaien.
Politieke beschouwingen
Het boek is geschreven in een exuberant, archaïserend Frans, gelardeerd met Nederlandse termen (vaak als de maag gevuld wordt met dobbel-kuyt, heete-koeken, dobbele knollaert, koeckebacken, choesels, olie-koekjes) en tweetalige zinnetjes:
Waardering
George Van Raemdonck maakte in 1964 de tekststrip Tijl Uilenspiegel. Hugo Claus bewerkte het boek in 1965 voor toneel.
Joris Ivens en Gerard Philipe zorgden in 1956 voor een eerste verfilming, Les Aventures de Till L'Espiègle. In Rusland werd het boek in 1976 verfilmd onder de titel Legenda o Tile, in regie van Aleksandr Alov en Vladimir Naumov, met Lembit Ulfsak als Tijl en Natalia Belochvostikova als Nele.
Jan van Gilse schreef in 1940 n.a.v. de legende de opera Thijl met een libretto van Hendrik Lindt.
[bron: wikipedia]
--- Over (foto 2): Charles De Coster ---
Charles De Coster werd in München geboren uit een Ieperse vader en een Waalse moeder. In 1831 vestigde het gezin zich in Brussel. Na zijn middelbare studies werd De Coster beambte bij de 'Société Générale'. In 1847 stichtte hij met enkele vrienden de literaire kring 'La Société des Joyeux' waar hij zijn eerste pennenvruchten voorstelde.
Eind 1850 nam hij ontslag bij de bank en ging rechten studeren aan de Université libre de Bruxelles (ULB). Vijf jaar later verliet hij de universiteit als kandidaat in de letteren. Tijdens zijn studententijd was De Coster lid van de literaire kring Lothoclo en stond hij sterk onder invloed van Alfons Willems, medestichter van 'het Nederduits Taalminnend Studentengenootschap Schild en Vriend', het latere 'Geen Taal, Geen Vrijheid'. Hij werkte tijdens zijn studententijd ook als journalist en als letterkundige en publiceerde zijn werk o.a. in 'La Revue Nouvelle' (1851-1852), het tijdschrift van de kring Lothoclo, in het in 1854 opgerichte 'La Revue Trimestrielle' en in het Brusselse anti-klerikaal weekblad 'Uylenspiegel'.
In 1860 werd De Coster op het rijksarchief tewerkgesteld waar hij het materiaal voor zijn bekendste werk 'La légende d'Ulenspiegel' zou verzamelen. Vanaf 1864 wijdde hij zich volledig aan de schrijverskunst. Als schrijver vond hij zijn weg met de verhalenbundel 'Légendes flamandes' (1858) en bereikte hij het toppunt van zijn kunnen met 'La légende d'Ulenspiegel' (1867). In 1870 werd hij leraar aan de Krijgsschool en studiebegeleider aan de Militaire School.
Bij zijn vroegtijdige dood in 1879 was hij straatarm en zogoed als vergeten. Het zou nog meer dan dertig jaar duren vooraleer men hem als de grondlegger van de Frans-Belgische literatuur zou erkennen. Nu nog wordt zijn 'La légende d'Ulenspiegel' vrijwel overal beschouwd als een meesterwerk van de wereldliteratuur. Hoewel 'La légende d'Ulenspiegel' soms ook 'la Bible flamande' werd genoemd, en Tijl en Nele er worden in voorgesteld als "de geest en het hart van moeder Vlaanderen", blijft de vrijzinnige De Coster voor Vlaanderen een wat omstreden figuur. 'La légende d'Ulenspiegel' was in het Frans geschreven en het bevatte een impliciet pleidooi voor het broederlijk samengaan van Vlamingen en Walen in een vrij België.
[bron: https--www.vub.be/alumni/profiel/charles-coster]
Charles Théodore Henri De Coster (München, 27 augustus 1827 - Elsene, 7 mei 1879), was een Belgisch schrijver die in het Frans schreef.
De Coster had een Vlaamse vader en een Waalse moeder en studeerde aan de Université Libre de Bruxelles waar hij zich aansloot bij de democratische en anti-klerikale opvattingen. Hij werd eerst journalist en later leraar aan de Koninklijke Militaire School in Brussel.
Les Légendes flamandes (Vlaamse legenden), in het tijdschrift Uylenspiegel, waaraan hij meewerkte, kende snel enig succes maar de rest van zijn werk genoot pas later bijval.
Zijn voornaamste werk De legende en de heldhaftige, vrolijke en roemrijke avonturen van Uilenspiegel en Lamme Goedzak in het land van Vlaanderen en elders, tegen de achtergrond van de Tachtigjarige Oorlog, viel niet in de smaak in Belgische conformistische kringen. Het werd bekend in de hele wereld en vertaald in alle Europese talen, maar in eigen land genegeerd. In 1976 werd het verhaal verfilmd in het Russisch.
De legende van Uilenspiegel en Lamme Goedzak incarneerde het hart en de ziel van Vlaanderen. Zij vermengt folklore en geschiedenis met mythe, het verhaal van een familie met dat van een volk. Tijl Uilenspiegel vecht voor zijn vrouw, Nele, maar hij is vooral ook een verdediger van de vrijheid, tegen de verdrukking van Filips II van Spanje en diens landvoogd, de hertog van Alva. Uilenspiegel is de held die zich verzet tegen alle vormen van onderdrukking.
De Coster was repetitor van Georges Eekhoud aan de Koninklijke Militaire School.
Hij ligt begraven op de begraafplaats van Elsene. Er zijn diverse straten in België naar hem vernoemd. Onder meer een belangrijke invalsweg in Antwerpen, de 'Charles de Costerlaan'.
Werk
Literatuur
[bron: wikipedia]
Wordt - samen met Camille Lemonnier - beschouwd als de grondlegger van de Franstalige 'Vlaamse' school in de Belgische literatuur.
Schrijver van: 'La légende et les aventures héroïques, joyeuses et glorieuses d'Ulenspiegel et de Lamme Goedzak au pays de Flandres et ailleurs.'
20 augustus 1827: Charles, Theodore, Henry De Coster wordt geboren te München, waar zijn vader, Augustijn Jozef De Coster, uit Ieper afkomstig, hofmeester is van de apostolische nuntius bij het Beierse hof. Zijn moeder, Anna Maria Catreul, geboren te Hoei, is er linnenvrouw.
1847: Sticht met enkele vrienden de literaire kring 'La Société des Joyeux' waar hij zijn eerste pennenvruchten voorstelt.
1850-1855: Eind 1850 neemt hij ontslag bij de bank en gaat rechten studeren aan de Université libre de Bruxelles (ULB), waar hij zich aansluit bij de democratische en anti-klerikale opvattingen. Een erg briljant student is hij niet. Vijf jaar later verlaat hij de universiteit als kandidaat in de letteren.
1851-1858: Wordt verliefd op een jonge vrouw 'Elise' die 5 jaar jonger is dan hij en die zijn romantische bevlogenheden en literaire ambities niet erg verstaat. Zij begrijpt echter maar al te goed dat haar ouders nooit zullen toestaan dat zij met deze dromer zonder status in het huwelijk treedt. Uiteindelijk breekt na zeven jaar hoop, ontgoocheling, twisten en verzoening, de relatie definitief af.
1856: Sticht samen met oa zijn vriend Félicien Rops, het Brusselse satirisch liberaal (en anti-klerikaal) tijdschrift Uylenspiegel. Journal des ébats artistiques et littéraires. (1859-1964). Het blad is vpprstander van het realisme in de kunst en in de literatuur.
1858: Was vrijmetselaar, en lid van de loge Les Vrais Amis de l'Union et du Progrès Réunis van de Groot Oosten van België, waar hij werd geïnitieerd op 7 januari 1858.
1858: Een eerste publicatie 'Légendes flamandes', waarin hij 4 verhalen bundelde uitsluitend gesteund op Vlaams materiaal en gesteld in een zeer persoonlijk "vieux français", waarvan hij terecht meende het primeurschap voor België te mogen opeisen.
21 oktober 1860-11 augustus 1861: korte tijd actief als politiek journalist. Onder het pseudoniem van Karel, schrijft hij een zestigtal artikels over het imperialisme van Napoleon III, de eenmaking van Italië, het klerikalisme of de arbeidsproblematiek. L'aventure blanquiste de Charles De Coster - Académie ..
1860-1864: Werd op het Rijksarchief tewerkgesteld (au service de la Commission royale chargée de la publication des anciennes lois et ordonnances de Belgique). Deze betrekking liet hem toe om oude teksten, vergeten kronieken, heksenporcessen, allerhande historische geschriften te lezen, materiaal dat zijn weg zal vinden naar zijn bekendste werk 'La légende d'Ulenspiegel'.
1864: Neemt ontslag bij het Rijksarchief. Hij wil de handen vrij hebben om zijn boek 'La légende d'Ulenspiegel' klaar te krijgen voor de vijfjaarlijkse literatuurprijs 1863-1867.
1864-1867: De Coster denkt aan een luxe editie van 500 pagina's, groot formaat met 40 grote etsen van Félicien Rops en gravures in de tekst. Maar de uitgever maakt voorbehoud en Rops is niet klaar. Ook in 1867 is hij dat niet.
Het boek verschijnt uiteindelijk onder de titel La Légende d'Ulenspiegel. Enkele exemplaren - bestemd voor de leden van de jury - hebben als datum 1867, de andere exemplaren vermelden 1868.
1868: Publicatie van een middelmatige novelle Les Bohémiens.
1869: Alle illustraties zijn eindelijk klaar en de uitgever brengt een 'tweede uitgave' op de markt, zelfde tekst, zelfde druk maar met een voorwoord en ditmaal geïllustreerd met 32 etsen en een nieuwe titel: 'La légende et les aventures héroïques, joyeuses et glorieuses d'Ulenspiegel et de Lamme Goedzak au pays de Flandres et ailleurs.'
Onmiddellijk succes is er niet. Het geld is op. Zijn moeder, die hem de hele tijd financieel steunde, overlijdt.
Tevergeefs solliciteert De Coster in de jaren 1868 en 1869 naar de betrekking van bibliothecaris van de Gentse Universiteit.
1870: Wordt leraar algemene geschiedenis en Franse letterkunde aan de pas opgerichte Krijgsschool en studiebegeleider aan de Koninklijke Militaire School. Daar is hij repetitor geweest van Georges Eekhoud
1872: Uitgave van Le Voyage de noces.
1873 - 1878: Samenwerking met het Parijse blad Le Tour du Monde.
1878: In samenwerking met de luitenant Eduard Meurant schrijft hij een kleine roman, die na zijn dood in 1879 zal gepubliceerd worden: Le Mariage de Toulet
7 mei 1879: Charles De Coster overlijdt te Elsene.
Nog een woordje over De Coster en het theater
Van 1850 tot 1878, zijn hele leven lang voelde De Coster zich tot het theater aangetrokken. Met tussenpozen probeerde hij sentimentele komedies te schrijven in verzen of proza. In 1863 werd zijn stuk Jeanne gepubliceerd in de krant L'Echo du Parlement. Altijd heeft hij ervan gedroomd dat zijn historisch drama Crescentius, (1853) nadien het sentimentele drama Stéphanie (1878), zou opgevoerd worden.
GERAADPLEEGDE BRONNEN
Websites
Referenties
In meimaand, als de hagedoorn in bloei stond, werd te Hamme, in Vlaanderenland, Uilenspiegel, zoon van Klaas, geboren.
Terwijl Kathelijne, de vroedvrouw, hem in warme doeken bakerde, bezag ze zijn hoofd en riep blijde uit: 'Hij is met den helm geboren!'
Maar weldra begon ze te jammeren; wees met de vinger een zwart stipje op de schouder van de boorling tonend: 'Laas!' schreide zij, 'dat is het zwarte merk van de vinger des duivels!'
'Heer Satan is vroeg opgestaan,' antwoordde Klaas, 'dat hij alreeds de tijd vond om mijn zoon te tekenen?'
'Satan sliep nog niet,' zei Kathelijne, 'want luister, nu eerst kraait Kanteklaar de hennen wakker.' En zij gaf het kind aan Klaas en ging naar buiten.
De dageraad verdreef nu het nachtelijk duister, de zwaluwen vlogen kwetterend rakelings over de weide, en de zon kleurde vuurrood de kimme. Klaas deed het venster open en sprak tot Uilenspiegel: 'Kind met de helm, zie, daar is moeder de Zon, die Vlaanderenland komt groeten. Bezie haar als uw kijkers zullen open zijn; verkeert gij later ooit in twijfel, weet gij niet wat doen om goed te doen, ga dan om raad bij de Zonne; zij is warm en helder: wees zo goed als zij warm, zo eerlijk als zij helder is.'
'Klaas, mijn man, zei Soetkin, 'ge spreekt tot een dove; kom en drink, mijn jongen.' En de moeder stak de boorling haar schone, blanke borsten toe.
Begin van 'De legende en de heldhaftige, vrolijke en roemruchte daden van Uilenspiegel en Lamme Goedzak in Vlaanderenland en elders. Vertaling R. Delbecq.
BIBLIOGRAFIE
Woordje vooraf
De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij
[bron: https--schrijversgewijs.be]
||door: Charles De Coster
||taal: nl
||jaar: 2003
||druk: ?
||pag.: 414p
||opm.: hardcover|zo goed als nieuw|mét flap
||isbn: N/A
||code: 1:000200
--- Over het boek (foto 1): De legende van Uilenspiegel ---
Van het 15de-16de-eeuwse volksboek over de fratsenmaker Tijl Uilenspiegel is wel de meest bekende bewerking die van de Vlaams-Waalse Charles de Coster (1827-1879). Anders dan in de volksboeken gaf De Coster aan het verhaal een andere dimensie. Het werk bevat drie thema's die elkaar doorkruisen: de avonturen van Uilenspiegel, Nele en Lamme (fictie), het lot van Kathelijne (fantasie) en de Spaanse bezetting van de Nederlanden (historisch gegeven). Van individu wordt Uilenspiegel gaandeweg een type (vrijheidsheld) en symbool van het verzet tegen Filips II en de Inquisitie. De vertaling getuigt van inventiviteit, al is van De Coster's met vele Vlaamse woorden en uitdrukkingen doorspekt archaïsch Frans niet veel meer te merken.
[bron: https--harelbeke.bibliotheek.be]
De legende en de heldhaftige, vrolijke en roemrijke avonturen van Uilenspiegel en Lamme Goedzak in het land van Vlaanderen en elders is een historische roman uit 1867 van Charles De Coster. De figuur van Tijl Uilenspiegel komt in veel middeleeuwse verhalen voor. De Coster geeft hem een heldhaftig karakter. Hij wordt een Vlaamse vrijheidsheld die vecht tegen de kerkelijke en de Spaanse heerschappij. Onder de grollen is hij uit op wraak tegen de machthebbers die de kleine man onderdrukken en kapot maken. De Legende van Uilenspiegel is verdeeld in vijf boeken. Boek I, 1527-1559, onder keizer Karel V, vanaf de geboorte van Filips II van Spanje Boek II, 1559-1567, onder Margaretha van Parma Boek III, 1567-1571, onder de hertog van Alva, begin van de Nederlandse Opstand Boek IV, 1571-1573, verder onder Alva Boek V, 1573-1584, met de Unie van Brussel (1576), de Unie van Utrecht (1579), de afzetting van de koning (1581) tot aan de moord op Willem van Oranje.
[bron: https--www.bookspot.be]
De legende en de heldhaftige, vrolijke en roemrijke avonturen van Uilenspiegel en Lamme Goedzak in het land van Vlaanderen en elders (oorspronkelijke Franse titel: La légende et les aventures héroiques, joyeuses et glorieuses d'Ulenspiegel et de Lamme Goedzak au pays de Flandres et ailleurs) is een historische roman uit 1867 van de Belgische Franstalige schrijver Charles De Coster.
De figuur van Tijl Uilenspiegel komt in veel middeleeuwse verhalen voor. De Coster geeft hem een heldhaftig karakter. Hij wordt een Vlaamse vrijheidsheld die vecht tegen de kerkelijke en de Spaanse heerschappij. Tussen de grollen door is hij uit op wraak tegen de machthebbers die de kleine man onderdrukken en kapot maken.
De eerste editie van 1867 stond vol zetfouten en was verschenen zonder dat alle illustraties beschikbaar waren. Dit werd gecorrigeerd in een tweede editie (1869). Niettemin had de schrijver aanvankelijk geen succes met het boek. Daarvoor was zijn Uilenspiegel te veel een man van het volk, een grappenmaker en - naar 19e-eeuwse begrippen - een anarchist. Het is pas in de 20e eeuw dat het boek een groot internationaal succes kende met tientallen vertalingen. Vooral in de Sovjet-Unie werd de verzetsheld van De Coster populair, met vertalingen in elf landstalen in een oplage van twee miljoen exemplaren.
Het boek is meerdere keren in het Nederlands vertaald: Richard Delbecq en Johan Lefèvere (1896), August van Boeckxel (1943), Theun de Vries (1947), Willy Spillebeen (1984 en 1988), Chris van de Poel (1998) en Germain Ver Kempinck (2015).
Verschillende rijkelijk geïllustreerde uitgaven zijn verschenen. Onder meer Frans Masereel (Wolff Verlag, 1926) en Amédée Lynen (Lamertin, 1914) onderscheidden zich in dit opzicht. De eerste editie uit 1867 was versierd met veertien platen van diverse artiesten, waaronder Félicien Rops. Voor de volgende druk twee jaar later waren er 32 etsen klaar. Het boek was doorheen de twintigste eeuw een magneet voor illustratoren, met onder meer Jules De Bruycker (1922), Flor De Raet (1950), Paul Klein (1964), Dmitry Bisti (1965), Vojtech Tittelbach (1962), Otto Tittelbaum (1967) en Lucien Fontanarosa (1969).
Personages
- Tijl Uilenspiegel
- Claes: goedlachse, kloeke kolenboer en vader van Uilenspiegel
- Soetkin: vrouw van Claes en moeder van Uilenspiegel
- Nele: zoogzuster en geliefde van Uilenspiegel, die haar visionaire krachten erfde van haar moeder
- Katheline: goede toveres en moeder van Nele
- Lamme Goedzak: kompaan van Uilenspiegel (een creatie van De Coster)
- Calleken: vrome vrouw van Lamme
De Legende van Uilenspiegel is verdeeld in vijf boeken.
- 1527-1559, onder keizer Karel V, vanaf de geboorte van Filips II van Spanje
- 1559-1567, onder Margaretha van Parma
- 1567-1571, onder de hertog van Alva, begin van de Nederlandse Opstand
- 1571-1573, verder onder Alva
- 1573-1584, met de Unie van Brussel (1576), de Unie van Utrecht (1579), de afzetting van de koning (1581) tot aan de moord op Willem van Oranje.
Uilenspiegel zou op dezelfde dag geboren zijn als Filips II: Twee kinderen zijn geboren, het ene in Spanje (Valladolid), het andere in Vlaanderen (Damme). Na een conflict met de geestelijkheid moet hij een boetereis naar Rome doen. Bij zijn thuiskomst vindt hij zijn vader Klaas op de brandstapel. Van dan af klopt de as van Klaas op zijn hart. Als de opstand begint, zijn Tijl en Lamme Goedzak er op veel plaatsen bij, zo onder andere bij de inname van Den Briel door de Geuzen. Daar probeert Tijl Lumey tevergeefs te verhinderen de martelaren van Gorcum terecht te stellen. Meer nog, zijn zoogzuster en geliefde Nele zal hem zelf van de galg in Dordrecht redden door met hem te trouwen. Zij gaan in Veere wonen in afwachting dat de vrijheidswind na zovele wrede beproevingen over hun land zou komen waaien.
Politieke beschouwingen
- (over de vorsten) Karel en Filips zullen te paard door het leven rijden, kwaad stichten door veldslagen, knevelarijen en andere misdrijven. Er bestaat een akkoord tussen vorsten om elkaar bij te staan op de rug van het volk.
- (over de toekomst) Tussen België en Nederland zal hechte vriendschap zijn en een mooi verbond.
Het boek is geschreven in een exuberant, archaïserend Frans, gelardeerd met Nederlandse termen (vaak als de maag gevuld wordt met dobbel-kuyt, heete-koeken, dobbele knollaert, koeckebacken, choesels, olie-koekjes) en tweetalige zinnetjes:
- 'T is van te beven de klinkaert. (Il est temps de faire grincer les verres.) (bordeelscène in Kortrijk)
- Slaet op den trommele van dirre dom deyne, Slaet op den trommele van dirre doum, doum. Battez le tambour! van dire dom deyne, Battez le tambour de guerre.
- Gros homme, disait Lamme, entrant en rage; je suis Lamme Goedzak, tu es Broer Dikzak, Vetzak, Leugenzak, Slokkenzak, Wulpszak, le frère grossac, sac à graisse, sac à mensonge, sac à empiffrement, sac à luxure.
- Met raedt / En daedt; / Met doodt / En bloodt. / Alliance de conseil / Et d'action, / De mort / Et de sang
Waardering
- "Het is de Vlaamse Bijbel. [...] Het is gisteren, het is morgen, het is heel onze geschiedenis." (Camille Lemonnier)
- "Het is het eerste boek waarin ons land zich terugvindt" (Emile Verhaeren)
- "Het is sinds De Coster dat er een Belgische literatuur bestaat." (Maurice des Ombiaux)
- "De Legende van Uilenspiegel heeft een nieuw vaderland gecreëerd. [...] Een arme, obscure journalist bouwde bijna onder onze ogen een monument dat rivaliseert met Don Quichot en Pantagruel." (Romain Rolland)
George Van Raemdonck maakte in 1964 de tekststrip Tijl Uilenspiegel. Hugo Claus bewerkte het boek in 1965 voor toneel.
Joris Ivens en Gerard Philipe zorgden in 1956 voor een eerste verfilming, Les Aventures de Till L'Espiègle. In Rusland werd het boek in 1976 verfilmd onder de titel Legenda o Tile, in regie van Aleksandr Alov en Vladimir Naumov, met Lembit Ulfsak als Tijl en Natalia Belochvostikova als Nele.
Jan van Gilse schreef in 1940 n.a.v. de legende de opera Thijl met een libretto van Hendrik Lindt.
[bron: wikipedia]
--- Over (foto 2): Charles De Coster ---
Charles De Coster werd in München geboren uit een Ieperse vader en een Waalse moeder. In 1831 vestigde het gezin zich in Brussel. Na zijn middelbare studies werd De Coster beambte bij de 'Société Générale'. In 1847 stichtte hij met enkele vrienden de literaire kring 'La Société des Joyeux' waar hij zijn eerste pennenvruchten voorstelde.
Eind 1850 nam hij ontslag bij de bank en ging rechten studeren aan de Université libre de Bruxelles (ULB). Vijf jaar later verliet hij de universiteit als kandidaat in de letteren. Tijdens zijn studententijd was De Coster lid van de literaire kring Lothoclo en stond hij sterk onder invloed van Alfons Willems, medestichter van 'het Nederduits Taalminnend Studentengenootschap Schild en Vriend', het latere 'Geen Taal, Geen Vrijheid'. Hij werkte tijdens zijn studententijd ook als journalist en als letterkundige en publiceerde zijn werk o.a. in 'La Revue Nouvelle' (1851-1852), het tijdschrift van de kring Lothoclo, in het in 1854 opgerichte 'La Revue Trimestrielle' en in het Brusselse anti-klerikaal weekblad 'Uylenspiegel'.
In 1860 werd De Coster op het rijksarchief tewerkgesteld waar hij het materiaal voor zijn bekendste werk 'La légende d'Ulenspiegel' zou verzamelen. Vanaf 1864 wijdde hij zich volledig aan de schrijverskunst. Als schrijver vond hij zijn weg met de verhalenbundel 'Légendes flamandes' (1858) en bereikte hij het toppunt van zijn kunnen met 'La légende d'Ulenspiegel' (1867). In 1870 werd hij leraar aan de Krijgsschool en studiebegeleider aan de Militaire School.
Bij zijn vroegtijdige dood in 1879 was hij straatarm en zogoed als vergeten. Het zou nog meer dan dertig jaar duren vooraleer men hem als de grondlegger van de Frans-Belgische literatuur zou erkennen. Nu nog wordt zijn 'La légende d'Ulenspiegel' vrijwel overal beschouwd als een meesterwerk van de wereldliteratuur. Hoewel 'La légende d'Ulenspiegel' soms ook 'la Bible flamande' werd genoemd, en Tijl en Nele er worden in voorgesteld als "de geest en het hart van moeder Vlaanderen", blijft de vrijzinnige De Coster voor Vlaanderen een wat omstreden figuur. 'La légende d'Ulenspiegel' was in het Frans geschreven en het bevatte een impliciet pleidooi voor het broederlijk samengaan van Vlamingen en Walen in een vrij België.
[bron: https--www.vub.be/alumni/profiel/charles-coster]
Charles Théodore Henri De Coster (München, 27 augustus 1827 - Elsene, 7 mei 1879), was een Belgisch schrijver die in het Frans schreef.
De Coster had een Vlaamse vader en een Waalse moeder en studeerde aan de Université Libre de Bruxelles waar hij zich aansloot bij de democratische en anti-klerikale opvattingen. Hij werd eerst journalist en later leraar aan de Koninklijke Militaire School in Brussel.
Les Légendes flamandes (Vlaamse legenden), in het tijdschrift Uylenspiegel, waaraan hij meewerkte, kende snel enig succes maar de rest van zijn werk genoot pas later bijval.
Zijn voornaamste werk De legende en de heldhaftige, vrolijke en roemrijke avonturen van Uilenspiegel en Lamme Goedzak in het land van Vlaanderen en elders, tegen de achtergrond van de Tachtigjarige Oorlog, viel niet in de smaak in Belgische conformistische kringen. Het werd bekend in de hele wereld en vertaald in alle Europese talen, maar in eigen land genegeerd. In 1976 werd het verhaal verfilmd in het Russisch.
De legende van Uilenspiegel en Lamme Goedzak incarneerde het hart en de ziel van Vlaanderen. Zij vermengt folklore en geschiedenis met mythe, het verhaal van een familie met dat van een volk. Tijl Uilenspiegel vecht voor zijn vrouw, Nele, maar hij is vooral ook een verdediger van de vrijheid, tegen de verdrukking van Filips II van Spanje en diens landvoogd, de hertog van Alva. Uilenspiegel is de held die zich verzet tegen alle vormen van onderdrukking.
De Coster was repetitor van Georges Eekhoud aan de Koninklijke Militaire School.
Hij ligt begraven op de begraafplaats van Elsene. Er zijn diverse straten in België naar hem vernoemd. Onder meer een belangrijke invalsweg in Antwerpen, de 'Charles de Costerlaan'.
Werk
- Contes brabançons (1861)
- Légendes flamandes (1861)
- La Légende d'Ulenspiegel (1867), vertaling De Legende van Uilenspiegel
Literatuur
- Joseph HANSE, Charles De Coster, Brussel, Palais des Académies, 1928 en 1990.
- Jean-Marie KLINKENBERG, Style et archaïsme dans 'La Légende d'Ulenspiegel' de Charles De Coster, Brussel, Palais des Académies, 1973 en 2017.
- Fernand BONNEURE, Brugge Beschreven. Hoe een stad in teksten verschijnt, Brussel, Elsevier, 1984.
- Jean-Marie Klinkenberg, Charles De Coster, Brussel, Labor, 1985.
- Raymond TROUSSON, Charles De Coster ou la vie est un songe, Brussel, Labor, 1990.
[bron: wikipedia]
Wordt - samen met Camille Lemonnier - beschouwd als de grondlegger van de Franstalige 'Vlaamse' school in de Belgische literatuur.
Schrijver van: 'La légende et les aventures héroïques, joyeuses et glorieuses d'Ulenspiegel et de Lamme Goedzak au pays de Flandres et ailleurs.'
20 augustus 1827: Charles, Theodore, Henry De Coster wordt geboren te München, waar zijn vader, Augustijn Jozef De Coster, uit Ieper afkomstig, hofmeester is van de apostolische nuntius bij het Beierse hof. Zijn moeder, Anna Maria Catreul, geboren te Hoei, is er linnenvrouw.
- Het gezin keert naar Brussel terug. Vader sterft.
- Na zijn middelbare studies aan de 'collège Saint Michel' wordt De Coster gedurende 6 jaar bediende bij de 'Société Générale'. Het bediendeleven bevalt hem helemaal niet. In de Bank voelt hij zich als een vreemdeling te midden van die bureaucraten.
1847: Sticht met enkele vrienden de literaire kring 'La Société des Joyeux' waar hij zijn eerste pennenvruchten voorstelt.
1850-1855: Eind 1850 neemt hij ontslag bij de bank en gaat rechten studeren aan de Université libre de Bruxelles (ULB), waar hij zich aansluit bij de democratische en anti-klerikale opvattingen. Een erg briljant student is hij niet. Vijf jaar later verlaat hij de universiteit als kandidaat in de letteren.
- Tijdens zijn studententijd wordt De Coster lid van de literaire kring Lothoclo en staat hij sterk onder invloed van Alfons Willems, medestichter van 'het Nederduits Taalminnend Studentengenootschap Schild en Vriend', het latere 'Geen Taal, Geen Vrijheid'.
- Hij werkt tijdens zijn studententijd ook als journalist en als letterkundige en publiceerde zijn werk o.a. in 'La Revue Nouvelle' (1851-1852), het tijdschrift van de kring Lothoclo, in het in 1854 opgerichte 'La Revue Trimestrielle' .
1851-1858: Wordt verliefd op een jonge vrouw 'Elise' die 5 jaar jonger is dan hij en die zijn romantische bevlogenheden en literaire ambities niet erg verstaat. Zij begrijpt echter maar al te goed dat haar ouders nooit zullen toestaan dat zij met deze dromer zonder status in het huwelijk treedt. Uiteindelijk breekt na zeven jaar hoop, ontgoocheling, twisten en verzoening, de relatie definitief af.
- In 1894 zal Ch. Potvin deze aangrijpende liefdesgeschiedenis aan de literatuur prijsgeven met zijn keuze uit 'Lettres à Elisa' (in 1928 verscheen een vertaling Brieven aan Elisa door Maurice Roelants)
1856: Sticht samen met oa zijn vriend Félicien Rops, het Brusselse satirisch liberaal (en anti-klerikaal) tijdschrift Uylenspiegel. Journal des ébats artistiques et littéraires. (1859-1964). Het blad is vpprstander van het realisme in de kunst en in de literatuur.
- De Coster zal vanaf het derde nummer hier enkele van zijn verhalen publiceren die later zullen worden gebundeld in Légendes flamandes (1858) en Contes brabançons (1861).
- Eveneens in de Ulenspiegel van 27 juli, 3 et 10 augustus 1856 verscheen de geschiedenis Frères de la Bonne Trogne, - dat hij in hetzelfde jaar in brochurevorm uitgeeft.
1858: Was vrijmetselaar, en lid van de loge Les Vrais Amis de l'Union et du Progrès Réunis van de Groot Oosten van België, waar hij werd geïnitieerd op 7 januari 1858.
1858: Een eerste publicatie 'Légendes flamandes', waarin hij 4 verhalen bundelde uitsluitend gesteund op Vlaams materiaal en gesteld in een zeer persoonlijk "vieux français", waarvan hij terecht meende het primeurschap voor België te mogen opeisen.
21 oktober 1860-11 augustus 1861: korte tijd actief als politiek journalist. Onder het pseudoniem van Karel, schrijft hij een zestigtal artikels over het imperialisme van Napoleon III, de eenmaking van Italië, het klerikalisme of de arbeidsproblematiek. L'aventure blanquiste de Charles De Coster - Académie ..
1860-1864: Werd op het Rijksarchief tewerkgesteld (au service de la Commission royale chargée de la publication des anciennes lois et ordonnances de Belgique). Deze betrekking liet hem toe om oude teksten, vergeten kronieken, heksenporcessen, allerhande historische geschriften te lezen, materiaal dat zijn weg zal vinden naar zijn bekendste werk 'La légende d'Ulenspiegel'.
1864: Neemt ontslag bij het Rijksarchief. Hij wil de handen vrij hebben om zijn boek 'La légende d'Ulenspiegel' klaar te krijgen voor de vijfjaarlijkse literatuurprijs 1863-1867.
1864-1867: De Coster denkt aan een luxe editie van 500 pagina's, groot formaat met 40 grote etsen van Félicien Rops en gravures in de tekst. Maar de uitgever maakt voorbehoud en Rops is niet klaar. Ook in 1867 is hij dat niet.
Het boek verschijnt uiteindelijk onder de titel La Légende d'Ulenspiegel. Enkele exemplaren - bestemd voor de leden van de jury - hebben als datum 1867, de andere exemplaren vermelden 1868.
1868: Publicatie van een middelmatige novelle Les Bohémiens.
1869: Alle illustraties zijn eindelijk klaar en de uitgever brengt een 'tweede uitgave' op de markt, zelfde tekst, zelfde druk maar met een voorwoord en ditmaal geïllustreerd met 32 etsen en een nieuwe titel: 'La légende et les aventures héroïques, joyeuses et glorieuses d'Ulenspiegel et de Lamme Goedzak au pays de Flandres et ailleurs.'
- Vermoedelijk ontdekte hij de Uilenspiegellegende in een oud Vlaams blauwboek, bij Van Paemel uitgegeven rond 1848 te Gent, Het aerdige leven van Thyl Ulenspiegel.
- De lompe grappenmaker uit de oorspronkelijke Duitse legende, wordt onder De Coster's pen, tot de ziel van het Vlaamse verzet tegen de Spaanse verdrukking in de 16de eeuw.
- Met dit werk kreeg de historische roman een dimensie die het tot dan toe nog niet had meegekregen. Tyl overschrijdt de regionale en nationale beperkingen om het symbool te worden van het verzet tegen onderdrukking en intolerantie.
- De 'Légende -' is tevens een taalconstructie met de allures van een kathedraal (Camille Huysmans). Het gebruik van archaïsmen, het verwerken van talrijke flandricismen, het inlassen van Vlaamse patroniemen, toponiemen en zegswijzen, dat ging veel verder dan alleen maar zoeken naar 'couleur locale'.
- Het virulente antiklerikalisme is er deels voor verantwoordelijk dat de 'légende' miskend werd.
- De Coster vertolkt een standpunt dat al herhaaldelijk door anderen voor hem was verkondigd: er kan alleen aan de behoefte aan een nationale symboliek in de Frans-Belgische letterkunde worden voldaan door uit het Germaans mythisch erfgoed te putten en dat dient in België voornamelijk in de Vlaamse culturele traditie gezocht te worden.
- Die opvatting wordt door Camille Lemonnier, Emile Verhaeren, Georges Rodenbach, Maurice Maeterlinck, Max Elskamp, Michel de Ghelderode en Jacques Brel overgenomen en uitgebouwd tot een goed identificeerbare code die uitmondde in een vast raster van thema's en motieven.
- Welbeschouwd komt De Costers Légende d'Ulenspiegel te vroeg. Het Franse literaire systeem heeft op dat moment nog niet de mutatie ondergaan die De Coster al op eigen houtje, voor zichzelf had doorgevoerd. Zijn motivatie is trouwens ook verschillend van die van zijn Franse collega's. Hij wil een taal die haar herkomst niet zou verloochenen en die de draagster kan zijn van de symboliek van een in het Frans geschreven Vlaams epos dat de Belgische identiteit moest helpen versterken. (Christian Berg, De Frans-Belgische literatuur en haar 'Vlaamse school' (1830-1880) p. 127).
Onmiddellijk succes is er niet. Het geld is op. Zijn moeder, die hem de hele tijd financieel steunde, overlijdt.
Tevergeefs solliciteert De Coster in de jaren 1868 en 1869 naar de betrekking van bibliothecaris van de Gentse Universiteit.
1870: Wordt leraar algemene geschiedenis en Franse letterkunde aan de pas opgerichte Krijgsschool en studiebegeleider aan de Koninklijke Militaire School. Daar is hij repetitor geweest van Georges Eekhoud
1872: Uitgave van Le Voyage de noces.
- In 1870, komt reeds kwam de lang verwachte roman "Le Voyage de noces", uit. Het titelblad van de 1870-uitgave - enkel bestemd voor illustratoren en vrienden - kondigt 7 etsen aan. Uiteindelijk wordt dit project opgegeven en wordt het boek in 1872 zonder etsen op de markt gebracht.
1873 - 1878: Samenwerking met het Parijse blad Le Tour du Monde.
- Reeds is 1855 en 1856, bezoekt De Coster samen met zijn vriend Dillens Nederland. In 1873 keert hij terug naar Zeeland en publiceert er zijn reisverslag in 1874 (volume 28). In 1877 keert hij terug naar Nederland, bezoekt er Amsterdam en Holland. Le Tour du Monde drukt ook dit reisverslag af in 1878 (vol. 36). In 1880 zullen ook de nota's die De Coster tijdens zijn leven niet meer heeft kunnen persklaar maken eveneens door Le Tour du Monde gepubliceerd worden (vol. 40).
1878: In samenwerking met de luitenant Eduard Meurant schrijft hij een kleine roman, die na zijn dood in 1879 zal gepubliceerd worden: Le Mariage de Toulet
7 mei 1879: Charles De Coster overlijdt te Elsene.
- Hij werd begraven op het kerkhof van Elsene.
- Bij zijn vroegtijdige dood in 1879 was hij straatarm en zo goed als vergeten. Het zou nog meer dan dertig jaar duren vooraleer men hem als de grondlegger van de Frans-Belgische literatuur zou erkennen.
- Op 22 Juli 1894 werd door het gemeentebestuur van Elsene een eenvoudig doch treffend gedenkteken van de beeldhouwer Samuel ter nagedachtenis van De Coster ingehuldigd.
Nog een woordje over De Coster en het theater
Van 1850 tot 1878, zijn hele leven lang voelde De Coster zich tot het theater aangetrokken. Met tussenpozen probeerde hij sentimentele komedies te schrijven in verzen of proza. In 1863 werd zijn stuk Jeanne gepubliceerd in de krant L'Echo du Parlement. Altijd heeft hij ervan gedroomd dat zijn historisch drama Crescentius, (1853) nadien het sentimentele drama Stéphanie (1878), zou opgevoerd worden.
- Stéphanie werd uiteindelijk uitgegeven in 1927 met een voorwoord van Camille Huysmans
- Jeanne werd heruitgegeven in 1941
GERAADPLEEGDE BRONNEN
Websites
- Charles de Coster - Wikipedia
- Vrije Universiteit Brussel
- Charles de Coster (1827-1879) - Arts et Lettres
Referenties
- Christian Berg, De Frans-Belgische literatuur en haar 'Vlaamse school (1830-1880). In: Hoofdstukken uit de geschiedenis van de Vlaamse letterkunde in de 19de eeuw, deel 2, p.105-108. KANTL 2001.
In meimaand, als de hagedoorn in bloei stond, werd te Hamme, in Vlaanderenland, Uilenspiegel, zoon van Klaas, geboren.
Terwijl Kathelijne, de vroedvrouw, hem in warme doeken bakerde, bezag ze zijn hoofd en riep blijde uit: 'Hij is met den helm geboren!'
Maar weldra begon ze te jammeren; wees met de vinger een zwart stipje op de schouder van de boorling tonend: 'Laas!' schreide zij, 'dat is het zwarte merk van de vinger des duivels!'
'Heer Satan is vroeg opgestaan,' antwoordde Klaas, 'dat hij alreeds de tijd vond om mijn zoon te tekenen?'
'Satan sliep nog niet,' zei Kathelijne, 'want luister, nu eerst kraait Kanteklaar de hennen wakker.' En zij gaf het kind aan Klaas en ging naar buiten.
De dageraad verdreef nu het nachtelijk duister, de zwaluwen vlogen kwetterend rakelings over de weide, en de zon kleurde vuurrood de kimme. Klaas deed het venster open en sprak tot Uilenspiegel: 'Kind met de helm, zie, daar is moeder de Zon, die Vlaanderenland komt groeten. Bezie haar als uw kijkers zullen open zijn; verkeert gij later ooit in twijfel, weet gij niet wat doen om goed te doen, ga dan om raad bij de Zonne; zij is warm en helder: wees zo goed als zij warm, zo eerlijk als zij helder is.'
'Klaas, mijn man, zei Soetkin, 'ge spreekt tot een dove; kom en drink, mijn jongen.' En de moeder stak de boorling haar schone, blanke borsten toe.
Begin van 'De legende en de heldhaftige, vrolijke en roemruchte daden van Uilenspiegel en Lamme Goedzak in Vlaanderenland en elders. Vertaling R. Delbecq.
BIBLIOGRAFIE
Woordje vooraf
- Na het chronologisch overzicht van het oeuvre van Charles De Coster vindt u tevens een overzicht van de Nederlandstalige vertalingen van 'La légende et les aventures héroïques...'(1868), Légendes Flamandes. (1858) en diverse andere boeken van De Coster. Er wordt echter geen volledigheid geclaimd.
De bibliografische gegevens werden onder meer nagekeken bij
- Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience - Antwerpen
- Koninklijke Bibliotheek van België - Brussel / Bibliothèque Royale de Belgique -Bruxelles.
- Bibliographie des Ecrivains Français de Belgique 1881-1950, établi par Jean-Marie Culot, Palais des Académies. 1958 pp.235-240.
[bron: https--schrijversgewijs.be]
Zoekertjesnummer: m2135251130
Populaire zoektermen
Literatuur Boekenstijn streuvels in Literatuurfelix timmermans in Literatuurvan maele in Literatuurtimmermans in Literatuurcyriel buysse in Literatuurgoddelijke komedie dante in Literatuurherman brusselmans in Literatuurrussische bibliotheek in Literatuurtantes cyriel buysse in Literatuurhet dwaallicht in Literatuurhoutekiet in Literatuurlezer in Literatuurlouis paul boon in Literatuurgrand hotel europa in Literatuurernest claes in Literatuurguido gezelle in Literatuurjmh berckmans in Literatuurverzameld werk in Literatuur125cc in KTMswift deur in Auto-onderdelenford usa in Banden en Velgen2 schaar in Werktuigeninterieur bmw f30 in Auto-onderdelen