Louis Sourie, "Inleiding tot de geschiedenis van "Van Nu en Straks", 1942, eerste druk, Kortrijk, Jos. Vermaut, paperback, 186 p's, 22,5 x 15 cm
Staat: Gebruikt, ezelsoren, maar nog heel goed leesbaar
15 euro, verzending niet inbegrepen, verpakking wel, afhalen mogeliljk

Een inleiding tot de geschiedenis van 'Van Nu en Straks', door Louis Sourie
Bespreking: Peter Motte

"Een inleiding tot de geschiedenis van 'Van Nu en Straks' " is eigenlijk een dubbelzinnige titel.
Deze literatuurgeschiedenis door Louis Sourie behandelt eerst de omgeving waarin de ideeën van "Van Nu en Straks" ontstonden, daarna de gebeurtenissen rond 1883, dan de tijdschriften "Jong Vlaanderen" en "Ons Toneel", om ten slotte in te gaan op de tijd dat de Van Nu en Straks'ers geen eigen blad hadden, en vaak in de "Nederlandsche Dicht- en Kunsthalle" verschenen. Pas het laatste hoofdstuk gaat over "Van Nu en Straks" zelf.
"Inleiding" betekent dus niet alleen dat het boek de geschiedenis niet tot in alle details behandelt, en slechts een voorzet is tot verder onderzoek, maar ook dat het de periode behandelt die voorafgaat aan "Van Nu en Straks", waardoor het een inleiding is tot de gebeurtenissen met het dat blad.
Ergens slaat die titel nergens op. Beweren dat het louter een inleidinkje zou zijn, is vooral een bescheidenheidstopos. Toegegeven: als je die periode echt zou willen kennen, zou je om te beginnen de publicaties waarover het gaat, moeten lezen. En dat zijn niet alleen de eerder vermelde tijdschriften, maar ook boeken, zoals bijv. "Hoe men schrijver wordt" van Stijn Streuvels.
Dit werkje van Louis Sourie - het telt maar 186 p's, eindnoten en bibliografie inbegrepen - vertelt nauwkeurig hoe de omstandigheden waren, en wat voor tegenstand de hele generatie van "Van Nu en Straks" kreeg. Ze worden ook de Negentigers genoemd, omdat ze na de Tachtigers komen. Ze moesten zich loswrikken uit een vastgelopen literair milieu. Hun critici keurden zelfs Guido Gezelle af, terwijl hij nu de enige Vlaamse dichter uit de 19e eeuw is, die nog vaak wordt gelezen.
Opvallend was dat ik Louis Sourie in het algemeen leesbaarder vind dan August Vermeylen in "Beschouwingen". Vermeylen was een belangrijk denker, die een grote rol heeft gespeeld in het bevrijden van Vlaanderen uit limiterende visies, maar sommige passages van hem lezen als gehakt stro, al kan hij ook meeslepend zijn. Het gehakt stro-verschijnsel doet zich bij Sourie echter minder voor, en lijkt een hebbelijkheid van de laat 19e-eeuwse schrijfstijl.
Sourie heeft wel zijn onderwerp mee. Door alle tegenstand en het geruzie tussen Tachtigers en Negentigers, tot in Nederland waar ook de Nieuwe Gids'ers tegenstanders hadden, zijn er genoeg ingrediënten om er meer van te maken dan een louter geschiedkundige opsomming van feiten. Er zijn in die periode nogal wat polemieken over en weer geweest. Dat helpt natuurlijk beter om een boeiend verhaal te schrijven, dan de soms puur theoretische uiteenzettingen van August Vermeylen.
"Inleiding tot de geschiedenis van "Van Nu en Straks" van Louis Sourie is in elk geval een onmisbaar boekje om het literaire tijdperk van Vlaanderen in de 19e eeuw beter te begrijpen. Dat er soms wat moeilijk door te komen is, neem je er dan graag bij.

"Inleiding tot de geschiedenis van "Van Nu en Straks", Louis Sourie, 1942, Kortrijk, Jos. Vermaut, paperback, 186 p's, 22,5 x 15 cm, duidelijk oud exemplaar
10 euro exclusief verzendkosten, verpakking inbegrepen, afhalen mogelijk