Geneesheiligen in de lage landen - Jo Claes, Alfons Claes, Kathy Vincke

Overzicht van de belangrijkste geneesheiligen in Nederland en Vlaanderen Schurft, bedplassen, epilepsie, jicht, nierstenen, haaruitval, stuipen, zweren, krampen... Welke heilige biedt hulp bij welke kwaal? Waarom offerde men varkenskoppen aan de Heilige Antonius? Of roestige spijkers aan de Heilige Elooi? Waarom staken moeders luierspelden in schilderijen van de Heilige Erasmus? Hoe bond men koorts af? Waarvoor dienden Hubertusbroodjes? Wat generaties lang vanzelfsprekende kennis was, gaat langzaam verloren. Jammer, want de sporen ervan blijven zichtbaar in ons cultureel erfgoed.

Dit unieke werk geeft een overzicht van de geneesheiligen in Nederland en Vlaanderen en maakt de lezer opnieuw vertrouwd met de volksdevotie van vroegere generaties. De kwalen komen alfabetisch aan bod, met telkens een levensschets van de betrokken geneesheilige(n), de belangrijkste bedevaartsplaatsen en de bijbehorende rituelen. Elk hoofdstuk bevat schitterende illustraties: bedevaartvaantjes, litanieën, devotieprentjes en aankondigingen van novenen en processies.

JO CLAES, ALFONS CLAES en KATHY VINCKE zijn de auteurs van de succesvolle gidsen Sanctus en Sancti, twee praktische standaardwerken om meer dan duizend heiligen te herkennen. Bij Davidsfonds/Leuven verscheen van Jo Claes eveneens De bijbel. Schatkamer van kunst en taal.

alle boeken van Jo Claes

Recensie

Vallende ziekte, schurft, zweren en krampen: voor deze en vele andere ziekten kende de rooms-katholieke volksdevotie specifieke geneesheiligen. Het volk bad tot de vrome, waarna deze de wensen van de gelovige voorlegde aan God. Veel van deze vereringen ontstonden in de loop van de Middeleeuwen. Menige heilige had een bepaald 'specialisme': een bepaalde kwaal waar hij bijzonder goed voor zou zijn. Het is niet altijd duidelijk waar zij deze vaardigheid aan te danken hadden. Het kan zijn dat de heilige zelf aan een bepaalde ziekte had geleden of dat de geschiedenis of de naam van een heilige een aanknopingspunt bood. Zo was Appollonia goed tegen tandpijn, omdat haar tanden werden uitgeslagen, voordat zij werd geëxecuteerd. En Lambertus werd vanwege zijn naam aangeroepen tegen verlamming. Het boek noemt 54 ziekten of groepen van ziekten en de belangrijkste heilige in ons taalgebied die hoort bij deze aandoening, naast andere minder bekende vrome specialisten. Het boek is schitterend uitgevoerd met vele kleurenillustraties. Met registers van heiligen en ziekten.
NBD Biblion, Drs. J.M. de Jong