De tao van het reizen|Paul Theroux 9789045020082

||boek: De tao van het reizen|vertaling: Henk Schreuder|Atlas

||door: Paul Theroux

||taal: nl
||jaar: 2012
||druk: ?
||pag.: 367p
||opm.: paperback|zo goed als nieuw

||isbn: 978-90-450-2008-2
||code: 1:000391

--- Over het boek (foto 1): De tao van het reizen ---

Paul Theroux viert vijftig jaar reizen door zijn beste werk te verzamelen uit de boeken die hem vormden, als lezer en als reiziger. De tao van het reizen somt 'de inhoud van de rugzak van reizigers' op, ontmaskert 'schrijvers die schreven over plekken waar zij nog nooit geweest zijn', volgt extreme reizen in 'reizen als beproeving' en licht enkele 'favoriete bestemmingen van reizigers' uit. Fragmenten uit het beste van Theroux's eigen werk worden afgewisseld met een selectie van werk van zowel bekende als onverwachte auteurs, onder wie Vladimir Nabokov, Henry David Thoreau, Graham Greene, Ernest Hemingway en vele anderen. De tao van het reizen is een uniek eerbetoon aan de lusten en lasten van reizen in haar gouden eeuw.

[bron: https--www.bol.com]

"Ergens anders" zijn is de drang die veel reizigers voelen als ze thuis zijn. Aangetrokken worden door het onbekende, het exotische, de andere cultuur. Reisschrijvers hebben een voordeel ten opzichte van de 'thuisblijvers' of de aspirant-reiziger: ze pennen hun ervaringen neer en maken de lezer deelgenoot van hun gedachten en hun avonturen. Dit boek staat bol van zulke verhalen. Je leest over de genoegens van het treinreizen, over de affiniteit met een bepaalde plek, Murphy's reisregels en wat deze reizigers zoal meenemen.

Boeiend zijn de reiswijsheden van beroemde reisreporters zoals Henry Fielding, Samuel Johnson, Claude Levi-Strauss en Paul Bowles. Paul Theroux wisselt stukjes uit zijn eigen werk af met fragmenten van andere auteurs. Deze uitgave is zeker geschikt om mee te nemen op je eerstvolgende vakantie maar je kan er ook van genieten vanuit je luie zetel. Achteraan in het boek vind je de 'Essentiële tao van het reizen'. Dit is een 10-puntenlijstje met to-do's. Deze 10 items vormen écht de essentie van het reizen. Doen zou ik zeggen!

[bron: https--www.reisboeken.be/recensies/reisverhalen/de-tao-van-het-reizen_1771]

[2012-04-11]

Voor globetrotter Paul Theroux is de trein het ideale vervoermiddel. En het treinstation is als doorgangshuis vaak een minidemocratie waardoor hij als wereldreiziger sneller doordringt in de hiërarchie van een samenleving die hem vreemd is. Als hij eenmaal is ingestapt is de trein een tijdelijke behuizing: iedereen is anoniem even op bezoek bij elkaar. Of hij nu de Oriënt-Express neemt of in India dagenlang in een overvolle coupé bivakkeert, de gesprekken van Theroux met medereizigers leveren inkijkjes op in leefgewoonten en cultuurtradities. Die gesprekken kunnen onthullend zijn, omdat de reizigers weten dat ze tijdelijk gezelschap vormen en openhartig vertellen; en dankzij de blik uit het raam kan het langsschuivende landschap bestudeerd worden.

Een van de hoofdstukken in Paul Theroux' De tao van het reizen, zijn handleiding voor de prille reiziger, heet De genoegens van het treinreizen. En inderdaad, wie bekend is met zijn oudere reisverhalen De grote spoorwegcarrousel of De oude Patagonië-expres weet dat Theroux de vluchtige vliegreis liever overslaat maar zweert bij de nachttrein, die voor hem zelfs 'iets vreemds, iets verdorvens' (De grote spoorwegcarrousel retour) heeft.

Reizen moet je alleen doen, want gezelschap leidt af. En luxe is de vijand van de scherpe waarneming. Reizen is een droevig genoegen, een 'innerlijke ervaring', een dubbele gemoeds-toestand voor wie niet bang is voor eenzaamheid. Reizen als heimwee naar oorden die je nog nooit hebt bezocht. Dat zijn een paar van de vele definities die Theroux in De tao van het reizen geeft. Het boek is niet alleen een verslag van Theroux' ervaringen met een halve eeuw reizen, hij laat de lezer ook delen in zijn reislectuur door de jaren heen. Het is niet raadzaam om De tao van het reizen achter elkaar uit te lezen. Wie weinig reisverhalen heeft gelezen duizelt het al na een paar hoofdstukken: veel namen, veel titels. Het boek is overvol, de informatie overdonderend. Gelukkig heeft Theroux zijn belezenheid in rubriekjes ondergebracht, zodat de lezer kan kiezen. Hij kan bijvoorbeeld beginnen met de 'reiswijsheden' van Henry Fielding (Lissabon), Samuel Johnson (Schotland) of Evelyn Waugh (Afrika). Of hij bestudeert Murphy's reisregels, dat wil zeggen de tips van de door Theroux bewonderde beroepsreizigster Dervla Murphy: zoek de minst bezochte gebieden van een land op, verdiep je in de geschiedenis, reis alleen of met een kind, werk geen reisplan uit, zorg zelf voor vervoer, ontloop de moderne communicatiemiddelen, verzamel de beste kaarten en wees voorzichtig maar niet verlegen.

Reizen kan een beproeving zijn, een test voor het uithoudingsvermogen. Wie reist ontsnapt uit zijn dagelijkse omgeving en merkt dat overal ter wereld mensen wonen die hun eigen habitat zien als 'de navel van de wereld'. Wie bang is voor vreemd eten kan in De tao van het reizen alvast wennen aan buitenissig voedsel, want bijna alles is eetbaar: uilen, mussen, walvissen, eendenembryo's en eendentongensoep, kippenanus of hamburgers.

Een van de mooiste afdelingen is de rubriek 'Denkbeeldige reizen'. Samuel Butlers satire Erewhon, Daniel Defoe's Robinson Crusoe, Jonathan Swifts Gulliver's Travels noemt Theroux natuurlijk, maar ook Henri Michaux en Italo Calvino (Marco Polo in De onzichtbare steden). Wie de verbeelding koestert kan in zijn schrijfkamer heel ver weg komen, weet ook Theroux, die de titel van zijn reis- en lectuurboek baseert op het boeddhistische credo 'je kunt het pad niet gaan zolang je niet zelf het pad bent'.

Maar in plaats van nog honderd namen te noemen volsta ik er met slechts twee, die mij in De tao van het reizen opvielen. In de eerste plaats Rebecca West en haar Black Lamb and Grey Falcon: The Record of a Journey Through Yugoslavia in 1937 (1941). Theroux citeert een passage uit de epiloog van haar Joegoslavië-boek, dat voor hem de essentie van het reizen en van het gespleten ego bevat: 'Slechts een deel van ons is geestelijk gezond: slechts een deel van ons houdt van vreugde en duurzaam geluk, wenst meer dan negentig te worden en in vrede te sterven, in een eigen huis, dat onderdak zal bieden aan hen die na ons komen. De andere helft is haast gek. Die heeft liever het onaangename dan het aangename, houdt van pijn en de wanhoop van de donkere nacht...'

De andere naam die Theroux nadrukkelijk noemt is V.S. Pritchett. Ik kreeg zin - en dat is natuurlijk het doel van De tao van het reizen - zijn Marching Spain (1928) en de herschrijving daarvan, The Spanish Temper (1954), te lezen, niet door Theroux' enthousiasme maar door zijn effectieve manier om te citeren. De barbaar in het Spaanse volk is sterk, meent Pritchett, en hij baseert dat oordeel op de voorliefde voor de nationale volkssport: 'Het stierengevecht lijdt onder de monotonie van het offer en het is een voorbeeld te meer van de eigenaardige verslaafdheid aan herhaling en monotonie in de Spaanse aard.' Generaliserend, maar wel een intrigerende waarneming.

De tao van het reizen is het rijke resultaat van vijftig jaar reizen en vijftig jaar volgen van reisboekenschrijvers. Maar ook dit volle boek kan niet volledig zijn (waar zijn Cees Nooteboom en William T. Vollmann bijvoorbeeld?). Dat hoeft ook niet. Reizen blijft net als lezen zoeken naar het echte pad.

Graa Boomsma [bron: https--www.groene.nl/artikel/reizen-een-droevig-genoegen]

De titel verklapt al dat dit boek van Paul Theroux (1941-) meer is dan de som van fragmenten uit reisliteratuur. Reflectie overstijgt vaak de beschrijving. De auteur citeert zo royaal uit geschriften van talrijke collega's (en zichzelf), dat het ook een reiscompendium genoemd mag worden. Toch spelen filosofische overwegingen minstens zo'n grote rol als al die hilarische, treurige, angstige, eenzame, opwindende momenten in esthetisch verantwoord en efficiënt verpakte formuleringen. Onder de hoofdcompositie met schrijversnamen als Henri Fielding, Claude Lévi-Strauss en Paul Bowles pakt Theroux uit met de meest diverse subthema's zoals de genoegens van treinreizen; het belang van lopen; denkbeeldige verplaatsingen; intrigerende namen versus teleurstellende locaties; ongastvrijheid; én thuisblijven! Ook in deze humuslaag krioelt het van hoogst toepasselijk gekozen quotes. Theroux' soepel verbindende en zeker ook minutieuze stijl verzekert dat al deze kruimels en zaden, ongeplet in de verbale pap, als granen van de verbeelding hun werk kunnen blijven doen. Met register.

[bron: https--riemst.bibliotheek.be]

...

'Alles is ergens eetbaar', luidt één van de hoofdstuk-titels in De tao van het reizen van Paul Theroux.

Deze Amerikaanse reisschrijver is een ervaringsdeskundige bij uitstek. Tijdens zijn verkenningstochten over de planeet ondervond hij dat de mens zo ongeveer álles eet. Zelf droeg hij ook zijn steentje bij: hij at onder meer slang, schildpad en mussen. Maar het verorberen van een uiltje ging hem te ver. Al in zijn vroegste jeugd maakte hij kennis met de smaak van paardenbloemblad. Zijn Italiaanse grootmoeder verwerkte bittere blaadjes in de sla. Het bleek bij navraag te gaan om soffione, die ze 's ochtends had geplukt. 'Veel arme Italianen in Amerika zochten paardenbloembladeren om te eten', schrijft Theroux. Nog veel meer bloemen zijn eetbaar, zoals madeliefjes, goudsbloem, duizendblad, saliebloemen en rozen.

...

[bron: https--redactie.ortho.nl/bibliotheek/wp-content/uploads/sites/2/2017/01/fmv163AllesEetbaar.pdf]

--- Over (foto 2): Paul Theroux ---

Paul Edward Theroux (Medford (Massachusetts), 10 april 1941) is een Amerikaans schrijver van reisverhalen en romans. Zijn bekendste werk is The Great Railway Bazaar (1975), een verhaal over een treinreis vanuit Groot-Brittannië door West- en Oost-Europa en Azië tot aan Japan en weer terug. Naast reisboeken schrijft hij fictie. Een bekende roman is The Mosquito Coast die werd verfilmd.

Theroux groeide op in zijn geboorteplaats in een katholiek gezin met zeven kinderen. Zijn vader was van Frans-Canadese en zijn moeder van Italiaanse afkomst.

In 1959 slaagde hij voor de middelbare school, waarop hij ging studeren aan de Universiteit van Maine. Daar was hij actief in de beweging tegen de Vietnamoorlog. Voor het beëindigen van de opleiding stapte hij over naar de Universiteit van Massachusetts, waar hij schrijflessen volgde. In 1963 studeerde Theroux af met een "Bachelor of Arts degree".

Aan de universiteit van Syracuse volgde hij een opleiding voor het Vredeskorps.

Hij gaf eerst een korte periode les aan een Italiaanse universiteit, waarna hij uitgezonden werd naar Malawi. In Malawi gaf hij van 1963 tot en met 1965 les aan de Soche Hill College. In die tijd schreef hij artikelen voor verschillende Amerikaanse tijdschriften, waaronder Playboy, Esquire en Atlantic Monthly.

In 1965 werd hij Malawi uitgegooid en ontslagen bij het Vredeskorps, omdat hij zijdelings betrokken was bij een mislukte staatsgreep: hij hielp namelijk een van de betrokkenen de grens over te vluchten. Hij vertrok naar Oeganda, waar hij les gaf aan de Makarere Universiteit in Kampala.

Daar ontmoette hij zijn eerste vrouw Anne Castle, die daar werkte als docent, en zijn vriend en literaire voorbeeld V.S. Naipaul die daar een tijdje als gastdocent verbleef. Theroux' eerste zoon Marcel is in 1968 in Oeganda geboren.

In 1969 verhuisde Theroux naar Singapore, waar hij twee jaar les gaf aan de universiteit. Zijn tweede zoon, de latere documentairemaker Louis Theroux is daar geboren in 1970.

Begin jaren 70 vertrok Theroux met zijn gezin naar Groot-Brittannië, waar het gezin zich vestigde, eerst in Dorset, en vanaf 1972 in Londen. Theroux is van 1967 tot 1993 getrouwd geweest met Anne Castle. Hij hertrouwde in november 1995 met Sheila Donnelly.

Hij zegt zich tegenwoordig ook bezig te houden met bijenhouden. Hij verkoopt zijn honing onder de naam Oceania Ranch Pure Hawaiian Honey. In februari 2020 werd de Edward Stanford Travel Writing Award aan hem toegekend voor al zijn reisboeken.

Therouxs eerste boek Waldo is geschreven tijdens zijn verblijf in Oeganda. Gedurende zijn tijd in Afrika schreef hij nog meer romans en verhalen, waaronder Fong and the Indians. Rond 1972 begon hij de grote treinreis van Groot-Brittannië naar Japan en terug, dat beschreven is in The Great Railway Bazaar. Dit reisboek was zijn eerste grote succes, en schrijven over zijn treinreizen werd een favoriet thema. Sindsdien heeft hij nog verscheidene reisboeken geschreven, waaronder een boek over een treinreis van Boston naar Argentinië (The Old Patagonian Express), een wandeltocht door Groot-Brittannië (The Kingdom By The Sea), treinreizen door China (Riding the Iron Rooster) en een reis van Caïro naar Kaapstad (Dark Star Safari). In Dark Star Safari reist hij terug naar de plaatsen waar hij 40 jaar eerder werkte voor het Vredeskorps. Zijn reisboeken worden gekenmerkt door de gedetailleerde beschrijvingen van mensen en bezochte plaatsen en vooral door een flinke dosis ironie.

Sir Vidia's Shadow is Therouxs verslag van de dertig jaar durende vriendschap met V.S. Naipaul. Het beschrijft het begin van de vriendschap in Afrika, waar de al beroemde Naipaul de beginnende auteur onder zijn hoede neemt; het beloop, waarin Theroux en Naipaul steeds meer elkaars gelijke worden; en het raadselachtige einde van de vriendschap, wanneer Naipaul van het ene op het andere moment alle contact met Theroux verbreekt.

Naipaul en Theroux ontmoeten elkaar op de Universiteit van Makerere in Oeganda, waar Theroux op dat moment werkt en Naipaul als gastdocent is uitgenodigd. Theroux is op dat moment een beginnende schrijver, bezig met z'n eerste roman, en Naipaul is al een gevestigde en beroemde auteur. Dit boek is bij tijd en wijle zeer kritisch over Naipaul en staat in schril contrast met het lyrische portret dat hij schreef in 1972, V.S. Naipaul, an Introduction to His Work. Sir Vidia's Shadow is dan ook geschreven na beëindiging van de lange vriendschap met Naipaul.

Verfilmingen

• 1979 Saint Jack. Verfilming van het gelijknamige boek door Peter Bogdanovich.
• 1986 Half Moon Street. Verfilming van Doctor Slaughter
• 1986 The Mosquito Coast. Verfilming van het gelijknamige boek
• 1997 Chinese Box. Gebaseerd op Kowloon Tong. Het gaat over de overdracht van Hong Kong van Groot-Brittannië aan de Volksrepubliek China.

Bibliografie

Fictie

• Waldo (1967)
• Fong And The Indians (1968)
• Murder In Mount Holly (1969)
• Girls At Play (1971)
• Jungle Lovers
• Sinning With Annie (1972)
• The brick (1973)
• The Black House (1974)
• The Family Arsenal (1976)
• The Consul's File
• Picture Palace (1978)
• A Christmas Card
• London Snow
• World's End and other stories (1980)
• The Mosquito Coast (1981)
• The London Embassy (short stories, 1982)
• Half Moon Street (1984)
• Doctor Slaughter (1984)
• O-Zone (1986)
• The White Man's Burden
• My Secret History (1989)
• Chicago Loop (1990)
• Millroy The Magician (1993)
• The Greenest Island (1995)
• My Other Life (1996)
• Kowloon Tong (1997)
• The collected short novels (1998)
• Nurse Wolf and dr Sacks (2001)
• Hotel Honolulu (2002)
• Stranger At The Palazzo D'Oro (short stories) (2004)
• Blinding Light (2005)
• The Elephanta Suite (2007)
• A Dead Hand: A Crime in Calcutta (2009)
• The lower river (2012)

Non-fictie

• V.S. Naipaul, an Introduction to His Work (1972)
• The Great Railway Bazaar (1975)
• The Old Patagonian Express (1979)
• The Kingdom By The Sea (1983)
• Sailing Through China (1984)
• Sunrise With Seamonsters (1985)
• The Imperial Way (1985)
• Riding The Iron Rooster By Train Through China (1988)
• To The Ends Of The Earth (1990)
• The Happy Isles Of Oceania (1992)
• The Pillars Of Hercules (1995)
• Sir Vidia's Shadow (1998)
• Fresh Air Fiend (2000)
• Dark Star Safari (2002)
• Ghost train to the Eastern Star (2008)
• The Tao of Travel (2010)
• The Last Train to Zona Verde (2013)
• Deep South (2016)
• 'Mother Land' (2017)
• On The Plain Of Snakes (2019)

[bron: wikipedia]