Leopold II had een zeer significante invloed op de Belgische geschiedenis, vooral door zijn rol in de kolonisatie van Congo. Als koning regelde hij dat België zijn eigen kolonie kon beheren, wat resulteerde in de oprichting van de zogenaamde ‘vrijstaat’ in Congo. Dit leidde tot een bloeiende, maar uiterst controversiële periode waarin enorme rijkdommen werden vergaard, maar ook ongelooflijk veel mensenleven verloren ging door uitbuiting en geweld.
De erfenis van Leopold II is een onderwerp van discussie in België. Terugkijkend op zijn daden in Congo wordt hij vaak als een van de meest controversiële figuren uit de Belgische geschiedenis gezien. Terwijl sommigen de economische kansen die de kolonisatie bracht, benadrukken, verdoezelen anderen niet het wreedheid en de schendingen van mensenrechten die plaatsvonden. Dit heeft geleid tot een groeiende roep om herdenking en verantwoording, met name naar aanleiding van de protesten en thema's van raciale ongelijkheid.
Leopold II had verschillende doelstellingen bij de kolonisatie van Congo. Hij wilde niet alleen zijn persoonlijke rijkdom vergroten, maar ook een plaats vestigen voor België op de wereldkaart. Ook had hij interesse in de natuurlijke hulpbronnen van Congo, zoals rubber en mineralen, die op dat moment cruciaal waren voor de industrialisatie in Europa. Zijn ambitie ging verder dan economische winst; hij droomde ervan Congo tot een soort 'verlichte' burgermaatschappij te maken onder zijn heerschappij.
Leopold II heeft aanzienlijke invloed gehad op de infrastructuur in Congo. Hij geeft veel nadruk aan de aanleg van wegen, spoorwegen en havens, wat de toegang tot verschillende gebieden vergemakkelijkte. Deze infrastructuur was ook vooral gericht op het faciliteren van de exploitatie van grondstoffen. Hoewel sommige van deze veranderingen de mobiliteit van Congolezen verhoogden, waren de bouwprojecten vaak gedwongen en onder erbarmelijke omstandigheden.
In België zijn er verschillende monumenten die aan Leopold II zijn gewijd, waaronder standbeelden en pleinen. Een van de bekendste is het standbeeld van Leopold II in de stad Brussel, dat ooit een symbool van trots was, maar nu ook controversieel is vanwege zijn rol in de kolonisatie. Dit soort herdenkingen roept nu discussie op over hoe we dergelijke figuren moeten herdenken binnen de complexe context van onze geschiedenis.