In Van muizen en mensen komen verschillende belangrijke thema's aan bod, zoals eenzaamheid, de Amerikaanse droom en de gevolgen van eenzaamheid. De personages streven naar een beter leven en willen hun dromen waarmaken, maar worden vaak geconfronteerd met de harde realiteit. Deze thema's zijn tijdloos en geven inzicht in de menselijke conditie.
Vriendschap is een centraal thema in het boek. De relatie tussen George en Lennie is bijzonder, vooral omdat ze beiden kwetsbaar zijn. George zorgt voor Lennie, die niet in staat is om zelfstandig te leven. Hun vriendschap laat zien hoe belangrijk het is om iemand in je leven te hebben, vooral in moeilijke tijden. Deze band geeft hen hoop en een gevoel van saamhorigheid.
De Grote Depressie speelt een grote rol in de achtergrond van het verhaal. Het boek schetst een beeld van de sociale en economische omstandigheden waarbij mensen hun werk en middelen van bestaan verliezen. De dromen van de personages worden vaak gedwarsboomd door deze omstandigheden, waardoor hun strijd om overleven extra relevant en aangrijpend wordt.
Het verhaal van Lennie en George is aangrijpend omdat het gaat om de onschuld van Lennie die ondanks zijn fysieke kracht niet in staat is om de gevolgen van zijn daden te begrijpen. Deze naïviteit in combinatie met George's verantwoordelijkheidsgevoel maakt hun situatie hartverscheurend. De keuzes die George uiteindelijk moet maken zijn zwaar en laten een diepe indruk achter.
De boodschap van het boek richt zich op de fragiliteit van dromen en de uitdagingen van het leven. Het laat zien dat, ondanks de pogingen om een betere toekomst te creëren, elementen zoals vooroordelen, economische druk en persoonlijke tragedies onze plannen kunnen op zijn kop zetten. Het boek daagt mensen uit om na te denken over vriendschap, verantwoordelijkheid en de waarde van menselijke relaties.