Oud-Romeins Marmer Reliëf met een sater. 1e eeuw n.Chr.

Reliëf met een Sater.rOud Romeins, 1e eeuw na Christus.rMarmer.r24 cm hoog en 17 cm breed.rConditie: Goede staat, zonder restauraties, vertoont een patina van concreties.rHerkomst:r- Privécollectie, Bretagne, Frankrijk.Galerie Ghezelbash, Parijs.rBeschrijving:rtrReliëf in marmer dat behoort tot een van de scènes die een Romeinse sarcofaag sierden. Het stelt een jonge sater voor met een baardloos gezicht en kort haar, gekleed in een tuniek en versierd met een panterhuid, wat de thiaso of het gevolg van de god Dionysus/Bacchus identificeert. Ter hoogte van de linkerelleboog zijn het hoofd en twee poten van het beest duidelijk te zien, details die meestal worden benadrukt in dit soort voorstellingen om het personage te identificeren als een sater (afb. 1). De figuur, waarvan de bovenste helft bewaard is gebleven, toont het lichaam naar de toeschouwer gericht en het gezicht in profiel links van de compositie. Achter hem rijst een mantel op die door de wind wordt opgetild; het zou toebehoren aan een metgezel van het personage, waarschijnlijk een maenade wiens kleren opstijgen met het momentum van haar dans (afb. 2). De sater wordt afgebeeld als een jongeman van ideale schoonheid, duidelijk geïnspireerd door het klassieke Griekenland: rechte en goed geproportioneerde neus, een kaak met zachte lijnen, goed gedefinieerde wenkbrauwen, amandelvormige ogen in reliëf en een mond met volle lippen, lichtjes gescheiden alsof het beeld ademt. Het haar is gemaakt van goed gedifferentieerde golvende strengen, die de slapen bedekken en over het voorhoofd wervelen, wat de wilde aard van de sater weerspiegelt.rHet is een prachtig reliëf, van hoge kwaliteit, dat speelt met verschillen in volume om ruimtelijke diepte te suggereren. Om dit te doen, wordt de schiacciato-techniek toegepast, die het mogelijk maakt om de volumes te vergroten en een effectieve driedimensionale illusie te creëren door minimale variaties in de diepte van het gebeeldhouwde reliëf. Zo lijkt het hoofd praktisch in een ronde vorm te zijn bewerkt, met name het gezicht, terwijl de schouders in halve vorm zijn gelaten en andere details, zoals de poten van de panter op de mantel, in veel kleiner reliëf zijn gesneden.rSatyrs in Griekenland waren mythologische wezens die meestal werden afgebeeld met een dierlijke verschijning, met benen en oren van een geit of paard, hoorns en staart, en vaak ithyfallisch. Soms werden deze wezens echter afgebeeld als mooie jonge mannen, zoals het geval is met de rustende satyr van Praxiteles. Samen met de maenaden vormen de satyrs de processie die de god Dionysus vergezelt, hoewel ze ook geassocieerd kunnen worden met de god Pan. Sommige tradities beschouwen Silenus als de vader van de satyrstam. De drie oudsten van hen, Maron, Lenaeus en Astraeus genaamd, waren gelijk aan hun vader en werden door hen ook wel Sileni genoemd. Volgens sommige versies van de mythe zouden zij de vaders van de satyrs zijn geweest, die daarom de kleinkinderen van Silenus zouden zijn geweest. De drie Sileni maakten deel uit van Dionysus' entourage toen hij naar India reisde en Astreus was in feite de bestuurder van zijn strijdwagen.rIn Rome was de faun het equivalent van de sater. Het waren boswezens met horens en hoeven.van geit. Zij waren de kinderen van Faunus, geïdentificeerd met de Griekse Pan, de god van de velden en bossen en beschermer van de kuddes, die hij vruchtbaarder maakte en verdedigde tegen aanvallen van ongedierte. In een ander aspect werd Faunus beschouwd als een profetische god die de toekomst onthulde door stemmen die in de bossen werden gehoord of door dromen; Soms werd hij verantwoordelijk geacht voor nachtmerries in de nacht. Hij werd afgebeeld met een wellustig karakter, dat voortdurend de nimfen van de bossen achtervolgde. Men dacht dat hij soms vloeken tegen de boeren kon sturen, dus wreven ze hun lichamen in met bepaalde beschermende kruiden.rBacchische thema's komen veelvuldig voor in de context van Romeinse begrafenissen, aangezien Dionysus in zijn eigen persoon het menselijke en het goddelijke, sterfelijkheid en onsterfelijkheid verenigt. Hij is de enige Olympiër met een menselijke moeder en ervoer de dood door in stukken te worden gehakt door de titanen, hoewel zijn onsterfelijke aard de overhand had. Leven en dood komen in spanning in zijn persoonlijkheid en hij is het die zijn volgelingen voorziet van de lysis, ontspanning en ontbinding van de psyche die de ziel bevrijdt en symbolisch functioneert als een bevrijding van de geest na de dood van het lichaam. Daarom waren de thema's die verband hielden met zijn figuur en zijn cultus vooral geschikt voor een liminale ruimte, halverwege de wereld van de levenden en de wereld van de doden, zoals het grafmonument (afb. 3).rBibliografie:r- ELVIRA BARBA, M.A. Kunst en Mythe. Handleiding van klassieke iconografie. Flint. 2008.- DE GRUMMON, E. “Bacchische beeldspraak en cultuspraktijk in Romeins Italië”, in De Villa der Mysteriën in Pompeii: Oud ritueel, moderne muze. Kelsey Museum of Archeology en het University of Michigan Museum of Art. 2000. Pp. 73-83.- KLEINER, D.E. Romeinse beeldhouwkunst. Yale University Press. 1992.- KLINE, L.K.; ELKINS, N.T. Het Oxford Handboek van Romeinse beeldspraak en iconografie. Oxford University Press. 2022.- SEAFORD, R. Dionysos. Routledge. 2006.rParallellen:rAfb. 1 Reliëf met sater en maenade. Romeinse Rijk, ca. 27 v.Chr. - 68 n.Chr. Terracotta, 45,1 x 49,4 cm. Metropolitan Museum, New York, inv. 12.232.8b.rAfb. 2 Sarcofaag met Bacchus en zijn gevolg. Rome, h. 230-235 n.Chr. Marmer, 97 x 209 cm. Musée du Louvre, Parijs, inv. LL 49; nr. 540; Ma 1346.1.rAfb. 3 Voorzijde van de sarcofaag met de huwelijksprocessie van Bacchus en Ariadne. Rome, ca. II n. Chr. Marmer, 53,5 x 219,5 cm. British Museum, Londen, inv. 1805,0703.130.rrrrrrOpmerkingen:Het stuk omvat een certificaat van echtheid.Het stuk bevat een Spaanse exportvergunning.#MWVINDT


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app

Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.