Censorinus en zijn Die natali in de Elzevir-editie van 1642 uit Leiden, met de gevouwen astrologische kaart, een verfijnd bewijs van renaissance-wetenschap.



De orde van de sterren en het lot van de mensAstrologie, tijd en harmonie van het heelal in de laat-antieke gedachtegang. De gegraveerde tafel buiten de tekst, die de kosmische cirkels en de sterrenbeeldencycli afbeeldt, is slechts in enkele exemplaren aanwezig en vormt een bijzonder zeldzaam element.Fundamenteel voor het begrip van de astrologische, cosmologische en chronologische doctrines van de oudheid, werd de De die natali van Censorino gepubliceerd in deze zeldzame Nederlandse editie uit 1642 door de drukkers van Maire in Leiden. De elegante Elzevier-opmaak en de heldere gravure van de gevouwen astrologische tafel maken van dit volume een voorbeeldige getuigenis van de renaissance-interpretatie van de oude kennis: de geboorte als kosmische daad, de tijd als harmonieus ritme, de sterren als onzichtbare maatstaf van het bestaan. Beschouwd als een filosofisch astrologisch traktaat en als een encyclopedische samenvatting van de natuurlijke wetenschappen, verweeft de De die natali muziek, fysiologie en astronomie in een discours met een hoge symbolische spanning, dat diepgaande invloed zou uitoefenen op het renaissance-denken en de natuurfilosofie van de zeventiende eeuw.marktwaardeUitgave van groot prestige en zeldzaamheid, gewild door verzamelaars van astrologische teksten en wetenschapsgeschiedenis. Volledige exemplaren van de tafel en in gelijktijdige binding verschijnen op de internationale antiquarenmarkt tussen 1.200 en 1.800 euro, met significante schommelingen bij marginale aantekeningen of beroemde herkomsten. De interesse blijft levendig vanwege de typografische kwaliteit van de elzevir-uitgaven en vanwege het belang ervan binnen het corpus van de zeventiende-eeuwse astrologische edities.FYSIEKE BESCHRIJVING EN TOESTANDBinding in volledig hard perkament met titel in goud gegraveerd op een label aan de rug; gebruikssporen aan de randen. Titelpagina met lichte beschadiging aan de bovenkant. Een gravure op koper, gevouwen buiten de tekst, duidelijk gegraveerd, en enkele figuren in de tekst. Fris papier met ruime marges. Een authentiek exemplaar, goed bewaard, met normale ouderdomssporen. Pp. (2); 16 nn.; 250; 38; (2).Volledige titel en auteurDe die NataliLeida, bij Maire, 1642CensorinusContext en BelangSamengesteld in de derde eeuw na Christus en gewijd aan Quinto Cerellio ter gelegenheid van zijn dies natalis, is het De die natali een van de hoogste samenvattingen van de late-antieke kosmologische opvatting. Het werk onderzoekt de harmonie van de wereld en de relatie tussen lot en geboorte, waarbij de Pythagoreïsche wijsheid en de stoïcijnse astrologie worden samengevoegd in een rationele structuur van buitengewone consistentie. Censorino behandelt hierin de maat van de tijd, de muziek van de sferen, de fysiologie van het menselijk lichaam en de astrale invloed op het leven, en stelt een visie voor waarin het heelal wordt voorgesteld als een levend organisme en de mens als zijn microkosmische reflectie. De editie van 1642, met de gevouwen astrologische tabel, vernieuwt de humanistische interesse in de hemelse symboliek en in de overdracht van oude kennis via moderne filologie.AUTEURBIOGRAFIECensorino was een Latijns grammatica- en filoloog die actief was in de 3e eeuw na Christus. De weinige biografische gegevens komen uit zijn eigen traktaat, geschreven ter viering van de verjaardag van de mecenas Cerellio. Het De die natali, het enige overgeleverde werk, combineert eruditie en filosofische geest, en werd tijdens de Renaissance een van de waardevolste bronnen over het wetenschappelijke en astrologische denken uit het keizerlijke tijdperk.Drukgeschiedenis en verspreidingDe princeps-editie van het De die natali werd in 1472 in Ferrara gepubliceerd. Hierop volgden commentaar- en aantekeningsversies in de 16e eeuw, waaronder die van Barthius en Scaliger. De editie van Leiden uit 1642, verzorgd voor de elzevir-drukkerijen door François Maire, vertegenwoordigt een van de meest verfijnde uitgaven van de zeventiende eeuw, met een op kritische basis herzien tekst en bijgewerkte commentaren. De buiten de tekst ingesneden plaat, die de kosmische cirkels en de zodiacale cycli afbeeldt, is slechts in enkele exemplaren aanwezig en vormt een bijzonder zeldzaam element.Bibliografie en ReferentiesBrunet I, 1749Caillet 2218Graesse II, 128Thorndike, Geschiedenis van Magie en Experimentele Wetenschap, dl. IIVD17 12:115566MWellcome II, p. 328Houzeau-Lancaster 1129


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app

Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.