Een mid-zestiende-eeuwse commentaar op Ptolemaes Tetrabiblos door Girolamo Cardano, De Astrorum Iudiciis, leer gebonden met Geniturarum Exempla, historisch betekenisvol en zeldzaam in omloop.



Een zeldzaam boek over Ptolemeïsche astrologie dat in de renaissance verboden was.Dit belangrijke Renaissance-werk van Girolamo Cardano, een van de meest gevierde polymaths van de 16e eeuw, is een commentaar op Ptolemaeus' Tetrabiblos, de fundamentele tekst van de westerse astrologie.Cardano’s Commentaria bood een humanistische herinterpretatie van de Ptolemaïsche astrologie, waarbij klassieke bronnen werden gecombineerd met zijn eigen uitgebreide ervaring als arts, wiskundige en astroloog. In deze editie zijn ook Cardano’s 'Geniturarum Exempla' opgenomen, een reeks astrologische casestudy’s en horoscopen, inclusief zijn eigen geboortekaart en die van opmerkelijke figuren uit de oudheid en zijn eigen tijd.Deze editie uit 1555 is een van de belangrijkste drukken uit het midden van de 16e eeuw van Cardano’s Commentaria in Ptolemaeum en werd breed gelezen in zowel medische als astrologische kringen.Echter, vandaag de dag is dit boek schaars om een heel eenvoudige reden: het werd door de Kerk verboden. We kunnen slechts één exemplaar vinden dat in de afgelopen 100 jaar op een veiling is verkocht en geen exemplaren die commercieel beschikbaar zijn (bijvoorbeeld via Liabri of AbeBooks).Cardano werd gearresteerd door de inquisitors van Como, gevangen gezet en als onderdeel van zijn vrijlating, geregeld door de paus, werd dit boek in Italië verboden omdat het onder andere een horoscoop van Jezus publiceerde. Tot op de dag van vandaag zijn er op de USTC-lijst van bibliotheken die het boek bezitten, weinig Italiaanse exemplaren, waaronder geen in Bologna, de geboorteplaats van Cardano.Censuur door zowel de Inquisitie als de Index bleef rapporten over Cardano’s gepubliceerde geschriften produceren tot minstens de jaren 1590, een bewijs van de blijvende belangstelling voor hem op het Italiaanse schiereiland tot ver in de zeventiende eeuw.Artsen, juristen, geestelijken en andere belangstellenden zochten vaak toestemming bij de Kerk om zijn verboden werken te lezen (Marcus 2020, 160–163).Volgens de Inquisitorius overdrijft Cardano de invloed van hemelse lichamen en ontkent hij de mogelijkheid dat God rechtstreeks op de ondermaanse natuur handelt. Hij beweert ook, aldus de Inquisitorius, dat de martelaren van de Kerk niets meer zijn dan dwaze mensen, gedreven tot extreme en dwaze religieuze gedragingen door hemelse invloeden. De Inquisitorius somt ook, nogal vaag, andere overtredingen op: minachting van de geestelijkheid, ontkenning van wonderen en demonen, en het onderwijzen van divinatoire bijgeloof (Baldini en Spruit, t. II, 1042–1043). Deze reeks beschuldigingen, met astrologie in het centrum, zou de basis vormen voor de latere censuur van Cardano. Centraal in de censuur stond de beschuldiging dat hij wat de Kerk buiten het domein van de natuur geloofde, naturaliseerde: God en voorzienigheid, vrije wil en wonderen. Daarom werd Cardano niet per se als astroloog aangevallen, maar eerder als een astroloog-beoefenende filosoof in de geest van Pietro Pomponazzi (1462–1525).Een eerdere versie van dit werk werd gepubliceerd in 1543, De Supplemento Almanach. Ook werd een exemplaar van dit boek in 1554 in Basel gepubliceerd (gepubliceerd door Heinrich uit Basel Petri).Ptolemaeus' Almagest was meer dan duizend jaar een gezaghebbende tekst over astronomie, en de Tetrabiblos, het bijbehorende werk, was even invloedrijk in de astrologie, de studie van de effecten van astronomische cycli op aardse zaken. Maar terwijl de Almagest als astronomisch gezag werd vervangen door de acceptatie van het heliocentrische model van het zonnestelsel, blijft de Tetrabiblos een belangrijk theoretisch werk voor de astrologie.Cardano stond bekend als niet alleen arts en wiskundige (hij leverde vroege bijdragen aan de kansrekening en algebra), maar ook als een controversiële astroloog wiens voorspellingen zowel beroemdheid als argwaan wekten. Zijn werken werden breed gelezen in het Renaissance-Europa en blijven essentieel voor de geschiedenis van de wetenschap en esoterisch denken.In Cl. Ptolemaei Pelusiensis IIII de Astrorum Iudiciis Commentaria (Lyon, 1555) bevindt zich Girolamo Cardano’s beroemde commentaar op Ptolemaeus’ Tetrabiblos, de hoeksteen van de westerse astrologie. In dit werk onderzoekt Cardano (1501–1576), een van de meest briljante en controversiële geesten van de Renaissance, de fundamenten van de hemelse invloed op het menselijk leven, waarbij hij Ptolemaeus’ doctrines uitbreidt met zijn eigen observaties als arts, wiskundige en praktiserend astroloog.Het boek is onderverdeeld in gedetailleerde commentaren op elk van de vier boeken van de Tetrabiblos, waarin de bewegingen van de planeten, de effecten van de sterren op het menselijke karakter, het lot en de gezondheid worden behandeld, evenals de methoden voor het werpen en interpreteren van geboortehoroscopen. Aangehecht is Cardano’s beroemde Geniturarum Exempla, een serie van meer dan honderd horoscopen—waaronder die van opmerkelijke figuren uit de oudheid en zijn eigen tijdgenoten—die de astrologenpraktijk in detail illustreren.Door rigoureus wetenschappelijk onderzoek te combineren met praktische casestudy's, werden Cardano’s Commentaries een van de invloedrijkste werken uit de Renaissance over astrologie. Het behield niet alleen de autoriteit van Ptolemaeus voor vroege moderne lezers, maar weerspiegelde ook het intellectuele klimaat van die tijd, waarin wetenschap, filosofie en het occulte in dynamische spanning coexistieerden.Ptolemaeus wordt genoemd als 'de meest beroemde Griekse astroloog' en 'een pro-astrologisch gezag van de hoogste orde'. Als referentie wordt zijn Tetrabiblos beschreven als dat het 'bijna de autoriteit van een Bijbel' genoot onder de astroloogschrijvers van duizend jaar of meer. Het werk, samengesteld in Alexandrië in de 2e eeuw, verzamelde commentaren vanaf de eerste publicatie. Het werd in de 9e eeuw in het Arabisch vertaald en wordt beschreven als 'verreweg de meest invloedrijke bron van middeleeuwse islamitische astrologie'.BOEKOMSCHRIJVING EN VOORWAARDEN:Conditie goed. Octavo. pp. [32] 815 [1] 208. Hedendaagse kalfsleren binding. Leeftijdssporen die overeenkomen met een binding uit het midden van de 16e eeuw: vlekken, schimmelvlekken op de vroege pagina's; vochtvlekken en vlekken op de eerste en laatste bladen. De binnenkant van de tekst blijft leesbaar en aantrekkelijk, met astrologische diagrammen die schoon en goed bewaard zijn gebleven. De binding is afgesleten met enkele beschadigingen aan de hoeken en rand van de rug, maar nog steeds structureel stevig. De meeste bestaande exemplaren van dit boek zijn opnieuw ingebonden. Titelpagina met drukkersmerk (een gemonteerde ridder met speer en draak, typisch voor Paganus’s Lyonse persen).Volledige titel: Hieronymi Cardani Mediolanensis medici en philosophi praestantißimi, In Cl. Ptolemaei IIII de astrorum judiciis, of, zoals men gewoonlijk zegt, quadripartite constructie van de boeken commentaren, die niet alleen voor astronomen en astrologen, maar ook voor alle filosofiestudenten veel nut kunnen bieden. Recentelijk voor het eerst zeer zorgvuldig gepubliceerd. Daarnaast voorbeelden van zijn werk over de twaalf generaties en opmerkelijke geluiden en notities die waardevol zijn voor het correct beoefenen van deze wetenschap, en nuttig voor observatie. En nog veel meer, die uitstekend dienen bij vragen en keuzes, en die valse van ware correct onderscheiden. Tot slot een voorbeeld van de eclipsen, die een zeer ernstige pest hebben gevolgd.SCHAARSTEANALYSE:Dit boek is uiterst zeldzaam in de handel omdat het door de Kerk werd verboden. Eén exemplaar van dit boek is in de afgelopen eeuw bij een veiling verschenen (RBH), en bracht in 2013 $3125 op. In tegenstelling tot dat exemplaar bevat deze de “Geniturarum Exempla”. USTC vermeldt 38 exemplaren in wereldwijde bibliotheken.Over de auteur:Girolamo Cardano (Hieronymus Cardanus, 24 september 1501 – 21 september 1576) was een Italiaanse polymath wiens interesses en vaardigheden zich uitstreken over die van wiskundige, arts, bioloog, natuurkundige, scheikundige, astroloog, astronoom, filosoof, muziektheoreticus, schrijver en gokker.Hij werd een van de meest invloedrijke wiskundigen van de Renaissance en een van de sleutelfiguren in de oprichting van de waarschijnlijkheid; hij introduceerde de binomiale coëfficiënten en de binomiale stelling in de westerse wereld. Hij schreef meer dan 200 werken over wetenschap.Cardano heeft gedeeltelijk verschillende mechanische apparaten uitgevonden en beschreven, waaronder het combinatielock, de gimbal bestaande uit drie concentrische ringen waarmee een ondersteunde kompas of gyroscoop vrij kan draaien, en de Cardan-as met universele gewrichten, die de overdracht van roterende beweging onder verschillende hoeken mogelijk maakt en tot op de dag van vandaag in voertuigen wordt gebruikt. Hij leverde belangrijke bijdragen aan hypocycloïden - gepubliceerd in De proportionibus, in 1570. De genererende cirkels van deze hypocycloïden, later 'Cardano-cirkels' of 'cardanische cirkels' genoemd, werden gebruikt voor de constructie van de eerste snelprintpersen.Cardano wilde geneeskunde beoefenen in een grote, welvarende stad als Milaan, maar hij kreeg geen vergunning om te praktiseren, dus koos hij voor de stad Piove di Sacco, waar hij zonder vergunning werkte. Daar trouwde hij in 1531 met Lucia Banderini. Voor haar dood in 1546 kregen ze drie kinderen: Giovanni Battista (1534), Chiara (1537) en Aldo Urbano (1543). Cardano schreef later dat dit de gelukkigste dagen van zijn leven waren.Met de hulp van enkele edelen kreeg Cardano een lespositie in wiskunde in Milaan. Nadat hij eindelijk zijn medische vergunning had ontvangen, oefende hij gelijktijdig wiskunde en geneeskunde uit, waarbij hij enkele invloedrijke patiënten behandelde. Hierdoor werd hij een van de meest gewilde artsen in Milaan. In feite kon hij in 1536 zijn onderwijspositie opzeggen, hoewel hij nog steeds geïnteresseerd was in wiskunde. Zijn bekendheid in de medische wereld was zodanig dat de aristocratie probeerde hem uit Milaan weg te lokken.Cardano werd in 1570 gearresteerd door de inquisitie na een beschuldiging van ketterij door de inquisitor van Como, die gericht was op Cardano's De rerum varietate (1557).De inquisitors klaagden over Cardano's geschriften over astrologie, vooral zijn bewering dat zelfverwondende religieus gemotiveerde handelingen van martelaren en ketters werden veroorzaakt door de sterren.In zijn boek De Supplemento Almanach uit 1543, een commentaar op het astrologische werk Tetrabiblos van Ptolemaeus, had Cardano ook een horoscoop van Jezus gepubliceerd. Cardano werd enkele maanden gevangen gezet en verloor zijn leerstoel in Bologna. Hij deed berouw en werd vrijgelaten, waarschijnlijk met hulp van invloedrijke kerkelijke leiders in Rome. Al zijn niet-medische werken werden verboden en op de Index geplaatst.Hij verhuisde naar Rome, waar hij een levenslange lijfrente ontving van paus Gregorius XIII (na eerst afgewezen te zijn door paus Pius V, die in 1572 overleed) en zijn autobiografie voltooide. Hij werd toegelaten tot het Koninklijk College van Artsen, en naast het beoefenen van de geneeskunde zette hij zijn filosofische studies voort tot aan zijn dood in 1576.PROVENANCEOnderaan de titelpagina, onder de imprint, bevindt zich een eigendomsinscriptie uit de 16e-17e eeuw in cursief Latijns schrift. Het leest: Jacobus Salignadius, een tegenwoordig onbekende naam. Dit boek was ook eerder eigendom van Arthur Tatossian, een beroemde Franse medische bibliofiel. Arthur Tatossian (1929–1995) was een Franse psychiater en fenomenologisch denker van Armeense afkomst, beschouwd als een van de voornaamste exponenten van de fenomenologische psychiatrie in de 20e eeuw. Als hoogleraar psychiatrie in Straatsburg is hij vooral bekend door zijn invloedrijke boek La Phénoménologie des psychoses (1979), waarin hij Husserliaanse en Heideggeriaanse fenomenologie toepaste op het klinisch begrijpen van schizofrenie en psychose. Tatossian benadrukte het belang van het begrijpen van de geleefde ervaring van de patiënt in plaats van mentale ziekten uitsluitend te reduceren tot biologische of gedragsmatige categorieën, waardoor hij een sleutelfiguur werd in de brug tussen filosofie en psychiatrie. Zijn werk blijft een inspiratiebron voor hedendaagse discussies in psychopathologie, hermeneutiek en de filosofie van de psychiatrie.REFERENTIES:Adams C-681; [Riccardi I, 254]; Honeyman 591.


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app

Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.