Een mechanisch horloge is uniek omdat het zijn energie haalt uit een opwindbare veer in plaats van een batterij zoals bij quartz horloges. Dit maakt dat mechanische horloges vaak handwerk zijn en zijn gemaakt van hoogwaardige materialen. Daardoor kunnen ze een kunstzinnig en ambachtelijk karakter hebben, wat quartz horloges niet altijd bieden.
Om een mechanisch horloge optimaal te onderhouden, is het belangrijk om het regelmatig te laten schoonmaken en oliën door een professionele horlogemaker. Daarnaast is het goed om het horloge af en toe op te winden, indien het handopwindbaar is, en het niet bloot te stellen aan extreme temperaturen of vochtigheid.
De voordelen van het dragen van een mechanisch horloge zijn onder andere de exquisite vakmanschap, duurzaamheid, en het feit dat ze in de loop der jaren vaak karakter ontwikkelen. Veel mensen waarderen het gevoel van verbinding met een mechanisch horloge, omdat ze weten dat er vakmanschap en geschiedenis achter elke tijdsaanduiding schuilgaat.
Er zijn verschillende types mechanische horloges, zoals handopwindbare horloges, automaten (die zichzelf opwinden met de beweging van de pols), en horloges met complicaties zoals chronografen of maanfases. Elk type heeft zijn eigen charme en functionaliteiten, die variëren van eenvoudig tot zeer complex.
Een mechanisch horloge werkt door middel van een opwindbare veer die energie opslaat. Wanneer je het horloge opwindt, spant deze veer zich op. Wanneer de veer weer ontspant, geeft deze energie vrij aan een reeks tandwielen die de wijzers van het horloge aandrijven. Dit mechanisme vereisen geen batterij en illustreert de precisie en techniek van traditioneel horlogemakerij.