De gebroeders Grimm verkennen in hun sprookjes thema's zoals goed versus kwaad, de strijd tegen onrecht, en de rol van magie en wonderen. Een terugkerend motief is de transformatie; personages ondergaan vaak een metamorfose, zoals het veranderen van een gewone prins in een kikker of omgekeerd. De verhalen bevatten ook morele lessen, waarbij de helden vaak beloningen krijgen voor hun deugden, terwijl slechteriken worden gestraft.
De oorsprong van de sprookjes van de gebroeders Grimm ligt in de mondelinge traditie van verhalen vertellen. Ze begonnen in de vroege 19e eeuw hun verzameling om de volksverhalen te documenteren die ze hadden gehoord van hun ouders en grootouders. Deze verhalen zijn vaak generaties lang doorgegeven, en de gebroeders Grimm wilden ze bewaren voor de toekomst, waardoor ze het culturele erfgoed van Duitsland hielpen behouden.
De gebroeders Grimm verzamelden sprookjes door naar de verhalen van inwoners uit verschillende delen van Duitsland te luisteren. Ze nodigden mensen uit om hun verhalen te vertellen en schreven deze vervolgens op. Na het verzamelen van deze verhalen, bewerkten ze de teksten om ze toegankelijker te maken voor een breder publiek, waarbij ze vaak de grimmigste of gewelddadigere elementen verzachten om ze aanvaardbaarder te maken voor kinderen.
Een uniek element van de sprookjes van de gebroeders Grimm is de stemming van duisternis en gevaar die vaak onder de oppervlakte ligt. Veel van hun verhalen bevatten wrede straffen voor slechteriken en onvoorspelbare wendingen die een gevoel van angst oproepen. Tevens zijn hun karakteristieke gebruik van duidelijke archetypen, zoals de dappere held, de boosaardige heks en de hulpvaardige dieren, herkenbaar en blijven ze veelvuldig in literatuur en cultuur terugkomen.
De sprookjes van de gebroeders Grimm blijven populair omdat ze tijdloze thema's en levenslessen bevatten die relevant zijn in elk tijdperk. Hun verhalen zijn vaak spannend, vol avontuur en bevatten een bepaalde magie die aantrekkingskracht heeft op zowel kinderen als volwassenen. Daarnaast zijn ze vaak bewerkt in films, boeken en andere media, waardoor ze door een nieuw publiek ontdekt blijven worden.