Max Havelaar behandelt thema's zoals sociale rechtvaardigheid, kolonialisme, en de strijd tegen onderdrukking. De roman belicht de uitbuiting van de Javaanse bevolking door de Nederlandse koloniale heersers. Daarnaast speelt de persoonlijke strijd van de protagonist, Droogstoppel, een grote rol in het ontrafelen van deze thema's.
Max Havelaar heeft een aanzienlijke impact gehad op de Nederlandse literatuur en wordt vaak gezien als een van de eerste romans die sociale en politieke kwesties serieus aankaart. Het werk inspireerde andere schrijvers en leidde tot een grotere aandacht voor maatschappijkritiek in de literatuur.
Max Havelaar is een klassieker omdat het niet alleen een prachtig geschreven verhaal is, maar ook belangrijke sociale thema's behandelt die relevant blijven. De combinatie van humor, ironie, en ernst maakt het tot een tijdloos werk dat nog steeds gelezen en bestudeerd wordt.
De narratief in Max Havelaar is bijzonder omdat het verschillende perspectieven en verhaallijnen combineert. Dit stelt de lezer in staat om niet alleen de gedachten en gevoelens van de protagonist te begrijpen, maar ook de structurele ongelijkheid en onrechtvaardigheid in de koloniale samenleving te zien.
De boodschap van Max Havelaar wordt nog steeds gewaardeerd, vooral in discussies over kolonialisme en sociale rechtvaardigheid. Het boek heeft een blijvende indruk achtergelaten op de Nederlandse en wereldliteratuur en inspireert tot nadenken over de gevolgen van koloniale praktijken en de verantwoordelijkheid van de moderne samenleving.