Duikboten worden voornamelijk gebruikt voor militaire doeleinden, zoals surveillance en verkenning. Ze kunnen ook worden ingezet voor het bestrijden van onderzeese dreigingen, zoals mijnen of vijandelijke schepen. Daarnaast worden ze steeds vaker gebruikt voor wetenschappelijke research, zoals oceanografische studies en onderzoek naar zeeleven.
Een duikboot duikt door de waterballast tanks te vullen met water, waardoor het zijn drijfvermogen verliest en onder water kan gaan. Om weer omhoog te komen, pompt de duikboot het water uit deze tanks en vervangt dit met lucht, waardoor hij weer drijft. Dit proces vergt precisie en ervaring van de bemanning.
Moderne duikboten maken gebruik van verschillende geavanceerde technologieën, zoals sonar voor detectie, stealth-technologie om onzichtbaar te zijn voor radars, en GPS-systemen voor navigatie. Deze technologieën zorgen ervoor dat duikboten effectief hun doelen kunnen bereiken en veilig kunnen opereren in vijandige wateren.
De grootste uitdagingen bij het ontwerpen van een duikboot zijn onder andere drukbestendigheid, geluidsreductie en energiebeheer. Een duikboot moet bestand zijn tegen enorme druk op grote diepte, stil zijn om niet gedetecteerd te worden, en efficiënt omgaan met zijn energievoorziening om lange missies aan te kunnen.
Duikboten worden steeds vaker gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek, zoals het in kaart brengen van de oceaanbodem, het bestuderen van zeecurrents en het verzamelen van gegevens over mariene ecosystemen. Ze kunnen wetenschappers toegang bieden tot gebieden die anders moeilijk bereikbaar zouden zijn.