Het verhaal van Excalibur gaat terug tot de middeleeuwse legendes van koning Arthur. Volgens de mythe kreeg Arthur het zwaard uit de handen van de Dame van het Meer. Het zwaard symboliseerde niet alleen kracht en rechtvaardigheid, maar ook de verantwoordelijkheid van Arthur als koning. De legende vertelt dat Excalibur magische krachten had die zorgden voor Arthur's overwinning in vele strijdtonelen.
In de Arthur-legende is Excalibur een essentieel element dat de legitieme heerschappij van Arthur over zijn koninkrijk vertegenwoordigt. Het is niet alleen een wapen, maar ook een symbool van zijn autoriteit en ethische leiderschap. De legende vertelt dat alleen de rechtmatige koning het zwaard kan trekken, wat de onbetwistbaarheid van zijn recht om te heersen benadrukt.
Excalibur wordt vaak afgebeeld als een prachtig, glanzend zwaard, vaak versierd met juwelen en unieke symbolen. In schilderijen en boeken wordt het vaak gepresenteerd in dramatische scènes, zoals wanneer Arthur het uit de steen trekt, of wanneer hij het overhandigd krijgt door de Dama van het Meer. Deze afbeeldingen benadrukken de magie en het mysterie van het zwaard.
Excalibur is van groot belang in de Britse mythologie, omdat het de verbinding symboliseert tussen koning Arthur en het Britse grondgebied. Het zwaard belichaamt de idealen van moed, eer en rechtvaardigheid, en wordt vaak gezien als een belichaming van de Britse waarden. Het verhaal van Arthur en Excalibur heeft een blijvende impact gehad op de literatuur, kunst en populaire cultuur.
In moderne media zijn er tal van aanpassingen van het Excalibur-verhaal, van films tot boeken en TV-series. Sommige versies blijven trouw aan de traditionele legendes, terwijl andere creatieve interpretaties bieden. Bijvoorbeeld, in sommige films wordt Excalibur afgebeeld als een technologisch geavanceerd wapen of als een object met speciale krachten, waardoor de verhaallijnen verder worden uitgebreid en vernieuwd.