Tijdens de Tweede Wereldoorlog had de rijkswacht een complexe rol. Ze diende voornamelijk als handhavingsorgaan binnen de door de nazi's bezette gebieden. Dit betekende dat ze soms in dienst waren van de bezetter en andere keren samenwerkten met het verzet. De rijkswacht was dus zowel uitvoerder van het regime alsook, in enkele gevallen, een bron van hoop voor de lokale bevolking die probeerde hun vrijheid te herwinnen.
Er zijn verschillende significante gebeurtenissen waarbij de rijkswacht een rol speelde, zoals de Pruisische invasie in 1830 en de daaropvolgende Belgische Revolutie. Daarnaast waren ze betrokken bij de opsporing en arrestatie van criminelen in de jaren ’80 en ’90, waarbij hun acties soms tot grote landelijke opschudding leidden. De geschiedenis van de rijkswacht is vol met incidenten die de publieke opinie over de organisatie impacteerden.
De organisatie van de rijkswacht heeft in de loop der jaren vele veranderingen ondergaan. Tegenwoordig is de focus veel meer gericht op moderne politietaken, met een grotere nadruk op communicatie en samenwerking met andere instanties. In het verleden was de rijkswacht sterk militair van aard, maar de afgelopen decennia is er een verschuiving geweest naar een meer burgergerichte benadering van wetshandhaving.
Binnen de Belgische samenleving had de rijkswacht verschillende taken. Ze zorgden voor openbare orde, verkeer en voerden onder andere veiligheidscontroles uit. Daarnaast speelden ze ook een belangrijke rol in noodsituaties, zoals natuurrampen en grote evenementen. Hun aanwezigheid bood burgers een gevoel van veiligheid en bescherming in een veranderende wereld.
De perceptie van de rijkswacht door het publiek varieerde door de jaren heen. In de beginjaren werd de rijkswacht vaak gezien als een symbool van orde en veiligheid. Echter, in bepaalde periodes, vooral tijdens controversiële incidenten of schandalen, kreeg de rijkswacht kritiek en werd het gezien als een speelbal van politieke invloeden.