De boeken van Steven Pinker behandelen een breed scala aan thema's, waaronder taal, menselijke natuur, en de vooruitgang van de beschaving. Hij onderzoekt hoe de menselijke cognitie ons gedrag beïnvloedt en hoe ons denken is geëvolueerd. In zijn werken bespreekt hij ook de rol van taal in de samenleving en hoe deze ons begrip van de wereld vormt.
Pinker heeft ons begrip van taal en cognitie ingrijpend beïnvloed door te stellen dat taal een evolutionaire aanpassing is. Volgens hem is er een biologische basis voor taalverwerving, wat betekent dat mensen van nature geneigd zijn om taal te leren. Dit idee heeft de manier veranderd waarop we naar taalontwikkeling kijken en hoe we psycholinguïstiek benaderen.
Pinker heeft betoogd dat, hoewel geweld een constante in de mensheid is geweest, het in de afgelopen eeuwen aanzienlijk is afgenomen. Hij kijkt naar historische gegevens om te ondersteunen dat de wereld in veel opzichten veiliger is geworden. Dit standpunt is soms controversieel, maar hij pleit voor het idee dat de maatschappij verbeteringen kan blijven aanbrengen door rationale en wetenschap.
Het werk van Pinker heeft de psychologische wetenschap op verschillende manieren beïnvloed, inclusief de popularisering van evolutionaire psychologie. Zijn boeken hebben bijgedragen aan een breder publiek begrip van psychologische concepten en hebben onderzoekers aangemoedigd om verder te denken over de verbindingen tussen taal, cultuur en evolutie.
Critici van Pinker wijzen vaak op een oversimplificatie van complexe onderwerpen en de neiging om data selectief te interpreteren. Sommige onderzoekers beweren dat hij te veel nadruk legt op genetische factoren bij het verklaren van menselijk gedrag. Dit heeft geleid tot discussies over de juiste balans tussen nature en nurture in de psychologie.