De hongerwinter, die zich voordeed in 1944-1945, vormt een cruciaal onderdeel van Oorlogswinter. De honger, de schaarste aan voedsel en de erbarmelijke omstandigheden waarin mensen moesten overleven, schetsen een grimmig beeld van die tijd. Michiel en zijn familie moeten creatief zijn om genoeg te eten te vinden. Deze situatie creëert niet alleen spanning in het verhaal, maar laat ook zien hoe de humanitaire crisis mensen kan samenbrengen, maar ook kan verdelen. Het maakt de gevolgen van oorlog heel tastbaar en geeft een sterke emotionele laag aan het verhaal.
Oorlogswinter behandelt thema's zoals moed, opoffering, en de impact van oorlog op de menselijke geest. Een belangrijk thema is de morele keuze tussen goed en kwaad, wat Michiel dwingt om na te denken over wat hij moet doen om zijn idealen te verdedigen. De invloed van oorlog op vriendschappen en familiebanden komt ook naar voren, evenals de vraag hoe ver iemand bereid is te gaan voor anderen. Het verhaal biedt een prachtig perspectief op de morele dilemma's waarmee mensen werden geconfronteerd tijdens deze barre tijden.
Vriendschap speelt een centrale rol in Oorlogswinter, vooral in de ontwikkeling van Michiel. Hij leert veel over loyaliteit en vertrouwen, met verschillende vriendschappen die hem vormen en ondersteunen in zijn avonturen. De band die hij vormt met Jack is bijzonder belangrijk; deze vriend helpt Michiel om zijn onzekerheden te overwinnen en moedig te worden. Daarnaast laat de falen van sommige vriendschappen ook de pijn van verraad en teleurstelling zien, wat het verhaal een diepte geeft die de lezer bijblijft.
Gedurende Oorlogswinter ondergaat Michiel een ingrijpende ontwikkeling. Aanvankelijk is hij een onschuldige jongen die het leven leidt zoals ieder ander. Door de oorlogservaringen groeit hij echter uit tot een moedige jongeman. De uitdagingen die hij tegenkomt, dwingen hem om volwassen keuzes te maken en verantwoordelijkheden op zich te nemen. Dit proces van groei laat zien hoe situaties zoals oorlog de kracht van een individu kunnen vormen en hoe een jonge geest kan veranderen door angst, liefde en de noodzaak om te overleven.
De natuur in Oorlogswinter is niet alleen een decor, maar ook een belangrijke symbolische factor. De koude, winterse omgeving weerspiegelt de onbegaanbaarheid en de moeilijkheden waarmee de hoofdpersonages te maken hebben. Daarnaast biedt de natuur momenten van rust en reflectie voor Michiel terwijl hij zich door de chaos van oorlog navigeert. Het contrasteert ook met de menselijk gemaakte ellende van de oorlog, wat de schoonheid en kwetsbaarheid van het leven in de natuur benadrukt. Hierdoor krijgen de elementen van kou en sneeuw ook een emotionele lading in het verhaal.