De belangrijkste thema's in Frankenstein zijn de strijd tussen de mens en de natuur, isolatie, de gevolgen van onverantwoorde wetenschappelijke experimenten, en de zoektocht naar acceptatie. Het boek verkent ook de vragen over wat het betekent om menselijk te zijn en de verantwoordelijkheden die komen kijken bij creatie.
De belangrijkste personages in het boek zijn Victor Frankenstein, de wetenschapper die het monster creëert; het monster zelf, dat leegte en afwijzing ervaart; en Elizabeth Lavenza, de geliefde van Victor. Daarnaast spelen Robert Walton, de verhalenverteller en ontdekkingsreiziger, ook een cruciale rol in het verhaal.
Een van de morele lessen uit Frankenstein is dat het nastreven van kennis en vooruitgang zonder rekening te houden met de gevolgen kan leiden tot tragedie. Het boek laat zien hoe Victor Frankenstein, door zijn ambitie, niet alleen zijn eigen leven, maar ook dat van anderen verwoest. Er wordt ook een boodschap over empathie en acceptatie gegeven, want het monster zoekt naar liefde en verbondenheid, maar wordt in plaats daarvan afgewezen.
Mary Shelley schreef Frankenstein toen ze pas 18 jaar oud was, geïnspireerd door gesprekken over wetenschappelijke ontdekkingen en de filosofieën van haar tijd, waaronder de Romantiek. Het verhaal ontstond tijdens een zomervakantie in Zwitserland, waar ze en haar groep vrienden, waaronder de dichter Lord Byron, een wedstrijd hielden om het beste spookverhaal te bedenken. Shelley's eigen ervaringen met verlies en haar zorgen over de vooruitgang van de wetenschap waren ook sterke invloeden op haar schrijven.
Frankenstein heeft een enorm impact gehad op de literatuur en popcultuur. Het boek wordt vaak beschouwd als een van de eerste werken van sciencefiction en heeft talloze adaptaties geïnspireerd in de film, theater en andere media. Het monster zelf is een iconisch figuur geworden, dat verschillende culturele betekenis heeft gekregen, van een symbool van de gevolgen van onverantwoordelijk gedrag tot een representatie van de angst voor het onbekende.