Bij western boeken komen vaak thema's naar voren zoals rechtvaardigheid, de strijd tussen goed en kwaad, vriendschap en verraad. Ook de strijd tegen de elementen en de natuur speelt een grote rol, net als de zoektocht naar vrijheid en het verkennen van onontgonnen land. Deze thema's zijn vaak verweven met de culturele identiteit van het oude westen.
Enkele bekende auteurs van western literatuur zijn Louis L'Amour en Zane Grey. L'Amour schreef talloze boeken over het leven in het westen en zijn verhalen zijn vaak spannend en vol actie. Zane Grey daarentegen is beroemd om zijn romantische benadering van het western genre, waarin hij de schoonheid van de natuur combineert met diep menselijke verhalen.
Een typisch western verhaal bevat vaak cowboys, paarden, saloons en indringers. Er is vaak een duidelijke protagonist die in conflict komt met een antagonist, wat leidt tot spannende confrontaties. Ook zijn er vaak elementen van romantiek, waar een cowboy een liefde vindt te midden van gevaar en avontuur. De setting speelt een cruciale rol; het landschap is vaak woest en uitgestrekt, een reflectie van de uitdagingen die de personages tegenkomen.
Het western genre blijft populair omdat het een nostalgisch beeld oproept van een tijd waarin helden en schurken duidelijk herkenbaar waren. Mensen zijn gefascineerd door de vrijheid en de ruwe schoonheid van het westen. Het biedt ook ruimte voor avontuur en spanningen die in deze moderne tijd soms verloren lijken te gaan. Tevens blijft het genre vernieuwen, waardoor het aantrekkelijk blijft voor nieuwe generaties lezers.
Binnen het western genre zijn er verschillende subgenres, waaronder de historische western, waarin werkelijke gebeurtenissen en figuren worden gebruikt, en de moderne western, die zich afspeelt in de hedendaagse samenleving maar nog steeds de geest van het westen weerspiegelt. Er zijn ook avontuurlijke westerns, waar de focus ligt op de actie en spanning, en romantische westerns, waarin de liefde tussen personages centraal staat.