De geschiedenis van gevangenissen in België gaat terug tot de middeleeuwen, toen gevangenissen vaak kelders of andere ongeschikte ruimtes waren. Pas in de 18e en 19e eeuw werden er echte gevangenissen gebouwd met als doel rehabilitatie in plaats van alleen straf. Sindsdien heeft het Belgische gevangeniswezen tal van hervormingen ondergaan, vooral in de laatste decennia, om focussen op de rechten en welbevinden van gedetineerden.
In Belgische gevangenissen is er een focus op humane behandeling. Dit betekent dat gevangenen recht hebben op respect, basisbehoeften zoals voedsel en medische zorg, en de mogelijkheid om te werken of onderwijs te volgen. Desondanks zijn er soms zorgen over overbezetting en onvoldoende middelen, wat de kwaliteit van de behandeling kan beïnvloeden.
Gevangenen in België hebben verschillende rechten, waaronder het recht op een eerlijk proces, recht op privacy en recht op medische zorg. Daarnaast hebben ze het recht om hun stem te laten horen over hun situatie en om hulp te vragen bij juridische of sociale problemen. Het is belangrijk dat deze rechten gerespecteerd worden, zelfs binnen de muren van een gevangenis.
Gevangenen kunnen contact hebben met de buitenwereld via brieven, telefoongesprekken en soms bezoek wat gepland moet worden. Dit contact is cruciaal voor hun mentale welzijn en helpt hen om sociale banden in stand te houden. De frequentie en voorwaarden voor contact kunnen echter variëren afhankelijk van de gevangenis en het gedrag van de gedetineerde.
Binnen Belgische gevangenissen zijn er mogelijkheden voor educatie en arbeid. Vaak zijn er programma's voor volwasseneneducatie, zoals het behalen van een diploma of alfanumerische vaardigheden. Daarnaast kunnen gevangenen werken in verschillende sectoren binnen de gevangenis, wat niet alleen helpt bij het opbouwen van vaardigheden, maar ook zorgt voor een gevoel van productiviteit.