Seizoensveranderingen hebben een aanzienlijke invloed op de grondwaterstand. In de winter, wanneer er meer neerslag valt, zie je vaak dat de grondwaterstand stijgt. Dit komt omdat de regen door de bodem heen sijpelt en het grondwater aanvult. In de zomer, vooral tijdens droge perioden, kan de grondwaterstand dalen doordat de verdamping toeneemt en de planten meer water opnemen. Hoeveel de grondwaterstand fluctueert, hangt ook af van de grondsoort en hoe goed deze kan water vasthouden.
Om de kwaliteit van het grondwater in je tuin te verbeteren, is het belangrijk om te kiezen voor milieuvriendelijke tuinmethoden. Vermijd chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest, en kies voor natuurlijke alternatieven. Daarnaast kun je het beste zoveel mogelijk organisch materiaal in de bodem terugbrengen, zoals compost, wat de bodemstructuur verbetert en de waterdoorlatendheid verhoogt. Een gezonde bodem kan beter water vasthouden en geeft minder kans op vervuiling van het grondwater.
Tekenen van een hoge grondwaterstand kunnen zijn dat je water ziet staan in je tuin, vooral tijdens of na zware regenval. Bovendien kunnen planten die normaal gesproken goed groeien, nu verwelken of de bladeren laten vallen. Als je ook ongewone geur of schimmelvorming opmerkt in kelders of andere ondergrondse ruimtes, kan dit ook wijzen op een hoge grondwaterstand. Het is goed om hier alert op te zijn om problemen vroegtijdig aan te pakken.
Het gebruik van bestrijdingsmiddelen kan de grondwaterkwaliteit ernstig aantasten. Chemische stoffen kunnen via regen of irrigatie in de bodem terechtkomen en zo in het grondwater komen. Dit kan schadelijk zijn voor zowel de flora en fauna als de mensen die afhankelijk zijn van dat water. Bij het toepassen van bestrijdingsmiddelen is het belangrijk om altijd de gebruiksaanwijzing te volgen en bij voorkeur te kiezen voor producten die specifiek zijn ontwikkeld om het milieu te sparen. Alternatieve methoden voor onkruidbestrijding zijn ook zeker het overwegen waard.
Om erosie door vrijgekomen grondwater te verminderen, kun je een aantal stappen ondernemen. Planten zijn bijvoorbeeld erg effectief in het vasthouden van de grond; je kunt dus overwegen om meer bomen en struiken te planten. Daarnaast kun je ook opbouw maken van organisch materiaal, zoals mulch, rond planten en in bloembedden. Dit houdt vocht in de bodem vast en voorkomt dat de bovenste laag grond wordt weggespoeld. Ook drainage systemen kunnen helpen om overtollig water af te voeren, maar moet altijd zorgvuldig worden aangelegd zodat het grondwaterniveau niet verder wordt verstoord.