De belangrijkste thema's in Utopia zijn sociale rechtvaardigheid, gelijkheid, en de kritiek op de corrupte politiek van de tijd. More bespreekt hoe een ideale samenleving eruit kan zien zonder geld, waar iedereen toegang heeft tot onderwijs en waar gemeenschappelijk bezit centraal staat. Dit leidt tot gelijkheid en vermindert hebzucht.
Thomas More was een humanist en zijn achtergrond in de rechtspraak en politiek had veel invloed op zijn schrijven. Zijn ervaringen en observaties van de sociale ongelijkheid en politieke corruptie in Engeland inspireerden hem om Utopia te schrijven als een reactie op de gebreken die hij zag in de samenleving. Deze context geeft diepte aan de kritieken die hij in het boek uit.
Utopia verschilt op vele manieren van de samenlevingen uit de tijd van More. Ten eerste is er geen sprake van privébezit; alles is gemeenschappelijk bezet, wat leidt tot gelijke kansen voor alle inwoners. Daarnaast speelt religie een belangrijke rol, maar is er vrijheid van godsdienst. Dit contrasteert sterk met de strenge religieuze en sociale hiërarchieën van die tijd.
Utopia blijft relevant voor onze huidige samenleving omdat het een kritische kijk biedt op onze eigen sociale structuren en ons uitnodigt om na te denken over alternatieve vormen van organisatie. De vragen die More stelt over bezit, rechtvaardigheid en de rol van de staat zijn nog steeds van belang, vooral in discussie over sociale ongelijkheid en corruptie in de moderne wereld.
Onderwijs speelt een cruciale rol in de utopische samenleving van Thomas More. Hij gelooft dat goed onderwijs iedereen in staat stelt om betere burgers te worden. In Utopia krijgen alle inwoners de kans om te leren en zich te ontwikkelen, wat bijdraagt aan een goed functionerende samenleving. Het bevordert ook het idee dat kennis en vaardigheden moeten worden gedeeld in plaats van te worden opgesloten in elitegroepen.