In het werk van Niall Ferguson komen verschillende belangrijke thema's naar voren, zoals de rol van imperia in de wereldgeschiedenis, de invloed van economie op politieke beslissingen, en de dynamiek tussen westerse en niet-westerse samenlevingen. Hij verkent hoe deze factoren samenkomen en de wereld zoals we die nu kennen vormgeven. Daarnaast legt hij de nadruk op de betekenis van culturele waarden en historisch bewustzijn.
Niall Ferguson heeft de economische geschiedenis verdiept door complexe economische concepten toegankelijk te maken voor een breder publiek. Hij gebruikt vaak historische case studies om aan te tonen hoe economische principes de loop van de geschiedenis hebben beïnvloed. Zijn onderzoeken naar de gevolgen van financiële crises hebben geholpen om beter te begrijpen waarom bepaalde landen succesvol zijn, terwijl andere faalden.
Ferguson heeft het publieke debat over imperialisme beïnvloed door zowel de positieve als negatieve aspecten van imperialistische politiek te belichten. Hij argumenteert vaak dat imperialisme soms heeft geleid tot vooruitgang en ontwikkeling in bepaalde regio's, terwijl hij ook de schaduwkant ervan erkent, zoals onderdrukking en uitbuiting. Deze benadering heeft vaak geleid tot verhitte discussies over de erfenis van historische imperia.
Enkele bekende boeken van Niall Ferguson zijn 'Empire: The Rise and Demise of the British World Order', waarin hij het Britse Rijk analyseert, en 'The Ascent of Money', waarin hij de rol van geld in de geschiedenis onderzoekt. Ook 'Civilization: The West and the Rest' is populair, waarin hij de deugd en tekortkomingen van westerse beschaving bespreekt.
In zijn recente werken benadert Niall Ferguson hedendaagse politieke situaties door ze te contextualiseren binnen de bredere historische trends. Hij onderzoekt hoe verleden gebeurtenissen, zoals eerdere conflicten of economische crises, relevant blijven voor huidige politieke beslissingen. Zijn analyses helpen lezers om hedendaagse problemen beter te begrijpen door ze te relateren aan historische patronen.