Steinbeck behandelt vaak thema's zoals sociale rechtvaardigheid, de strijd van de arbeidersklasse en de menselijke verbondenheid met de natuur. In boeken zoals 'De druiven der gramschap' en 'Tot aan de laatste man' worden deze thema's uitgebreid verkend en tot leven gebracht.
Steinbecks persoonlijke ervaringen, zoals zijn jeugd in California en de periodes van werkloosheid tijdens de Grote Depressie, hebben een diepgaande invloed gehad op zijn schrijven. Hij trok vaak inspiratie uit zijn eigen leven en de mensen om hem heen, wat zijn werk authentiek en herkenbaar maakt.
'De druiven der gramschap' wordt vaak gezien als Steinbecks meest invloedrijke boek. Het legt de grimmige realiteit van de hongersnood en de strijd van de migrantenarbeiders bloot. Dit boek heeft niet alleen de literatuur beïnvloed, maar ook de sociale rechtvaardigheidsbeweging in Amerika.
Steinbecks stijl wordt gekenmerkt door zijn vermogen om een authentieke stem te geven aan zijn personages en levenssituaties. Hij gebruikt eenvoudige, directe taal en creëert een diep emotioneel effect. Zijn gebruik van symboliek en beschrijvende passages zorgen ervoor dat de lezer zich echt in de wereld van de personages bevindt.
De tijd van de Grote Depressie is cruciaal voor het begrijpen van Steinbecks werk. De sociale en economische onrust van die periode vormde de achtergrond voor veel van zijn verhalen. Zijn boeken weerspiegelen de wanhoop en hoop van mensen die worstelden om hun bestaan veilig te stellen in moeilijke tijden.