De gotiek ontstond in de 12e eeuw in Frankrijk, voornamelijk als een evolutie van de romaanse stijl. Filosofische en religieuze veranderingen speelden een cruciale rol. Kunstenaars en architecten zochten naar manieren om de spirituele ervaringen van mensen te versterken. Dit leidde tot grotere bouwprojecten, niet alleen in de religieuze sfeer maar ook in de burgerlijke architectuur, met een nadruk op licht en hoogte, wat resulteerde in de kenmerkende spitse bogen en luchtbogen.
Er zijn verschillende invloedrijke architecten in de gotiek geweest, zowel anoniem als bekend. Bijvoorbeeld, de architecten van de kathedraal van Notre-Dame in Parijs hebben veel bijgedragen aan de ontwikkeling van de stijl. Ook de bouwers van de Chartres-kathedraal zijn bepalend geweest, omdat zij innovatieve technieken hebben geïntroduceerd die de constructie van grote glas-in-loodramen mogelijk maakten. Hun creativiteit en technische kennis waren cruciaal in het vormgeven van de gotische architectuur.
De gotiek is van groot belang voor de Europese cultuur omdat het een nieuwe manier van denken over ruimte, licht en esthetiek introduceerde. Het heeft niet alleen architectuur getransformeerd, maar ook literatuur, schilderkunst en beeldhouwkunst beïnvloed. Het idee van verticaliteit in gebouwen reflecteert de religieuze aspiraties van die tijd, waarbij mensen dichter bij de hemel en het goddelijke wilden komen. Dit heeft een diepgaande impact gehad op de Europese identiteit en haar kunsthistorie.
In België zijn er verschillende indrukwekkende gotische gebouwen te vinden. De kathedraal van Antwerpen is een prachtig voorbeeld, en het biedt een uniek begrip van de gotische architectuur. Daarnaast is de Sint-Michiels- en Sint-Goedelekathedraal in Brussel een ander voorbeeld van hoe de gotiek verweven is met de geschiedenis en cultuur van de stad. Elk gebouw vertelt zijn eigen verhaal en laat de pracht van de gotische stijl zien.
De gotiek heeft kunstenaars geïnspireerd in verschillende disciplines. In de schilderkunst zie je de invloed van de gotische architectuur terug in de manier waarop ruimtes en licht worden weergegeven. Beeldhouwers uit de gotische periode gebruikten vaak religieuze thema's en dramatische uitdrukkingen, wat een grote invloed heeft gehad op de ontwikkeling van de Renaissance. De gotiek droeg bij aan een gevoel van verfijning en emotie in de kunst die voortleefde in latere periodes.