De belangrijkste thema's in de Cadfael-boeken zijn gerechtigheid, moraliteit en de zoektocht naar de waarheid. Elke zaak die Cadfael onderzoekt, laat zien hoe complex deze thema's kunnen zijn, vooral in de context van de middeleeuwse samenleving. Vriendschap en opoffering zijn ook cruciale elementen, aangezien de personages vaak voor moeilijke keuzes komen te staan die hun ethische overtuigingen op de proef stellen.
De historische context en de fysieke locaties in de verhalen van Cadfael zijn nauwkeurig onderzocht. De auteur, Ellis Peters, heeft veel tijd besteed aan het onderzoeken van de middeleeuwse geschiedenis en verpakt deze kennis in de verhalen. Dit geeft de lezer niet alleen een spannend mysterie, maar ook een authentiek inzicht in het leven in het middeleeuwse Engeland. Plaatsen zoals kloosters en oude steden worden zo prachtig tot leven gebracht, wat de sfeer van de verhalen versterkt.
Natuur speelt een belangrijke rol in de Cadfael-serie. De beschrijvingen van het landschap, de seizoenen en de flora dragen bij aan de algehele sfeer van de boeken. Cadfael, die zelf een herbarius is, heeft een sterke connectie met de natuur. Hij gebruikt zijn kennis van kruiden en planten niet alleen voor medicinale doeleinden, maar laat ook zien hoe belangrijk de natuur was voor het dagelijks leven en de spiritualiteit in de middeleeuwen.
Wat Cadfael's karakter zo uniek maakt, is zijn combinatie van vaardigheden als detective en zijn benadering van medemenselijkheid. Hij is geen typische speurder; in plaats daarvan is hij een man met een verleden die de wereld om hem heen begrijpt. Zijn empathie voor de slachtoffers en de schuldigen maakt zijn methoden tot iets bijzonders. Bovendien zijn zijn ervaringen als soldaat en monnik van invloed op zijn manier van denken en functioneren in een tijd vol onzekerheid.
De Cadfael-serie heeft een aanzienlijke bijdrage geleverd aan de populariteit van historische fictie. Door de mix van mysterie en historische elementen heeft het genre nieuwe lezers aangetrokken. Veel mensen waarderen de gedetailleerde en authentieke setting, waardoor ze niet alleen genieten van een spannend verhaal, maar ook leren over de geschiedenis. Het heeft anderen geïnspireerd om vergelijkbare verhalen te schrijven en heeft zo geholpen om een gehele subcultuur van historische fictie te laten groeien.