Vogels bouwen nesten voor verschillende belangrijke redenen, maar de voornaamste is het bieden van een veilige plek voor hun eieren en jongen. Het nest fungeert als een beschermende omgeving waar de eieren kunnen worden uitgebroed en de jonge vogels kunnen worden grootgebracht. Daarnaast voorkomt een goed gebouwd nest dat ongedierte en roofdieren gemakkelijk bij de eieren of kuikens kunnen komen. Het nest biedt dus niet alleen veiligheid, maar ook comfort voor de vogels tijdens het broedseizoen.
Er zijn verschillende soorten nesten die vogels maken, afhankelijk van de soort. Sommige vogels, zoals merels, bouwen grondnesten, terwijl anderen, zoals zwaluwen, hun nesten onder daken of in holle bomen bevestigen. Er zijn ook vogels die complexe nesten bouwen, zoals de wevervogels die hun nesten met gras en takken in de bomen weven. Elk type nest biedt unieke voordelen voor de vogelsoort, afgestemd op hun specifieke leefomgeving en bescherming tegen roofdieren.
De tijd die een vogel nodig heeft om een nest te bouwen verschilt per soort en afhankelijk van de omgeving. Over het algemeen kan het enkele dagen tot weken duren. Kleinere vogels zoals de goudhaan kunnen binnen enkele dagen een eenvoudig nest bouwen, terwijl grotere vogels zoals de arend soms weken bezig zijn met het bouwen van hun robuuste nesten. Het is ook belangrijk te vermelden dat het bouwen van een nest vaak een continu proces is, waarbij de vogel het nest gaandeweg kan verbeteren en uitbreiden.
Voor het bouwen van hun nesten gebruiken vogels een verscheidenheid aan materialen, die kunnen variëren van takken, gras, bladeren en modder tot meer onorthodoxe materialen zoals plastic en menselijke voorwerpen. Dit hangt af van de beschikbaarheid van materialen in hun omgeving en hun individuele voorkeuren. Sommige vogels hebben een voorkeur voor zacht materiaal voor het binnenste van het nest, zodat het comfortabel is voor de jonge kuikens. Het gebruik van verschillende soorten materialen helpt ook bij het verstevigen van het nest en het bieden van isolatie en bescherming.
Bij het kiezen van een nestlocatie houden vogels rekening met verschillende factoren, zoals veiligheid en voedselbronnen. Ze zoeken vaak plaatsen die beschermd zijn tegen roofdieren, zoals dichte struiken of hoge bomen. Daarnaast moet de locatie voldoende nabijheid bieden tot voedselbronnen, zodat de volwassen vogels makkelijker hun jongen kunnen voeden. Het microklimaat van de plek is ook van belang; te veel zon of wind kan schadelijk zijn voor de eieren en kuikens.