Oost van Eden verkent verschillende belangrijke thema's zoals de strijd tussen goed en kwaad, vrijheid van keuze, en de invloed van het milieu op het individu. Het laat zien hoe deze thema's zich ontvouwen in het leven van de personages en hoe ze hun keuzes maken binnen de grenzen van hun omgeving en hun geschiedenis. Dit maakt het verhaal erg gelaagd en biedt een diepe reflectie op de menselijke natuur.
De belangrijkste personages in Oost van Eden zijn de twee families, de Trask en de Hamiltons. Binnen deze families zijn er sleutelpersonen zoals Charles en Adam Trask, en hun zonen, Cal en Aron. Elk personage is complex en worstelt met diepgewortelde interne conflicten, wat hun leven en hun relaties met elkaar centraal stelt.
De schrijfstijl van Oost van Eden is bijzonder door de rijke beschrijvingen en de diepgaande karakterontwikkeling. Steinbeck gebruikt een mix van poëtische en directe taal, waardoor de emotionele impact van de gebeurtenissen sterker overkomt. Bovendien speelt hij met symboliek en metaforen, wat het lezen een extra laag van betekenis en interpretatie biedt.
Oost van Eden heeft sterke parallellen met verhalen uit de Bijbel, met name het verhaal van Kaïn en Abel. Het boek gebruikt deze Bijbelse referentie om thema's van jaloezie, rivaliteit en vergeving te onderzoeken. Door deze verbinding te maken, biedt Steinbeck zijn lezers een kans om na te denken over de morele dilemma's die de personages onder ogen zien, en hoe deze echo's van de Bijbel in eigen leven kunnen worden toegepast.
De historische context van Oost van Eden speelt zich af rond het begin van de 20e eeuw, in de Verenigde Staten. Het geschiedkundige aspect, zoals de opkomst van landbouw, industriële veranderingen, en de impact van de Eerste Wereldoorlog, beïnvloedt de levens van de personages en vormt hun interacties. Dit biedt een rijkere achtergrond voor de thema's die in het boek worden behandeld, zoals de strijd om te overleven in een snel veranderende wereld.