Er zijn verschillende types van servitude, waaronder de doorgangsservitude, wat betekent dat iemand recht heeft om over andermans grond te gaan. Daarnaast heb je de waterservitude, waarbij iemand het recht heeft om water van een bepaalde bron te gebruiken. Er zijn ook lichtservitudes, die toestemming geven voor het ontvangen van licht of lucht door een gebouw. Elk type heeft zijn eigen specifieke regels en toepassingsgebied.
Een servitude wordt meestal vastgelegd in een schriftelijke overeenkomst tussen de betrokken partijen. Deze overeenkomst moet duidelijk de voorwaarden en de grenzen van de servitude omschrijven. In sommige gevallen is het ook nodig om de servitude te registreren bij het kadaster, zodat het publiek op de hoogte is van het bestaan ervan en om toekomstige geschillen te voorkomen.
De eigenaar van het heersend erf heeft het recht om de servitude uit te oefenen zoals vastgelegd in de overeenkomst. Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat hij gebruikmaakt van een doorgangsweg of andere faciliteiten die zijn vastgesteld. Tevens heeft hij recht op onderhoud van de servitude door de eigenaar van het dienend erf, zodat hij zijn rechten kan uitoefenen zonder belemmeringen.
Als er geen schriftelijke overeenkomst is, kan dit leiden tot verwarring en geschillen, omdat er geen duidelijke voorwaarden zijn vastgelegd. In sommige gevallen kan een mondelinge overeenkomst volstaan, maar dit is riskanter, aangezien het moeilijker is om te bewijzen wat er precies is afgesproken. Het ontbreken van een duidelijke overeenkomst kan ook het recht op de servitude in twijfel trekken.
Om een servitude op te heffen, moet je meestal een procedure starten bij de rechtbank. Dit kan onder andere als de servitude al lange tijd niet meer wordt gebruikt of als deze niet langer noodzakelijk is. De rechter zal de situatie beoordelen en kan beslissen om de servitude op te heffen als de voorwaarden dat toelaten. Het is aan te raden om juridisch advies in te winnen voordat je dit proces start.