De belangrijkste thema's in De nachttrein naar Lissabon zijn de zoektocht naar betekenis en identiteit, de kracht van het verleden en de invloed van ontmoetingen. De hoofdpersoon ontdekt dat zijn leven meer mogelijkheden biedt door de verhalen van anderen en zijn eigen verleden te verkennen.
Raimund Gregorius begint als een vrij eenzaame professor met een routineus leven. Terwijl hij Lissabon bezoekt, verandert hij drastisch; hij ontdekt zijn passies, zijn verlangens, en vindt de moed om zijn leven opnieuw vorm te geven. Dit maakt hem een dynamisch en herkenbaar personage.
Lissabon wordt in het verhaal afgebeeld als een stad vol mysteries en geschiedenis, ideaal voor de reflectie en zoektocht van de hoofdpersoon. De stad, met zijn smalle straatjes en rijke cultuur, symboliseert de reis in de geest van Gregorius, wat hem helpt in zijn ontdekkingstocht.
Ja, er zijn zeker andere boeken die vergelijkbare thema's behandelen, zoals 'De alchemist' van Paulo Coelho en 'Zhhfing' van Hwang Sok-yong. Beide boeken verkennen ook de reis van het individu en de zoektocht naar zelfontdekking in verschillende contexten.
De Portugese geschiedenis, vooral de dictatuur en de verzetbewegingen, hebben een grote impact op het verhaal. Het vormt de achtergrond voor de morele en ethische vragen die de personages zich stellen en doet de lezer nadenken over vrijheid en individuele keuzes.