Henri Pirenne behandelt in zijn werk verschillende belangrijke thema's, waaronder de verbinding tussen economie en cultuur in de middeleeuwse samenleving. Hij legt de nadruk op de rol van de Handel en het stedelijke leven in deze periode, evenals de invloed van de Arabische wereld op Europa. Pirenne verkent ook de werking van politieke structuren en hoe deze evolueerden na de val van het Romeinse Rijk.
De Pirenne-these heeft een aanzienlijke impact gehad op de geschiedschrijving doordat het traditionele ideeën over de middeleeuwen uitdaagt. Voorheen werd vaak aangenomen dat er een totale ineenstorting van de beschaving plaatsvond, maar Pirenne toont aan dat er in feite een voortzetting was van cultureel en economisch leven, waardoor er veel discussie ontstond over hoe de middeleeuwse samenleving écht gevormd werd.
Henri Pirenne heeft een cruciale rol gespeeld in het begrijpen van de middeleeuwse geschiedenis in België. Zijn werk legt de nadruk op de unieke ontwikkeling van steden en een commerciële economie, specifiek in het huidige België. Dit heeft geleid tot een herwaardering van de regio's rol in de bredere Europese geschiedenis, vooral in de context van culturele en handelsuitwisselingen.
Pirenne gebruikte verschillende methoden in zijn historische studies, zoals een grondige analyse van primaire bronnen, waaronder documenten, literatuur en archeologische gegevens. Hij was ook geïnteresseerd in het leggen van verbanden tussen verschillende gebieden, zoals economie, cultuur en politiek, om een vollediger beeld te krijgen van de middeleeuwse samenleving.
Henri Pirenne wordt als een invloedrijke figuur in de moderne geschiedenis beschouwd vanwege zijn vernieuwende benadering van historische analyse en zijn vermogen om complexe ideeën toegankelijk te maken voor een breder publiek. Zijn theorieën blijven relevant in hedendaagse discussies over de ontwikkeling van Europa en de dynamiek van samenlevingen in de middeleeuwen.