Het gregoriaans vindt zijn oorsprong in de vroege middeleeuwen, rond de 9e eeuw. Het werd vernoemd naar paus Gregorius de Grote, die wordt beschouwd als een belangrijke figuur in de ontwikkeling van deze muziekstijl. Het doel was om een eenheid in de liturgie te creëren, zodat de erediensten overal in Europa herkenbaar en consistent waren.
Gregoriaans gezang wordt doorgaans uitgevoerd door koren of solisten. De zangers gebruiken hun stemmen zonder instrumentale begeleiding, wat betekent dat ze a capella zingen. Vaak wordt het gezang gezongen in een bepaalde modus, waarbij de zangers de melodieën volgen die passen bij de liturgische teksten. De uitvoering is vaak traag en meditatief, waardoor er ruimte ontstaat voor reflectie.
In religieuze diensten speelt gregoriaans een centrale rol. Het wordt vaak gebruikt tijdens de Eucharistie, maar ook bij andere sacramenten en gebeden. Het gezang is bedoeld om de spirituele ervaring te verdiepen en de gelovigen te begeleiden in hun gebed en aanbidding. Door de eeuwen heen heeft het gezang bijgedragen aan de verstilling en bezinning tijdens de diensten.
De belangrijkste kenmerken van gregoriaans zijn de eenstemmigheid, de liturgische teksten in het Latijn en de afwezigheid van instrumentale begeleiding. De muziek is vaak gebaseerd op modale toonladders, en de melodieën zijn meestal vrij eenvoudig en repetitief. Daarnaast wordt er vaak gebruik gemaakt van neumen, een vroegere notatievorm, om de muzikale lijnen weer te geven.
Gregoriaans is door de jaren heen aangepast en veranderd, bijvoorbeeld door invloed van andere muziekstijlen en culturele ontwikkelingen. In de loop der tijd zijn er verschillende liturgische herzieningen geweest die het gebruik van gregoriaans binnen de kerk hebben beïnvloed. Vandaag de dag wordt het nog steeds beoefend en zijn er moderne interpretaties, die soms een nieuw publiek aanspreken.