De schilderijen van Vermeer zijn vaak herkenbaar aan hun gebruik van licht en schaduw. Hij heeft een unieke manier om natuurlijke verlichting te vangen, vooral in interieur scènes. Ook het gebruik van rijke, heldere kleuren en de nauwkeurige details van de objecten in de ruimte zijn kenmerkend. Vermeer weet een gevoel van intimiteit en rust te creëren, wat zijn werk bijzonder herkenbaar maakt.
Het werk van Vermeer blijft populair vanwege de tijdloze thema's en de bijzonderheid van zijn stijl. Zijn schilderijen bieden een blik op de 17e-eeuwse Nederlandse maatschappij, maar zijn emotionele diepgang en technische precisie spreken mensen door de eeuwen heen aan. Bovendien blijft de schaarste van zijn oeuvre – met slechts 36 bekende schilderijen – een deel van zijn aantrekkingskracht; elke ontdekking of tentoonstelling is bijzonder.
Vermeer gebruikte een techniek die bekendstaat om zijn fijne penseelstreken en de manier waarop hij kleur en licht combineerde. Hij stond erom bekend om laag over laag te schilderen, wat resulteert in een verbluffende diepte en een bijna fotografische kwaliteit. Dit maakt zijn schilderijen visueel indrukwekkend en geeft ze een bijzondere uitstraling die de kijker vaak in vervoering brengt.
In de schilderijen van Vermeer komen thema's als domesticiteit, vrouwelijkheid en de dagelijkse levens van mensen vaak terug. Hij legde vaak gewone activiteiten vast, zoals lezen, schrijven of muziek maken, wat zijn kunst een intieme en persoonlijke uitstraling geeft. Dit maakt het werk herkenbaar en relevant, zelfs in de moderne tijd.
De kleuren in Vermeer's schilderijen zijn bijzonder omdat hij gebruik maakte van dure pigmenten die destijds beschikbaar waren, wat zijn kleuren een unieke diepte gaf. Hij mengde zijn kleuren op een manier die een gevoel van realisme en warmte gaf. De schemerige, zachte tinten die hij gebruikte, samen met de krachtige contrasten, zorgen dat de kleuren knallen maar ook een gevoel van harmonie behouden.