Sanctus betekent "heilig" en is een element van de katholieke liturgie. Het wordt beschouwd als een eerbetoon aan God, die wordt geprezen om zijn heiligheid en grootheid. Het komt uit de Bijbel, specifiek uit Jesaja 6:3, waar serafijnen God drie keer heilig verklaren. Binnen de katholieke traditie wordt het Sanctus vaak gezien als een brug tussen de aarde en de hemel, waardoor gelovigen zich verbonden voelen met het goddelijke.
Tijdens de mis wordt het Sanctus meestal gezongen nadat de gaven van brood en wijn zijn gepresenteerd. De gemeente staat op als teken van respect en zingt het gezamenlijk, vaak met een koor of muzikale begeleiding. De woorden zijn een lofzang die de heiligheid van God benadrukt en ons herinnert aan zijn grootheid en majesteit. Het ritme en de melodie kunnen verschillen, afhankelijk van de muzikale traditie van de parochie.
Het Sanctus begint meestal met de woorden "Heilig, Heilig, Heilig is de Heer, de God van de hemelse machten". Dit wordt gevolgd door een beschrijving van de hemelse lofzang en hoe de aarde vol is van zijn glorie. Vaak eindigt het Sanctus met een verwijzing naar de Hemelse en Aardse samenkomst van de gelovigen. De herhaling van "heilig" benadrukt de compleetheid en oneindigheid van God.
Het Sanctus speelt een cruciale rol in de liturgie omdat het een van de oudste hymnes van de christelijke kerk is. Het is een moment waarop de gelovigen gezamenlijk hun geloof en aanbidding uitdragen. Het versterkt de gemeenschap tijdens de mis en herinnert iedereen aan de heiligheid van God, net voor het moment van de consecratie. Het is een oproep om met elkaar en met God in verbinding te treden.
In verschillende christelijke denominaties kan het Sanctus variëren in zang en tekst. Terwijl de katholieke traditie het meestal in het Latijn of de nationale taal zingt, kunnen protestantse kerken het Sanctus in hun eigen stijl en met eigen variaties uitvoeren. Sommige tradities kunnen zelfs alternatieve teksten of melodieën gebruiken, maar het centrale thema van lofzang blijft vaak consistent.